«Είσαι σε Ιντερνετ καφέ; Ελπίζω μόνο να μη μας ακούνε οι διπλανοί σου». Ο νορβηγός ερευνητής ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός σε θέματα ασφάλειας. Ομως δεν υπήρχε άλλος τρόπος επικοινωνίας, μία ημέρα πριν από τον Δεκαπενταύγουστο στην Ερμούπολη της Σύρου. Το «πολυεθνικό» ραντεβού με Skype είχε οριστεί από τις 12 Αυγούστου, όταν η αναπληρώτρια διευθύντρια του ICIJ Μαρίνα Γουόκερ Γκεβάρα έστειλε σε μέλη της ομάδας από τη Νορβηγία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Ολλανδία, την Ιταλία και την Ελλάδα μήνυμα με θέμα «Νέο Πρότζεκτ» χωρίς να μπαίνει σε ιδιαίτερες λεπτομέρειες. Το μόνο που ανέφερε ήταν ότι υπάρχει ένα νέο σετ δεδομένων που μπορεί να ενδιαφέρει.

«Μην ανησυχείς, δεν υπάρχουν άλλοι δίπλα μου» καθησύχασα τον Νορβηγό. Στην τηλεδιάσκεψη της ομάδας όλα έγιναν πολύ πιο ξεκάθαρα: το ICIJ είχε αποκτήσει μέσω της «Μοντ» πρόσβαση στο σύνολο των στοιχείων που είχε κλέψει ο Ερβέ Φαλσιανί από τους υπολογιστές της HSBC. Tα περισσότερα μέλη γνώριζαν ότι τα ονόματα της λίστας που είχε φτάσει στην Ελλάδα είχαν δει το φως της δημοσιότητας, όμως υπήρχε κάτι που δεν ήταν γνωστό και που ιντρίγκαρε τους πάντες: οι «απόκρυφες» σημειώσεις των υπαλλήλων της τράπεζας κατά την επικοινωνία τους με τους πελάτες. Η σημασία τους για να εντοπίσει κανείς τον ρόλο της τράπεζας ώστε να αποφευχθεί η καταβολή φόρων από τους πελάτες θεωρήθηκε από όλους καθοριστική.

ΣΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΗΣ «MONDE». Μετά το διαδικτυακό μίτινγκ η Μαρίνα ξαναέστειλε μήνυμα στα μέλη να μην αποσπαστούμε από το πρότζεκτ για το Λουξεμβούργο, το LuxLeaks, αφού αυτό βγαίνει πρώτο, και ορίστηκαν ο τόπος και ο χρόνος για κανονικό μίτινγκ μεταξύ όσων θα συμμετείχαμε στη νέα έρευνα. Μια Δευτέρα στις αρχές Σεπτεμβρίου στα γραφεία της «Μοντ» στο Παρίσι.

Η συνάντηση τελικά έγινε στην αίθουσα συσκέψεων του Διοικητικού Συμβουλίου της γαλλικής εφημερίδας, ένα πολύ λιτό δωμάτιο με γραφεία κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο, απλές καρέκλες γραφείου και έναν βιντεοπροβολέα για παρουσιάσεις. Εκεί παραβρέθηκαν τουλάχιστον 50 μέλη του ICIJ και πραγματοποιήθηκε σεμινάριο για τα στοιχεία στις καρτέλες, τους τρόπους αναζήτησης αλλά και τα επόμενα βήματα της έρευνας. Ακριβώς δίπλα μου καθόταν ο θρύλος της ιταλικής ερευνητικής δημοσιογραφίας Λέο Σίστι με τις τρομερές αποκαλύψεις στα πλαίσια της επιχείρησης «Καθαρά Χέρια» που ανέδειξε τη διαπλοκή μεταξύ πολιτικών και επιχειρηματιών τη δεκαετία του 1990 και οδήγησε στον αφανισμό κομμάτων και σε αυτοκτονίες εμπλεκομένων. Η πρώτη του κουβέντα ήταν τι νομίζω για τον ΣΥΡΙΖΑ και το φαινόμενο Αλέξης Τσίπρας. Από την άλλη πλευρά καθόταν ο Ρίτσαρντ Μπίλτον από την εκπομπή «Panorama» του BBC, ενώ δίπλα του ένας ακόμα θρύλος: ο Ντέιβιντ Λέι, που αν και έχει πάρει σύνταξη από την «Γκάρντιαν» επέστρεψε μόνο και μόνο για να συμμετάσχει στην έρευνα. Ο Λέι είχε παίξει σημαντικό ρόλο στις πρώτες αποκαλύψεις των WikiLeaks (αλλά σύντομα στράφηκε κατά των μεθόδων του Τζούλιαν Ασάνζ), στις αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν για την NSA, των τοξικών αποβλήτων της Trafigura, των μιζών ενός δισεκατομμυρίου στερλινών στον σαουδάραβα πρίγκιπα Μπαντάρ από τη βρετανική βιομηχανία όπλων BAE και σε πολλά ακόμα.

Η «Μοντ» όχι μόνο διέθεσε απλόχερα τα δεδομένα στα μέλη του ICIJ και οργάνωσε τη συνάντηση, αλλά, ως άψογος οικοδεσπότης, είχε φροντίσει μέχρι και για ένα ελαφρύ γεύμα: το μενού είχε πλιγούρι με κοτόπουλο και μους.

ΕΡΕΥΝΑ ΣΤουσ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜουσ. Λίγο πριν από το μίτινγκ στη γαλλική εφημερίδα είχε ξεκινήσει και η λειτουργία της διαδικτυακής πλατφόρμας για την αναζήτηση των στοιχείων που είχαν διαρρεύσει από τις γαλλικές Αρχές, αφού αυτές τα είχαν πάρει από τον Φαλσιανί και τα είχαν επεξεργαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να βγάζουν νόημα. Ενα πραγματικό εργαλείο για να ψάχνει κανείς όχι μόνο ονόματα και ποσά αλλά και τις σημειώσεις της απόρρητης επικοινωνίας των υπαλλήλων με τους πελάτες. Ετσι, χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες λέξεις – κλειδιά, εντοπίστηκαν οι καρτέλες εκείνες όπου φαίνεται ότι υπάλληλοι της HSBC αναφέρονται στο θέμα της ευρωπαϊκής οδηγίας για τη φορολόγηση των τόκων και προτείνουν τη σύσταση offshore σε έλληνες πελάτες ώστε να μην καταβάλουν το 15%. Με εξειδικευμένα προγράμματα έγινε επίσης εφικτή η ανίχνευση λογαριασμών πελατών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα ή έχουν ελληνική εθνικότητα και δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική λίστα που είχε σταλεί στην Ελλάδα το 2010 από τις γαλλικές Αρχές.

Οταν η έρευνα είχε μπει στην τελική ευθεία, τα μέλη της ομάδας απέκτησαν πρόσβαση και σε μία ακόμα εφαρμογή που συνέδεε σε γραφικό περιβάλλον τα επιμέρους στοιχεία των λογαριασμών: τους πελάτες με εταιρείες, με καταθέσεις και με ιδιότητες, όπως για παράδειγμα «πραγματικός δικαιούχος» ή «αντίκλητος». Ετσι η εικόνα γινόταν πολύ πιο ξεκάθαρη.

Και η μεγαλύτερη δημοσιογραφική συνεργασία στην Ιστορία ήταν γεγονός: από περίπου πενήντα μέλη τον Σεπτέμβριο, η ομάδα είχε ξεπεράσει τους 140 δημοσιογράφους από 45 χώρες και 50 διαφορετικά μέσα ενημέρωσης.

Τελευταία Νέα