Με «παράστημα» που μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 2 χλμ. πάνω από το έδαφος και ταχύτητα περιδίνησης αέριων μαζών μεγαλύτερη από 200 χλμ., υψώνοντας σαν πούπουλο ολόκληρες νταλίκες και ανασηκώνοντας το ρύγχος αεροσκαφών στις πίστες των αεροδρομίων, ισχυροί και καταστροφικοί ανεμοστρόβιλοι όπως ο χθεσινός στη Λακωνία πλήττουν συχνά την Ελλάδα και ιδιαίτερα τη Δυτική Πελοπόννησο και τα Δωδεκάνησα.

Τέτοια φαινόμενα εκδηλώνονται συνήθως τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο και συνοδεύονται πάντα από καταιγιδοφόρα νέφη. Προβάλλουν μέσα από κακοκαιρία που, όπως και χθες, προέρχεται από τη Νότια Ιταλία με τη μορφή ψυχρών αέριων μαζών.

Οι ψυχρές μάζες στη συγκεκριμένη περίπτωση εισήλθαν στον ελλαδικό χώρο τις βραδινές ώρες της Κυριακής και συνάντησαν θερμότερες αέριες μάζες πάνω από το Ιόνιο με αποτέλεσμα να προκληθούν έντονοι στροβιλισμοί στην ατμόσφαιρα και να εκδηλωθούν καταιγίδες και κεραυνοί, πρώτα στη Δυτική Ελλάδα και στη συνέχεια στην υπόλοιπη χώρα.

Μέσα στην πυκνή βροχόπτωση, η οποία προκάλεσε κατακόρυφη πτώση της θερμοκρασίας (την Κυριακή σε Λαμία, Λάρισα, Σέρρες 34 βαθμοί και τη Δευτέρα σε Κοζάνη, Τρίπολη, Καστοριά 18-19 βαθμούς) αλλά και σημαντικά ύψη βροχής μέσα σε λίγες ώρες (Αμαλιάδα 80 χιλιοστά, Πύργος, 72, Λαγκαδάς 60), δημιουργήθηκε τα ξημερώματα ο καταστροφικός ανεμοστρόβιλος στη Λακωνία και ένας μικρότερης έντασης στη Μεσσηνία.

Ο μετεωρολόγος στην ΕΜΥ Θοδωρής Κολυδάς λέει στα «ΝΕΑ» ότι τα συστήματα που ευνοούν την πρόκληση ανεμοστροβίλων στην Ελλάδα σε συνδυασμό με παράγοντες όπως το γεωλογικό ανάγλυφο ακολουθούν πορεία από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά και ως εκ τούτου τα φαινόμενα είναι πιο συχνά στην Ηλεία, τη Μεσσηνία, τη Λακωνία αλλά και στα Γιάννινα και τη Ζάκυνθο.

Οι ανεμοστρόβιλοι ξεπροβάλλουν πάντοτε μέσα από καταιγίδες και όπως προκύπτει από ανάλυση επιπτώσεων καιρικών φαινομένων στην Ελλάδα που έγινε από το Εθνικό Αστεροσκοπείο (Παπαγιαννάκη, Λαγουβάρδος, Κοτρώνη) για την περίοδο 2001-2011 η Ηλεία είναι η περιοχή όπου εμφανίστηκαν οι περισσότεροι ανεμοστρόβιλοι και ακολουθούν τα Δωδεκάνησα, η Ζάκυνθος και τα Ιωάννινα.

Εκρηκτικό μείγμα. Σύμφωνα με τον Μιχάλη Σιούτα, μετεωρολόγο και ειδικό ερευνητή στους ανεμοστροβίλους, η διέλευση βαρομετρικών χαμηλών, η διαφορά στην πίεση, η σχέση της θάλασσας με την ξηρά αλλά και το γεγονός ότι η κυκλοφορία της ατμόσφαιρας γίνεται από τα δυτικά δημιουργούν εκ πρώτης όψεως ένα εκρηκτικό μείγμα που ευνοεί την εμφάνισηαυτών των ακραίων φαινομένων.

Μάλιστα, από έρευνα ειδικών έχει αποδειχτεί ότι οι ανεμοστρόβιλοι που δημιουργούνται αρχικά πάνω από τη θάλασσα (λέγονται σίφωνες στην περίπτωση αυτή) και στη συνέχεια εισβάλλουν στην ξηρά είναι και οι πιο επικίνδυνοι.

Στις 5 Σεπτεμβρίου, στην περιοχή του Κρητικού Πελάγους, βόρεια του Ηρακλείου, εκτυλίχθηκε ξαφνικά ένα πρωτόγνωρο θέαμα όταν μέσα σε διάστημα μιάμισης ώρας εμφανίστηκε μια «οικογένεια» από 14 σίφωνες. Φοβερό περιστατικό όμως είχε συμβεί τον Οκτώβριο του 1934 όταν ένας μεγάλος ανεμοστρόβιλοςπου δημιουργήθηκε στη θαλάσσια περιοχή της Ιθάκης εισήλθε στην Αιτωλοακαρνανία στην περιοχή του Αστακού και προκάλεσε τον θάνατο τριών ανθρώπων και τον τραυματισμό άλλων 40.

