To Μνημόνιο μπορεί να τελειώσει, αλλά η αυστηρή εποπτεία της οικονομικής πολιτικής της Ελλάδας και οι περιορισμοί στην άσκησή της θα είναι εδώ για πολύ καιρό ακόμη. Απλώς θα αλλάξουν όνομα. Αυτό επισημαίνει, εμμέσως πλην σαφώς, η έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή με το θέμα: «Η νέα οικονομική διακυβέρνηση στη ζώνη του ευρώ και η Ελλάδα – Οι μηχανισμοί εποπτείας και αλληλεγγύης υπό όρους μετά το Μνημόνιο».
Η έκθεση που συντάχθηκε από τους καθηγητές πανεπιστημίου Πάνο Καζάκο και Παναγιώτη Λιαργκόβα και εγκρίθηκε από την επιστημονική επιτροπή του Γραφείου, επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα «τι θα γίνει μετά» το τέλος του δεύτερου Μνημονίου, που πλησιάζει. Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνει ότι ανεξάρτητα από το αν υπογραφεί νέο Μνημόνιο ή όχι, στο μέλλον κάθε ελληνική κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη να κινηθεί εντός των νέων κανόνων οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής, που είναι σαφώς πιο περιοριστικοί από αυτούς που υπήρχαν πριν από το 2010. Μοναδική παραδοχή που κάνει η έκθεση είναι ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στη ζώνη του ευρώ.
Ποιοι είναι λοιπόν οι βασικότεροι περιορισμοί για τη νέα ελληνική δημοσιονομική πολιτική, σύμφωνα με τους ακαδημαϊκούς, συντάκτες της έκθεσης;
– Ο «χρυσός» κανόνας του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού που επιβάλει στα κράτη-μέλη να διατηρούν το διαρθρωτικό έλλειμμά τους (αφαιρουμένων των επιπτώσεων της ύφεσης) το πολύ στο 0,5% του ΑΕΠ, περιορίζοντας την ευχέρειά τους να δημιουργούν νέα χρέη. Επίσης, ο ίδιος κανόνας υποχρεώνει τις χώρες με χρέος πάνω από 60% του ΑΕΠ (πρακτικά όλες τις χώρες του Νότου) να μειώνουν κάθε χρόνο το υπερβάλλον κατά 1/20. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχουν πλεονασματικούς προϋπολογισμούς. Διαφορετικά επιβάλλεται πρόστιμο 0,2% του ΑΕΠ και διακόπτεται η χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά ταμεία.
– Τα μεσοπρόθεσμα προγράμματα τετραετούς διάρκειας που είναι υποχρεωμένα να καταθέτουν τα κράτη-μέλη με ενδεικτικούς ή δεσμευτικούς στόχους για τα ελλείμματα και τις δαπάνες. Η Ελλάδα, σημειώνεται, έχει υποχρέωση να δημοσιοποιήσει το νέο Μεσοπρόθεσμο 2014-2016 μέχρι τα τέλη Απριλίου 2014, οπότε και «θα γίνουν φανερές οι δεσμεύσεις της χώρας».
– Το λεγόμενο «ευρωπαϊκό εξάμηνο» που υποβάλλει τους εθνικούς προϋπολογισμούς σε προληπτική εποπτεία στις Βρυξέλλες, ξεκινώντας από τον Ιανουάριο κάθε χρόνου.
– Βεβαίως, υπάρχουν πάντα και τα «Μνημόνια» με τους γνωστούς μας αυστηρούς όρους οικονομικής πολιτικής, που «μπορούν να επεκτείνονται από ένα μακροοικονομικό πρόγραμμα προσαρμογής έως μια διαρκή δέσμευση για τον σεβασμό προκαθορισμένων όρων στήριξης».