Πήρατε όλα τα χάπια και τα ροφήματα, ακολουθήσατε το ειδικό πρόγραμμα διατροφής και τυλίξατε το σώμα σας με τις ειδικές ταινίες. Τώρα μπορείτε να χαλαρώσετε και να αφήσετε την αποτοξίνωση να κάνει το θαύμα της. Σωστά; Οχι ακριβώς, αν πιστέψουμε όσα υποστηρίζει μια ομάδα βρετανών επιστημόνων.

Οπως γράφουν σε έναν νέο οδηγό που εξέδωσαν, οι δίαιτες αποτοξίνωσης είναι χάσιμο χρόνου και χρημάτων, που δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν στην υγεία. Πολύ πιο αποδοτικό –ισχυρίζονται –είναι να πιει κάποιος ένα ποτήρι δροσερό νερό και να κάνει έναν χορταστικό ύπνο το βράδυ, παρά να τρέφεται μόνο με ωμά φρούτα και λαχανικά και να διαγράφει τη ζάχαρη και τον καφέ.

Στον οδηγό που τιτλοφορείται «Making Sense of Chemical Stories», οι επιστήμονες από τη Βασιλική Εταιρεία Χημείας (RSC) της Βρετανίας και τον οργανισμό Sense About Science λένε ότι είναι φύσει αδύνατον να ζήσει κάποιος δίχως χημικά, διότι τα πάντα –ακόμα και ο αέρας που αναπνέουμε, το φαγητό που τρώμε και το νερό που πίνουμε –αποτελούνται από χημικά. Ετσι δεν έχει σημασία αν κάποιος ακολουθεί μια εντελώς βιολογική διατροφή ή είναι ο κλασικός αστός που τρέφεται με επεξεργασμένα τρόφιμα: σε όλες τις περιπτώσεις ο περιβάλλων χώρος και η διατροφή του αποτελούνται από χημικά.

Ο ανθρώπινος οργανισμός, συνεχίζουν, είναι απολύτως ικανός να προστατευθεί από τα χημικά αυτά και είναι μύθος ότι η συγκεκριμένη διαδικασία μπορεί να επιταχυνθεί με ειδικές δίαιτες, ταινίες για περιτύλιξη του σώματος ή χάπια.

«Η μητέρα φύση έχει χαρίσει στο ανθρώπινο σώμα ένα πολύ αποτελεσματικό σύστημα αποτοξίνωσης με τη μορφή του ήπατος, των νεφρών και των εντέρων» γράφει στην εφημερίδα «Ντέιλι Μέιλ» ο δρ Αλαν Μπούμπις, καθηγητής Βιοχημικής Φαρμακολογίας στο Imperial College του Λονδίνου (ICL), ο οποίος έχει συμμετάσχει στη συγγραφή του οδηγού. «Κάθε ημέρα αυτά τα τρία βασικά όργανα διασπούν και αποβάλλουν από το σώμα επιβλαβείς ουσίες, άλλες εκ των οποίων προέρχονται από το περιβάλλον και άλλες αποτελούν υποπροϊόντα φυσικών χημικών διεργασιών του οργανισμού».

«Περαιτέρω προστασία», συνεχίζει, «μας παρέχει ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός φραγμός που παρεμβάλλεται μεταξύ ημών και του περιβάλλοντός μας: το δέρμα. Ολα αυτά τα όργανα μαζί δημιουργούν ένα σύστημα αποτοξίνωσης αρκετά ισχυρό, εξελιγμένο και ευπροσάρμοστο ώστε να αντέχει στα φυσιολογικά επίπεδα «προσμείξεων» που βάζουμε στο σώμα μας.