Στη Δυτική Πελοπόννησο, οι ανεμοστρόβιλοι εκδηλώνονται σχεδόν πάντα ύστερα από έντονη βροχόπτωση ή καταιγίδα, η καταστροφική τους μανία ξεθυμαίνει το αργότερο σε 10-15 λεπτά και η απόσταση που διανύουν συνήθως δεν ξεπερνάει τα 10 χιλιόμετρα.

Ομως εκτός από τους φθινοπωρινούς μήνες καταστροφικοί ανεμοστρόβιλοι παρατηρούνται συνήθως και τον Μάρτιο. Στις 24 Μαρτίου 2003 ανεμοστρόβιλος έπληξε το χωριό Αμπελώνας στον Πύργο. Το φαινόμενο είχε μεγάλη και ξήλωσε αρκετές στέγες σπιτιών ενώ ξερίζωσε ακόμη και δέντρα.

Ακόμη χειρότερα ήταν τα πράγματα τον Μάρτιο του 2009 όταν στη Νέα Μανωλάδα στην Ηλεία, δημιουργήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους ανεμοστροβίλους των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα. Εκδηλώθηκε σε ύψος περίπου 2 χιλιομέτρωνκαι οι αέριες μάζες που άρχισαν με ταχύτητα να περιδινίζονται εφόρμησαν από τη βάση του σύννεφου προς το έδαφος αποκτώντας μορφή σιφωνίου.Το θυελλώδες πέρασμα διήρκεσε λίγα λεπτά και η έκταση στην οποία κινήθηκε δεν ξεπέρασε τα 7 χιλιόμετρα, διαφορετικά οι επιπτώσεις θα ήταν πολύ πιο τραγικές καθώς θα μπορούσε να υπήρχαν τραυματισμοί ή ακόμη και θάνατοι.

Οπως είχε συμβεί ξαφνικά το πρωί της 28ης Φεβρουαρίου 2004 στη Μεθώνη Πιερίας. Προκλήθηκε ανεμοστρόβιλος με τόση δύναμη ώστε ανασήκωσε μια βάρκα μέσα από τη θάλασσα και την εκτόξευσε στην ακτή προκαλώντας τον θάνατο ενός 10χρονου παιδιού.

Τεράστια δύναμη. Οι ανεµοστρόβιλοι δηµιουργούνται από καταιγιδοφόρα νέφη. Μια καταιγίδα διαρκεί κατά µέσον όρο µια ώρα. Από τη βάση του νέφους που µπορεί να απέχει από το έδαφος ακόµη και ένα χιλιόµετρο ξεπηδά µια στήλη αέρα υπό µορφή χοάνης που καθώς κατευθύνεται στο έδαφος στενεύει.Συνήθως εµφανίζονται πάνω από πεδινές περιοχές αλλά και σε παράκτιες επειδή ευνοούνται από τη διακύµανση της θερµοκρασίας σε ξηρά και θάλασσα.

Η εµφάνιση του ανεµοστροβίλου συνοδεύεται από έντονο βουητό και ανάλογα µε το πόσο ισχυρός είναι µπορεί να διαρκέσει από δέκα λεπτά µέχρι µισή ώρα. Η απόσταση που διασχίζει στο έδαφος εκτείνεται από 5 έως 10 χιλιόµετρα και το πλάτος της ζώνης στην οποία προκαλεί καταστροφές κυµαίνεται από 100 έως 200 µέτρα.Οι ισχυροί ανεµοστρόβιλοι έχουν τεράστια δύναµη και µπορούν ν’ ανυψώνουν αντικείµενα µεγάλου βάρος. Η ιδιότητά τους αυτή οφείλεται στην ταχύτητα του περιστροφικού ανέµου που συνδυάζεται µε την πτώση της ατµοσφαιρικής πίεσης.

Χαρακτηριστικό είναι ότι πριν από µερικά χρόνια στον Νοµό Ηµαθίας ένας ανεµοστρόβιλος είχε ανυψώσει το σκεπαστό τρέιλερ νταλίκας βάρους µερικών τόνων και το είχε πετάξει 40 – 50 µέτρα µακρύτερα από τον δρόµο όπου βρισκόταν.Στις 27 Ιουλίου 2002, ένα αντίστοιχο καιρικό φαινόμενο είχε εκδηλωθεί μέσα σε λίγα λεπτά στο Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και μετακίνησε το ρύγχος αεροσκάφους με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ελαφρά ένας επιβάτης.