Ενα βήμα πιο κοντά στο ξέσπασμα μεγάλου εμπορικού πολέμου βρίσκονται οι ΗΠΑ και η Κίνα μετά τις νέες χθεσινές εκατέρωθεν ανακοινώσεις για την επιβολή δασμών σε σειρά προϊόντων, από τρόφιμα μέχρι αεροσκάφη και αυτοκίνητα. Μετά τις νέες «βολές» και από τις δύο πλευρές, τελικά μπορεί να αποδειχτεί δύσκολο να αποφευχθεί μια τέτοια σύγκρουση στο εμπόριο. Οι ελπίδες αποφυγής της «σύρραξης» δεν έχουν χαθεί οριστικά, δεδομένου ότι οι εμπλεκόμενοι διαθέτουν ακόμη αρκετό χρόνο για να προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις, αφού οι δασμοί δεν θα αρχίσουν να ισχύουν άμεσα.

Η ανησυχία όμως για τις εξελίξεις που μπορεί να πλήξουν την παγκόσμια οικονομία και μεγάλες ή μικρές επιχειρήσεις είναι έκδηλη, όπως φαίνεται από την πορεία των αγορών. Στη Γουόλ Στριτ ο δείκτης Ντάου Τζόουνς άνοιξε με απώλειες που πλησίασαν το 2%, ενώ πιο μικρές ήταν οι απώλειες στην Ευρώπη. Οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο εβδομάδων λόγω ανησυχιών για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ένας εμπορικός πόλεμος στην κατανάλωση ενέργειας. Οι τιμές του Brent διαμορφώθηκαν στα 67,2 δολάρια και του West Texas Intermediate έφτασαν τα 62,5 δολάρια το βαρέλι.

Ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ Ανχελ Γκουρία έκρουσε χθες τον κώδωνα του κινδύνου για τις εξελίξεις, χαρακτηρίζοντας την κόντρα μεταξύ των δύο πλευρών σε θέματα εμπορίου ιδιαίτερα ανησυχητική.

ΑΜΕΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου ότι θα επιβάλει δασμούς 25% σε κινεζικά προϊόντα αξίας 50 δισ. δολαρίων, η κυβέρνηση της Κίνας ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει αντίστοιχους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα της ίδιας αξίας. Πρόκειται για επιβατικά αεροσκάφη, αυτοκίνητα, σόγια και άλλα γεωργικά προϊόντα που παράγονται σε πολιτείες που έχουν ψηφίσει τον Τραμπ. Η αμεσότητα με την οποία μάλιστα προχώρησε το Πεκίνο στην παρουσίαση των δασμών αυτών, μόλις λίγες ώρες μετά τις ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου, δείχνει ότι οι Κινέζοι ήταν από καιρό έτοιμοι να απαντήσουν και περίμεναν να κάνουν οι ΗΠΑ την πρώτη κίνηση.

Τα στοιχήματα που πλέον παίζονται στο πόκερ μεταξύ των δύο πλευρών είναι πολύ μεγάλα. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εμφανιστεί διατεθειμένος να απειλήσει με τους δασμούς αυτούς, σε μια προσπάθεια να πιέσει την Κίνα να κάνει υποχωρήσεις όσον αφορά τις εμπορικές σχέσεις των δύο πλευρών. Οι ΗΠΑ κατηγορούν την Κίνα ότι εισάγουν από αυτήν πολύ περισσότερα προϊόντα από όσα εξάγουν, ότι το Πεκίνο δεν προστατεύει τα πνευματικά δικαιώματα αμερικανικών εταιρειών και ότι επιβάλλει σε εταιρείες των ΗΠΑ που συμμετέχουν σε επιχειρηματικά σχήματα με κινεζικές να τους παραχωρούν υποχρεωτικά τεχνολογία.

ΔΥΝΑΤΟ ΧΑΡΤΙ. Οι Κινέζοι από την πλευρά τους φαίνεται ότι εξακολουθούν να προσπαθούν να αποφύγουν το ξέσπασμα ενός εμπορικού πολέμου, αφού κάτι τέτοιο θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες και για αυτούς. Με τη χθεσινή επιβολή δασμών στοχεύουν να εμφανίσουν και αυτοί ένα πολύ δυνατό χαρτί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η ελπίδα είναι τώρα ότι Ουάσιγκτον και Πεκίνο θα καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων σε μια προσπάθεια να βρεθεί κοινή λύση. Το θετικό είναι ότι και οι δύο πλευρές ήταν πολύ προσεκτικές στο να αφήσουν αρκετό χρόνο για τέτοιες διαπραγματεύσεις, ώστε να μην προλάβουν να ισχύσουν οι δασμοί. «Και οι δύο πλευρές έχουν βάλει τις λίστες τους στο τραπέζι. Τώρα είναι ώρα για διαπραγματεύσεις» ανέφερε ο υφυπουργός Οικονομικών της Κίνας Ζου Γκουνγκιάο. Το πότε θα εφαρμόσει η Κίνα τους δασμούς θα εξαρτηθεί «από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων», πρόσθεσε ο ίδιος.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, από την πλευρά του, σε νέο τιτίβισμα στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Twitter –και μετά την απάντηση της Κίνας –αρνήθηκε χθες ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε εμπορικό πόλεμο με το Πεκίνο. «Δεν βρισκόμαστε σε εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, ο πόλεμος αυτός χάθηκε πολλά χρόνια πριν από τους ανόητους ή ανίκανους ανθρώπους που εκπροσωπούσαν τις ΗΠΑ» έγραψε.

Η «παγίδα του Θουκυδίδη» με τις καταστροφικές συνέπειες

Με βάση όσα ισχύουν από την αμερικανική πλευρά, οι εταιρείες έχουν περιθώριο μέχρι τις 22 Μαΐου να εκφράσουν αντιρρήσεις για τους δασμούς. Επειτα οι ΗΠΑ έχουν περιθώριο τριών μηνών για να αποφασίσουν εάν θα τους επιβάλουν. Με τους Κινέζους προς το παρόν να περιμένουν κι αυτοί πριν τους επιβάλουν, φαίνεται ότι υπάρχει αρκετός καιρός για διαπραγματεύσεις.

Ο κίνδυνος όμως για εμπορικό πόλεμο υπάρχει και κάθε μέρα έρχεται πιο κοντά. Οπως επισημαίνει σε ανάλυσή του στο Reuters ο αναλυτής Τζον Κεμπ, οι δύο πλευρές –και ολόκληρο το παγκόσμιο εμπόριο –μπορεί να πέσουν στην «παγίδα του Θουκυδίδη». Η άνοδος της ανερχόμενης δύναμης Αθήνας και ο φόβος που προκάλεσε στη μεγαλύτερη δύναμη της εποχής, τη Σπάρτη, οδήγησε τελικά στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, ο οποίος είχε καταστροφικές συνέπειες και για τις δύο πλευρές. Σήμερα οι ΗΠΑ επιδιώκουν να συνεχίσουν να επιβάλλουν τη στρατιωτική, διπλωματική και οικονομική ισχύ τους σε όλο τον κόσμο. Η Κίνα, από τη δική της πλευρά, δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει πίσω και να βρεθεί στη δεύτερη θέση, επιδιώκοντας ίσες δυνάμεις και επιρροή με τις ΗΠΑ. Τώρα οι δύο αυτές υπερδυνάμεις φαίνεται ότι βρίσκονται πολύ κοντά στο να πέσουν, ή έχουν ήδη πέσει, στην «παγίδα του Θουκυδίδη».