Ο Βίκτορ Χένρι Μέιρ είναι καθηγητής της Κινεζικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. Εχει συγγράψει την «Ιστορία της Κινεζικής Λογοτεχνίας» και την «Ανθολογία της Παραδοσιακής Κινεζικής Λογοτεχνίας», ενώ εκδίδει την επιστημονική επιθεώρηση «Σινοπλατωνική διατριβή». Για το έργο του «Θεϊκές και Μυθικές Γυναικείες Φιγούρες στην Ευρασία», το οποίο συνυπογράφει με τη συνάδελφό του Μίριαμ Ρόμπινς Ντέξτερ, έχει τιμηθεί με το βραβείο Καλύτερου μη Μυθοπλαστικού Βιβλίου για τη Γυναίκα και τη Μυθολογία.

Ο άγνωστος που έστειλε στον Βίκτορ Χένρι Μέιρ έναν φάκελο με μια φωτογραφία από τη Βεγγάλη της Ινδίας θα διέκρινε πιθανότατα στον σινολόγο καθηγητή κάτι περισσότερο από επιστημονική επάρκεια. Θα διέκρινε πάθος για τη δουλειά του –ή μάλλον για τα μυστήρια της δουλειάς του. Ενα τέτοιο μυστήριο απασχολούσε τον άγνωστο. Ηταν μια ταμπέλα με μια επιγραφή γραμμένη στα μπενγκάλι και τα αγγλικά. Μπενγκάλι ο άγνωστος δεν ήξερε. Αλλά η αγγλική μετάφραση του έκανε εντύπωση: «Αν δεν έχετε τίποτε να κάνετε», έγραφε η ταμπέλα, «παρακαλώ, μην το κάνετε εδώ».

Πριν επιχειρήσει να μεταφράσει την επιγραφή από τα μπενγκάλι, ο καθηγητής υπέθεσε ότι η αγγλική απόδοση ήταν μια παράδοξη εκδοχή της φράσης «Απαγορεύεται η στάση στους μη έχοντες εργασία». Το νόημα θα μπορούσε να είναι επίσης «Μην περιφέρεστε ασκόπως». Ο καθηγητής σκάρωσε διάφορες παραλλαγές της ίδιας φράσης. Ακόμη κι έτσι, όμως, το πρόβλημα παρέμενε. Πώς λες σε κάποιον να μην κάνει κάτι σε ένα σημείο όπου δεν έχει να κάνει κάτι;

Η λύση του μυστηρίου, επομένως, θα βρισκόταν στα μπενγκάλι. Ο καθηγητής μίλησε με φίλους που είχαν γεννηθεί στη Βεγγάλη αλλά και συναδέλφους του ινδολόγους. Η βοήθεια που του προσέφεραν, ανέδειξε την υποκειμενική φύση της απόδοσης μιας γλώσσας σε μιαν άλλη. Οπως διαπίστωσε, οι μεταφράσεις ήταν περίπου όσες οι παραλλαγές που είχε σκαρώσει ο ίδιος. Η τελευταία από αυτές ήταν έργο του Λέοπολντ Αϊζενλορ, μεταπτυχιακού φοιτητή στο Κέντρο Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Σικάγου.

Ο Λέοπολντ Αϊζενλορ εξήγησε στον καθηγητή ότι στα μπενγκάλι η πράξη που περιγράφει μια λέξη εμπλουτίζεται με την αλλαγή του πρώτου συμφώνου. Χάαν, για παράδειγμα, σημαίνει ντους. Αλλά χάαν – τάαν είναι μαζί και ντους και ξύρισμα και το πλύσιμο των δοντιών. Μια άλλη πληροφορία που του έδωσε ο φοιτητής ήταν ότι συνήθως το σύμφωνο που αντικαθιστά το αρχικό είναι το ταυ.

Παρ’ όλα αυτά, το μυστήριο της φράσης «Αν δεν έχετε τίποτε να κάνετε, παρακαλώ, μην το κάνετε εδώ» δεν λύθηκε. Αλλά όπως γράφει ο καθηγητής στην ηλεκτρονική εφημερίδα Slate, έμεινε με μια ευχάριστη αίσθηση. Ηταν σαν να βλέπει κάποια ταινία του Σιαταζίτ Ρέι, να διαβάζει κάποιο ποίημα του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ ή να ακούει το σιτάρ του Ραβί Σανκάρ.