Αναζήτηση
Ουδέν νεώτερον από… πουθενά. Το μόνο νεότερο ίσως δείχνει την παραζάλη στην οποία βρισκόμαστε. Εννοώ την επανεμφάνιση των μποτιλιαρισμάτων στους δρόμους της Αθήνας μετά το Πάσχα· το κέντρο της Αθήνας θυμίζει πια εποχές άλλες. Τότε που τα ζωνάρια δεν είχαν ακόμη σφίξει. Και αναρωτιέται κανείς· τι έγινε, παιδιά; Εβρεξε λεφτά όταν έλειπα εγώ και μάζεψαν όσοι πρόλαβαν, έβαλαν βενζίνη και ξαναπήραν στα χέρια το πολυαγαπημένο τους τιμόνι;
Τέτοιες ερωτήσεις έχουν πολλοί άνθρωποι και ρωτούν από ‘δώ κι από ‘κεί να βρουν, να ακούσουν κάποια λογική εξήγηση. Εχω κι εγώ ερωτηθεί πολλές φορές και κάπου κάπου απαντάω από μόνος: πολλοί είχαν, ας πούμε, ένα χιλιάρικο στην άκρη που δεν θα το ξόδευαν ο κόσμος να χαλάσει! Ακουσαν όμως ότι περικοπές τέλος, το πίστεψαν –και αυτό είναι το πρόβλημα –και είπαν: ας χαλάσουμε ένα κατοστάρικο από το χιλιάρικο να βάλουμε βενζίνη, να πάμε μια τσάρκα στη φλεγόμενη από τη ζέστη Αθήνα.
Βέβαια, αυτή η εξήγηση αγγίζει τα όρια της γελοιότητας. Η εξήγηση πρέπει να αναζητηθεί στην παραζάλη στην οποία βρισκόμαστε από έλλειψη ενημέρωσης –πού βρισκόμαστε; –έως την παραπληροφόρηση:
– Φεύγει η κρίση, μας είπαν, αλλά εγώ τη βλέπω παρκαρισμένη του καλού καιρού, να μην κουνάει ούτε ένα μέτρο.
– Γλιτώνουμε από την τρόικα, μας είπαν, και τώρα μαθαίνουμε ότι αυτή μας ζητεί πράγματα που χρωστάμε.
– Τέλος οι περικοπές μισθών και συντάξεων, μας είπαν· φαίνεται ότι κακώς εγώ θεωρώ ότι η μείωση των επικουρικών συντάξεων, η αύξηση του αριθμού των σταθμών διοδίων ή η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος είναι περικοπές!
Πέρα όμως από όλα αυτά, το χειρότερο είναι ότι μας έχουν αφήσει χωρίς ουσιαστική ενημέρωση: πόσο είναι το δημόσιο χρέος, σε ποιο ύψος φτάνει κάθε δόση αποπληρωμής, με τι επιτόκιο το αποπληρώνουμε; Τα εγγόνια μου θα το αποπληρώσουν ή θα χρειαστεί να πληρώσουν και τα δισέγγονά μου;
Γιατί δεν μας ενημερώνουν; Οι ίδιοι οι κυβερνήτες μας δεν είναι που λένε ότι ο μη σωστά ενημερωμένος πολίτης δεν πράττει σωστά; Και αν πράγματι είναι έτσι, τι θέλετε να σκεφτεί ο πονηρός Καλαματιανός; Δεν θα σκεφτεί ότι δεν τον ενημερώνουν για να μην πράξει σωστά και να τους ξαναψηφίσει;
Είναι όμως και κάτι άλλο. Χρειαζόμαστε ανάπτυξη· να βρουν δουλειά οι άνθρωποι, να μειωθεί αυτό το τεράστιο οικονομικοκοινωνικό πρόβλημα που είναι η ανεργία. Πού είναι αυτή η έρμη η ανάπτυξη; Πού είναι οι επενδύσεις; Πού είναι τα ξένα κεφάλαια; Ή μήπως πρέπει να καταλάβουμε ότι η πώληση των λιμανιών ή του παλαιού αεροδρομίου συνιστούν ανάπτυξη!
Κάτι άλλο, όμως, εγώ ο ξεροκέφαλος καταλαβαίνω ότι σημαίνουν αυτές οι επενδύσεις –και όχι ανάπτυξη: σημαίνουν να μαζέψουμε κανένα «φράγκο», να μπορέσουμε να πληρώσουμε, τσοντάροντας, συντάξεις, μη μας πάρουν με τις ντομάτες. Γιατί, θα ρωτήσω πάλι: Μπορεί να μου πει κανείς αν επενδύσαμε στην παραγωγή και τελικά μπορεί να μου πει τι παράγουμε;
Εννοώ τι παράγουμε εκτός από ντομάτες και αγγούρια για να τα τρώνε φτηνά οι Γερμανοί! Γιατί μπορεί να συμφωνώ ότι κατατασσόμαστε στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, η κρίση όμως έκανε ώστε να μένει ακόμη να αποδειχθεί.
Γιατί το μόνο που παράγουμε είναι υπηρεσίες· τουρισμό. Κάτι που μπορεί να αποδειχθεί εύθραυστο, όπως όλες οι μονοκαλλιέργειες.
Το ξέρουμε καλά τώρα: οι μονοκαλλιέργειες κάνουν τις οικονομίες εξαρτημένες. Ζητούμενο όμως είναι η αυτονομία της οικονομικής ανάπτυξης. Υπάρχει τρύπα εδώ λοιπόν· μια τρύπα όμως που τελικά μοιάζει καταβόθρα. Πώς θα τη βουλώσουμε; Με την κρίση παρκαρισμένη και τη λιτότητα επίσης;
Ο Βασίλης Κρεμμυδάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
