Διπλωματικός πυρετός

Τη γραμμή άμυνας σε θέματα κορυφαίας εθνικής σημασίας στα οποία κυοφορούνται εξελίξεις προσεχώς χαράζει η Αθήνα, που καλείται να διαχειριστεί σχεδόν ταυτόχρονα τρία μέτωπα: το Κυπριακό, τα ελληνοτουρκικά και τις ευρωατλαντικές επιδιώξεις των Σκοπίων.

Στην κορυφή των προτεραιοτήτων για την ελληνική διπλωματία βρίσκεται το Κυπριακό το οποίο φαίνεται πως αναβαθμίζεται και στην ατζέντα του Μαξίμου. Την εικόνα αυτή, άλλωστε, αναδεικνύει και η πρόσκληση του Πρωθυπουργού (ο οποίος υποδέχεται την Δευτέρα τον τούρκο ομόλογό του Μπιναλί Γιλντιρίμ) προς τους πολιτικούς αρχηγούς για μια συζήτηση και για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, πέραν των αποφάσεων στο Eurogroup.

Η αναβάθμιση του Κυπριακού ενόψει και της νέας διάσκεψης φέρνει στο επίκεντρο του πολιτικού ενδιαφέροντος και τους χειρισμούς του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες την προετοιμασία για την διπλωματική εκπροσώπηση της Ελλάδας, που με τον ρόλο της εγγυήτριας δύναμης θα προσέλθει στο απόμερο θέρετρο Κρανς Μοντάνα, στο καντόνι Βαλέ της Ελβετίας, στις 28 Ιουνίου. Αθήνα και Λευκωσία γνωρίζουν καλά τον χαρακτήρα τελεσιγράφου που έχει η νέα πολυμερής διάσκεψη για το μέλλον του Κυπριακού, η επίλυση του οποίου δεν επιδέχεται πλέον άλλες καθυστερήσεις. Για μια επώδυνη διαδικασία, από την οποία αναμένει ωστόσο αποτελέσματα, έχει προετοιμάσει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ο ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ Εσπεν Μπαρθ Αϊντα.

Με στόχο μια λύση που δεν θα παραβιάσει κόκκινες γραμμές στο Κυπριακό, ο Νίκος Κοτζιάς βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή με τον Νίκο Αναστασιάδη –οι δυο τους συναντήθηκαν στο περιθώριο της συνόδου Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ προχθές στη Θεσσαλονίκη. Βασικό θέμα συζήτησης είναι ο αποδοτικότερος τρόπος με τον οποίο θα τεθούν στο τραπέζι των συνομιλιών τα κρίσιμα κεφάλαια, δηλαδή της ασφάλειας και των εγγυήσεων.

Πάντως, Ελλάδα και Τουρκία προτού φτάσουν στην Ελβετία θα ανοίξουν αυτά τα ακανθώδη κεφάλαια και σε ελληνικό έδαφος κατά την επίσκεψη Γιλντιρίμ. Η άφιξη του τούρκου πρωθυπουργού στην Ελλάδα λίγες ημέρες πριν τη διάσκεψη για το Κυπριακό ερμηνεύεται ως νίκη της διπλωματίας, αφού από το υπουργείο Εξωτερικών είχαν πιέσει ώστε να συζητηθεί το θέμα σε διμερές επίπεδο προτού γίνει αντικείμενο διαβουλεύσεων στην πολυμερή διάσκεψη της Ελβετίας.

Με αυτά τα δεδομένα, ο Νίκος Κοτζιάς, ο οποίος θα είναι παρών στη συνάντηση Τσίπρα – Γιλντιρίμ, αναμένει στην παρούσα φάση τουλάχιστον να διαπιστώσει τις πραγματικές τουρκικές προθέσεις.

Τα ελληνοτουρκικά. Στην ατζέντα των επαφών με τον Γιλντιρίμ βρίσκονται και συνολικότερα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, που φαίνεται πως μετά τη συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν στο Πεκίνο έχουν μπει σε νέα, πιο ενεργή φάση. Αυτό προφανώς δεν επαρκεί να γεφυρώσει τις πάγιες διπλωματικές διαφορές με τη γείτονα, μια από τις οποίες συνδέεται και με την επιλογή του Μπιναλί Γιλντιρίμ να ολοκληρώσει την επίσκεψή του στην Ελλάδα με στάση στη Θράκη και επαφές με τη μουσουλμανική κοινότητα. Τέτοιου είδους πρωτοβουλίες είναι γνωστό ότι ανησυχούν την Αθήνα, η οποία ωστόσο έχει συνηθίσει να αντικρούει διπλωματικά τις κινήσεις που κατά το παρελθόν έχουν αναλάβει αρκετοί τούρκοι αξιωματούχοι.

Η ονομασία των Σκοπίων. Το τρίτο αμιγώς διπλωματικής φύσης ζήτημα πάνω στο οποίο καλείται να ισορροπήσει η Αθήνα είναι το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, που φαίνεται να ανοίγει και πάλι με τις ευλογίες των Αμερικανών.

Οι ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να απεμπλακούν από τον άχαρο ρόλο της διαμεσολάβησης στην ταραγμένη ζώνη των Βαλκανίων επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν το μομέντουμ που δημιουργεί η ανάληψη της εξουσίας από τη νέα μετριοπαθή κυβέρνηση των Σκοπίων και φαίνεται να ασκούν πιέσεις προς την Αθήνα ώστε να ξεπεραστεί ο σκόπελος της ονομασίας. Ευκαιρία να αποφύγει τις δύσκολες διαπραγματεύσεις σε διμερές επίπεδο αναζητά και ο νέος Πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος θέτει ως βασική του επιδίωξη την ελληνική συναίνεση ώστε η χώρα του με την προσωρινή της ονομασία να εξασφαλίσει ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Η απάντηση της Αθήνας είναι αρνητική, με τον Νίκο Κοτζιά, να επαναλαμβάνει την εθνική γραμμή πλεύσης ότι δηλαδή η ευρωατλαντική προοπτική της ΠΓΔΜ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επίλυση του ονοματολογικού κατά την πρώτη του συνάντηση με τον νέο σκοπιανό ομόλογό του Νίκολα Ντιμιτρόφ την προηγούμενη Τετάρτη στην Αθήνα. Διπλωματικές πηγές αποτιμούν θετικά τη διάθεση συνεργασίας και τους τόνους μετριοπάθειας που επιδεικνύει η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων. Αναμένουν ωστόσο και απτά δείγματα γραφής μέχρι να ξεκινήσουν και πάλι οι διαβουλεύσεις για το ονοματολογικό, μετά το φθινόπωρο.