Παρ’ όλα αυτά, διαρκώς μας λένε ότι πρέπει να αποτοξινωθούμε από πράγματα όπως η καφεΐνη και το αλκοόλ, διότι υποτίθεται ότι επιτίθενται στο σώμα και αυτό είναι ανίσχυρο μπροστά στην επέλασή τους. Αυτοί ακριβώς οι ισχυρισμοί είναι η αιτία που ομάδα επιστημόνων, συμπεριλαμβανομένων του εαυτού μου, αποφασίσαμε να διερευνήσουμε την αξία των πολυάριθμων μεθόδων αποτοξίνωσης. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας περιέχονται στον οδηγό «Making Sense of Chemicals»».

Ο οδηγός λοιπόν γράφει: «Η διαδικασία αυτή (σ.σ. της φυσικής αποτοξίνωσης) δεν καθίσταται πιο αποτελεσματική επειδή κάποιος λαμβάνει δισκία, χρησιμοποιεί κάλτσες, κάνει body wrap, τρώει εκχύλισμα από ρίζα τσουκνίδας, πίνει εκχυλίσματα βοτάνων, ακολουθεί ειδικές δίαιτες ή χρησιμοποιεί οποιοδήποτε άλλο προϊόν ή ιεροτελεστία αποτοξίνωσης».

«Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν χρειάζεται βοήθεια. Είναι απολύτως ικανός να προσαρμοσθεί στις συνθήκες, διότι το περιβάλλον στο οποίο ζει είναι εξαιρετικά εχθρικό» λέει ο δρ Μπούμπις.

Αλλοι ειδικοί είναι ακόμα πιο ωμοί. «Το μόνο πράγμα που χάνει βάρος όταν κάποιος κάνει μια δίαιτα αποτοξίνωσης είναι το πορτοφόλι όποιου την ακολουθεί» λέει κυνικά στην ίδια εφημερίδα ο δρ Τζον Χόσκινς, ανεξάρτητος σύμβουλος Τοξικολογίας. Από την πλευρά του, ο δρ Τζον Εμσλεϊ, χημικός επιστήμονας και συγγραφέας επιστημονικών θεμάτων, απορρίπτει ως «ανοησία» την ιδέα της λήψης αποτοξινωτικών αφεψημάτων βοτάνων. Η δε δρ Κάθριν Κόλινς, διαιτολόγος που εργάζεται για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) της Βρετανίας, περιγράφει την αποτοξίνωση ως «ανόητη θεωρία».

Ο νέος οδηγός, που κυκλοφόρησε στη Βρετανία τον περασμένο μήνα, δεν είναι αφιερωμένος αποκλειστικά στην αποτοξίνωση, αλλά καταρρίπτει και άλλους μύθους για τα χημικά. Εκτός από το ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε μια ζωή απαλλαγμένη εντελώς από τα χημικά, άλλοι τέτοιοι μύθοι είναι πως τα χημικά που φτιάχνει ο άνθρωπος είναι επικίνδυνα και ότι τα συνθετικά χημικά προκαλούν καρκίνο.

«Το αν ένα χημικό είναι φυσικό ή παρασκευασμένο από τον άνθρωπο δεν λέει απολύτως τίποτα για την τοξικότητά του» γράφει στην εφημερίδα «Γκάρντιαν» ο δρ Μαρκ Λορτς, λέκτορας Βιολογικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο του Hull. Οσον αφορά τα χημικά και τον καρκίνο, «αν και οι σχετικές μελέτες πάντοτε προκαλούν μεγάλη αίσθηση, συνήθως καταδεικνύουν μια συσχέτιση και όχι μια σχέση αιτίας – αποτελέσματος» προσθέτει στην ειδησεογραφική επιστημονική πύλη «The Conversation».

Σύμφωνα με τους συγγραφείς του οδηγού, στόχος τους είναι να κατανοήσει καλύτερα ο κόσμος τα χημικά και να μην τα φοβάται στην καθημερινότητά του, καθώς πολλά από αυτά δεν είναι επιβλαβή και δεν χρειάζεται να προσπαθούμε να τα αποφύγουμε.