Αναζήτηση
Οι εφημερίδες μιλούν για «φοροτρέλα». Ενας υφυπουργός, ο Γεράσιμος Γιακουμάτος, θέλει να χαστουκίσει τους εμπνευστές. Ο βουλευτής Ανδρέας Ψυχάρης μιλά για παρανοϊκή διαδικασία η υποτιθέμενη διόρθωση της οποίας θα καταστεί «διαστημική ανοησία». Και η κυβέρνηση φέρεται να αναζητά τρόπο για να μειώσει τον φόρο που καθιέρωσε, δηλαδή τον ΕΝΦΙΑ, κατά 50% από το 2015 –για τα ακίνητα που δεν αποφέρουν εισόδημα –ενώ εξήγγειλε ήδη τη σύσταση επιτροπής για τον επανακαθορισμό των αντικειμενικών αξιών στα πραγματικά μεγέθη της αγοράς, από το 2016! Ταυτόχρονα, προσπαθεί να διαχειριστεί το «επί χάρτου» δημοσιονομικό πλεόνασμα που θα αποφέρει, επιδιώκοντας να αμβλύνει εξόφθαλμα υπερβολικές επιβαρύνσεις, αποδίδοντας τον σχετικό θόρυβο σε φοροτεχνική αστοχία των υπηρεσιών της.
Κατ’ αρχάς, ας δούμε τον ΕΝΦΙΑ με αριθμούς: το 2009 καταβλήθηκαν 526 εκατ. ευρώ φόροι ακινήτων. Το 2010 εισπράχθηκαν 487 εκατ. ευρώ. Το 2011 οι εισπράξεις ανήλθαν σε 1,17 δισ. ευρώ. Το 2012 οι εισπράξεις εκτοξεύθηκαν στα 2,75 δισ. ευρώ. Το 2013 επίσης έφτασαν 2,75 δισ. ευρώ. Το 2014 εκτιμάται ότι θα εισέλθουν στον κρατικό κορβανά συνολικά 3,6 δισ. ευρώ.
Με δεδομένους και τους αριθμούς, φαίνεται ο ΕΝΦΙΑ ένα φοροτεχνικό λάθος;
– Είναι η αποθέωση της τεκμαρτής φορολόγησης και του εξωλογιστικού προσδιορισμού εισοδήματος (όπως ο φόρος παραθύρων, καπέλων και τζακιών στην Αγγλία του 16ου και του 17ου αι.).
– Είναι μια φορολογία υποθετικού περιεχομένου και αξίας, που σύμφωνα με τις δηλώσεις του Γκίκα Χαρδούβελη («βασίζεται μόνο στο τι έχεις, όχι στο τι εισόδημα έχεις»), αποπληρώνεται, μοιραία, από κατάθεση ή από έσοδα άλλης πηγής. Είναι δηλαδή φορολογία που καθιστά την αποπληρωμή της είτε έμμεσο κούρεμα καταθέσεων είτε αύξηση του ποσοστού φορολόγησης στα λοιπά εισοδήματα ή και σε διαδικασία σταδιακής δήμευσης ακινήτων.
– Συνιστά αναδιανομή πόρων, και μάλιστα σε μετρητά, με βάση την ακίνητη περιουσία. Μήπως λοιπόν γι’ αυτό μιλούσαν για «αριστερό» φόρο οι τότε εισηγητές του;
– Είναι μια φορολογία που μάχεται τον ορθόδοξο καπιταλισμό αφού ορίζει ως «περιουσία» την πρώτη κατοικία, χωρίς εξαίρεση μάλιστα, ακόμη και όταν ουσιαστικά δεν μας ανήκει (ενυπόθηκος δανεισμός).
– Είναι η μονιμοποίηση του χαρατσιού (ΕΕΤΗΔΕ) με άλλο όνομα, ένα αμιγώς εισπρακτικό μέτρο μιας αποτυχημένης δημοσιονομικής προσπάθειας.
– Είναι ένα ακόμη παράδειγμα ευκαιριακής φορολογικής νομοθέτησης, υποταγμένης στις σκοπιμότητες της συγκυρίας που επικίνδυνα αγνοεί τις μακροεπιπτώσεις στην πραγματική οικονομία.
– Είναι «θηλιά στην ανάπτυξη και ένα πλήγμα στην απασχόληση», όπως περιγράφεται σε μελέτη της Alpha Bank, στην οποία καταγράφονται στρεβλώσεις με άνιση κατανομή των βαρών και επιβολή φόρου επί πλασματικών αντικειμενικών τιμών.
– Είναι οι επιπτώσεις στις αγοραίες τιμές των ακίνητων και στη δανειστική απομόχλευση (deleveraging) και η ζημιογόνα συμβολή τους στο αδιέξοδο πρόβλημα με τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών.
– Είναι το γεγονός ότι η ακίνητη περιουσία ακυρώνεται ως επιχειρηματική δραστηριότητα, ως επενδυτικός βραχίονας, ως πιθανό booming business, την ώρα που η χώρα έχει ανάγκη ανάπτυξης και δυνατότητα να αναδείξει μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα, μέσα από την κατασκευή τουλάχιστον παραθεριστικών κατοικιών, και όχι μόνο!
Θυμίζω ότι, διεθνώς, όλη η Ελλάδα είναι μια παραλία και ένα διαρκές καλοκαίρι.
Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν, η Ελλάδα επανασχεδιάζεται χωρίς φαντασία και χωρίς σημείο αναφοράς. Από ποιους;
– Από αυτούς που ανακοινώνουν με στόμφο ελέγχους «σκαφάτων» σε μια χώρα με 3.500 νησιά εν μέσω του θέρους, που κυνηγούν τις πισίνες ως είδος πολυτελείας και που ορίζουν –αναδρομικά! –ως πολυτέλεια ένα αυτοκίνητο 2.000 κυβικών ενώ, δήθεν, θέλουν και «υψηλό» τουρισμό.
– Από αυτούς που βλέπουν φοροκλέπτες στην αδυναμία πληρωμής και σε όσους καταναλώνουν με πιστωτικές κάρτες.
– Από αυτούς που –με χαρακτηριστική άνεση –δίνουν άφεση αμαρτιών στις διοικήσεις των δημοτικών επιχειρήσεων για τα ίδια «εγκλήματα» που άλλοι, καθημερινά, διώκονται στον ιδιωτικό τομέα.
Ολοι αυτοί δεν μπορούν να αντιληφθούν, γιατί δεν έχουν παγκόσμιες παραστάσεις, ότι ζούμε σε ένα καθεστώς headline driven news, ότι ο κόσμος αλλάζει με αίμα και χρήμα, ότι ζούμε σε περίοδο που (όπως εγράφη και στο «Βήμα») όταν «οι αγορές ταράζονται, ο κόσμος κλυδωνίζεται». Ακούω συχνά το ερώτημα: μα δεν τα ξέρουν όλα αυτά αυτοί που τα κάνουν;
Ο Δημήτρης Τσαγκάρης είναι οικονομολόγος ΜΑ, διευθύνων σύμβουλος της FAO Economics AE
