Το ζήτημα της διαχείρισης των συνόρων και ο περιορισμός των μικτών ροών, μιας και δεν έχει πλέον νόημα να προσεγγίζει κάποιος αποσπασματικά την προσφυγική κρίση, είναι η βασική προτεραιότητα της Ε.Ε. και το κύριο πρόβλημα της Ελλάδας αυτή τη στιγμή. Η Χώρα αποτελεί τον αδύναμο κρίκο σε μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις που έχει βιώσει η Ένωση τα τελευταία χρόνια.

Η συζήτηση, όπως ήταν και άλλωστε αναμενόμενο, έχει ξεφύγει από την μακροπρόθεσμο ορίζοντα και τις εξαγγελίες για την αντιμετώπιση των αιτιών της εξαναγκαστικής μετανάστευσης και έχει εστιαστεί στις βραχυπρόθεσμες και άμεσες λύσεις με όλο και πιο έντονη τη διάσταση της αποτροπής των ροών και της διασφάλισης των συνόρων.

Σε αυτό το πλαίσιο, όλες οι χώρες της Ε.Ε., αλλά και τρίτες χώρες όπως η Π.Γ.Δ.Μ. και η Τουρκία δείχνουν στην κατεύθυνση της Ελλάδας ως την κύρια πηγή εισόδου και επομένως ως το κύριο θέατρο ανάπτυξης άμεσων λύσεων.

Η συντριπτική πλειονότητα των προτάσεων που κατατίθενται επίσημα και ανεπίσημα έχουν ως σημείο αναφοράς τη Χώρα μας. Ανάπτυξη της σχεδιαζόμενης Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ για την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων στο Αιγαίου, κοινές περιπολίες με την Τουρκία, αυστηροποίηση των ελέγχων , επανενεργοποίηση του Πλαισίου του Δουβλίνου, αναστολή του Καθεστώτος της Συνθήκης Σένγκεν, εξωτερίκευση των συνόρων της Ε.Ε. στην Π.Γ.Δ.Μ. και στην Τουρκία, δημιουργία hot spots και κέντρων υποδοχής μεταναστών είναι μερικές από τις πρωτοβουλίες που έχουν αποφασιστεί και συζητηθεί δημιουργώντας έναν ασφυκτικό κλοιό για την Ελλάδα η οποία απεγνωσμένα προσπαθεί να βρει συμμάχους χωρίς ωστόσο να το έχει καταφέρει.

Ουσιαστικά, η Χώρα εγκλωβίζεται σε ένα πρόβλημα που δεν το δημιούργησε η ίδια, αλλά και δεν είχε φροντίσει να προετοιμαστεί αποτελεσματικά ώστε να το διαχειριστεί, μιας και οι πιέσεις δεν εμφανίστηκαν ως διά μαγείας.

Χαρακτηριστικό της αδυναμίας της Ελλάδας είναι η αλλαγή στη στάση των κρατών- μελών στο ζήτημα της διαχείρισης των προσφύγων, με την αρχική θετική αντιμετώπιση που επιτάχυνε την κίνηση τους προς την Ελλάδα να ακολουθείται από τον εγκλωβισμό τους στα σημεία εισόδου και στα σύνορα λόγω της σκλήρυνση της στάσης.

Η διαχείριση της κατάστασης δεν μπορεί να περιοριστεί πλέον στο Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, είναι υπαρξιακό ζήτημα ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής.

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι καθηγητής στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας (ΣΕΑ)