Δεν είναι η πρώτη φορά που το Βερολίνο και η Αθήνα έχουν διαφορετικές ατζέντες. Η χθεσινή επίσημη επίσκεψη του Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ στην Αθήνα σηματοδότησε, πάντως, την πρώτη φορά που οι δύο χώρες έχουν την ίδια προτεραιότητα: την αντιμετώπιση των μεγάλων προσφυγικών ροών. Βέβαια, αλλιώς το εννοεί η καθεμιά. Για την Αθήνα, η αποδοχή του πάγιου γερμανικού αιτήματος για τη δημιουργία hotspots στην Ελλάδα, τα οποία θα φιλοξενήσουν τουλάχιστον 50.000 πρόσφυγες, συνεπάγεται και «ευελιξία» στους σκληρούς στόχους του τρίτου Μνημονίου. Για το Βερολίνο, η υποδοχή και καταγραφή των προσφύγων στα νησιά και στην ελληνική ενδοχώρα δεν είναι παρά μια αυτονόητη υποχρέωση της χώρας έναντι των ευρωπαίων εταίρων της, για την οποία μάλιστα οφείλει να συνεργαστεί με την Τουρκία. Το έδαφος της αποσύνδεσης της προσφυγικής κρίσης από την πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος είχε ούτως ή άλλως προλειάνει ο εκπρόσωπος της καγκελαρίας Στέφεν Ζάιμπερτ, ο οποίος είχε υπογραμμίσει ότι δεν πρέπει να συγχέονται τα θέματα της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της προσφυγικής κρίσης, εφόσον οι έκτακτες υποχρεώσεις φιλοξενίας που αναλαμβάνει η Αθήνα χρηματοδοτούνται είτε από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είτε από προγράμματα της ΕΕ.

Ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ επιχείρησε να το αρθρώσει πιο κομψά, αλλά η ουσία ήταν η ίδια. Οπως το έθεσε, πρόκειται για δύο χωριστά θέματα: το πρώτο «αφορά την ανάπτυξη και την ευημερία στην Ελλάδα, κάτι το οποίο επιθυμούμε, αλλά πρόκειται για καθαρά ελληνικό συμφέρον». Το δεύτερο «αφορά το κατά πόσο η Ελλάδα πρέπει να μείνει μόνη της. Και εδώ η Ευρώπη πρέπει να δώσει μια απάντηση που να περιλαμβάνει λύσεις. Είναι καλό που η Ελλάδα θα δημιουργήσει κέντρα υποδοχής σε διάφορα σημεία της χώρας. Απαιτείται στήριξη της Επιτροπής και των κρατών-μελών. Θα υποστηρίξουμε κάθε λύση που οδηγεί στην εξισορρόπηση του κόστους για την Ελλάδα».

Στον αντίποδα, ο Νίκος Κοτζιάς υπογράμμισε ότι τα δύο ζητήματα συνδέονται και έφερε ως παράδειγμα το ζήτημα των κόκκινων δανείων και των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας: «Η τρόικα ζητά τώρα να πετάξουμε κάποιους ανθρώπους έξω από τα σπίτια τους. Τι θα τους πούμε όταν την ίδια ώρα θα μας ζητούν να φτιάξουμε σπίτια για τους πρόσφυγες;». Νωρίτερα, ο Αλέξης Τσίπρας στη συνάντησή του με τον γερμανό υπουργό Εξωτερικών είχε αναφερθεί στις δραματικές διαστάσεις του ζητήματος, σημειώνοντας ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που υπερβαίνει τις δυνατότητες μιας χώρας στη διαχείρισή του.

