Το λογιστικό πρόβλημα της Ιαπωνίας

Μέσα στα επόμενα χρόνια θα γίνει προφανές ότι η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας (BOJ) έχει διευθετήσει με πληθωριστικό χρήμα αρκετά τρισ. δολάρια κρατικού χρέους. Το κρατικό χρέος της Ιαπωνίας ανέρχεται σήμερα σε 230% του ΑΕΠ. Αυτό το βουνό του χρέους είναι το αποτέλεσμα των μεγάλων δημοσιονομικών ελλειμμάτων που είχε η Ιαπωνία από το 1990. Το χρέος της δεν θα αποπληρωθεί ποτέ με τη στενή έννοια του όρου.

Αντί να αποπληρωθεί, το κρατικό χρέος της Ιαπωνίας αγοράζεται από την BOJ. Οι αγορές αυτές ξεπερνούν σήμερα τις εκδόσεις νέου χρέους της χώρας. Ο στόχος της μεγάλης ποσοτικής χαλάρωσης σύμφωνα με την BOJ είναι να αυξηθούν οι τιμές, να μειωθούν τα επιτόκια, να εξασθενήσει το γεν και να αυξηθούν οι επενδύσεις και οι εξαγωγές. Ο μηχανισμός αυτός έχει επιδράσει θετικά στον πληθωρισμό και την ανάπτυξη. Αλλά η μεγαλύτερη παροχή ρευστότητας στην οικονομία προέρχεται από τα συνεχιζόμενα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα της κυβέρνησης, τα οποία χρηματοδοτούνται με χρήμα που τυπώνει η BOJ. Αυτή η πραγματικότητα δεν έχει γίνει ακόμη παραδεκτή. Η BOJ λέει ότι στο τέλος θα πουλήσει όλα τα ομόλογα που έχει αγοράσει. Αλλά δεν χρειάζεται να κάνει κάτι τέτοιο. Η BOJ μπορεί να διατηρήσει τις συμμετοχές της σε κρατικά ομόλογα επ’ αόριστον και να κάνει νέες αγορές καθώς αυτά θα λήγουν.

Εκείνη που θα πρέπει να μας ανησυχεί είναι η Ευρώπη, όχι η Ιαπωνία. Αυστηροί περιορισμοί στα δημοσιονομικά ελλείμματα και η πλήρης απαγόρευση πληθωριστικού χρήματος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έχουν επιτρέψει να υπάρξει μια αποτελεσματική απάντηση στα οικονομικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν μετά το 2008, οδηγώντας την ανεργία στην ευρωζώνη στο 11,2%. Οι πιθανές κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες χαμένων δεκαετιών χαμηλής ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας θα είναι πολύ πιο σοβαρές για την Ευρώπη. Καθώς η Ευρώπη παίζει με τη φωτιά σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, η Ιαπωνία χρειάζεται απλά να κάνει κάποιες αλλαγές στο πώς παρουσιάζει τα οικονομικά μεγέθη της.