ΔΕΝ ΠΙΕΖΟΥΝ ΤΟΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝ. Διαφορετικές, όπως αναμενόταν, είναι και οι απόψεις για το θέμα της συνεργασίας με την Τουρκία, παρότι και Αθήνα και Βερολίνο γνωρίζουν ότι είναι η χώρα-κλειδί για την αντιμετώπιση της κρίσης. Η ιδέα των κοινών ελληνοτουρκικών περιπολιών, θέμα που δεν αποτυπώθηκε ποτέ γραπτώς και επισήμως και το οποίο δεν ζητήθηκε ποτέ από την Τουρκία, όπως δήλωσε ο Νίκος Κοτζιάς, φαίνεται να επανέρχεται, έστω και με τη μορφή ενός σχήματος τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας – Γερμανίας. Υπενθυμίζεται ότι η ιδέα είχε συζητηθεί ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο κατά τη συνάντηση του Αχμέτ Νταβούτογλου με την Ανγκελα Μέρκελ στη Νέα Υόρκη. Επισήμως ο Σταϊνμάγερ μίλησε για ενοποίηση των διαδικασιών και των προδιαγραφών χορήγησης ασύλου και για μια ευρωπαϊκή υπηρεσία φύλαξης συνόρων. Για την Τουρκία αρκέστηκε να πει ότι χρειάζεται επαφή μαζί της, ότι «αναζητείται αυτή η δυνατότητα που ελπίζω να έχει αποτέλεσμα». Δεν αποτελεί, όμως, μυστικό ότι μετά την επίσκεψη της γερμανίδας καγκελαρίου στην Τουρκία το Βερολίνο και όχι μόνο επιθυμεί ξεπάγωμα της ενταξιακής διαδικασίας της Αγκυρας ως «καρότο» για τη συνδρομή της στο Προσφυγικό.

Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι κανένας αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη δεν σκοπεύει να στενοχωρήσει τον Ταγίπ Ερντογάν. Εμμεση ομολογία αυτής της πραγματικότητας είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά στα χρονικά, με πρωτοβουλία Γιούνκερ, δεν δόθηκε στη δημοσιότητα η Εκθεση Προόδου της Κομισιόν για την Τουρκία, η οποία είχε προγραμματιστεί για τα μέσα Οκτωβρίου. Αυτό προκειμένου να μην πληγεί προεκλογικά ο τούρκος πρόεδρος, καθώς η έκθεση, το προσχέδιο της οποίας διέρρευσε χθες στο Reuters, αποτελεί κόλαφο για την οπισθοδρόμηση της Τουρκίας σε ζητήματα κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πάντως, όταν η έκθεση δημοσιοποιηθεί και εφόσον το περιεχόμενό της δεν «μετριαστεί», είναι απίθανο να μπορέσουν οι Βρυξέλλες να συνηγορήσουν υπέρ του ανοίγματος των εν λόγω διαπραγματευτικών κεφαλαίων. Την ίδια ώρα, η Αγκυρα συνεχίζει το σκληρό παζάρι για την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης ΕΕ – Τουρκίας.

«ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ». Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο έλληνας Πρωθυπουργός επέμεινε στη χθεσινή του συνάντηση με τον Σταϊνμάγερ να μεταφερθεί και στην Τουρκία το βάρος διαχείρισης, αλλά και η έμμεση αιχμή να μην υπάρξουν παρεκκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο. Πιο προωθημένος ο Νίκος Κοτζιάς ξεκαθάρισε δημοσίως ότι το Προσφυγικό δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως «εργαλείο καταπάτησης κυριαρχίας», ενώ τόνισε ότι το πρόβλημα δεν είναι οι κοινές περιπολίες στο Αιγαίο, αλλά το ότι το προσφυγικό ρεύμα πρέπει να αποτρέπεται πριν φθάσει στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή της Ελλάδας. Με άλλα λόγια, η καταγραφή των προσφύγων να γίνεται στην Τουρκία και από κει να προωθούνται απευθείας στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου είναι και ο τελικός τους προορισμός. Φωτογράφισε μάλιστα τις χώρες που αρνούνται να δεχθούν πρόσφυγες ως αυτές που δεν θέλουν η κατανομή να γίνεται απευθείας από την Τουρκία, εννοώντας εμμέσως πλην σαφώς ότι ο στόχος τους είναι να μη μετάσχουν στην κατανομή των βαρών.