Αναζήτηση
Από την κακή στάση του σώματος έως τη δυσφορία όταν κτυπούν τις πλέον ακατάλληλες ώρες, η κακή χρήση των κινητών τηλεφώνων μπορεί να προκαλέσει προβλήματα και όχι μόνο στις σχέσεις μας. Πρόσφατη έρευνα της Nokia έδειξε ότι πολλοί χρήστες ελέγχουν το smartphone τους έως και 150 φορές την ημέρα, ενώ το περασμένο καλοκαίρι άλλη δημοσκόπηση έδειξε πως ο ένας στους δέκα ενηλίκους κάνει σεξ με το κινητό στο χέρι και άλλοι τόσοι δεν το αποχωρίζονται ούτε καν όταν κάνουν μπάνιο.
Για τους ειδικούς, αυτού του είδους οι συμπεριφορές υποδηλώνουν εξάρτηση. «Οι άνθρωποι που εκδηλώνουν τέτοιου είδους συμπεριφορές συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα ελέγχου της παρορμητικότητάς τους, απόσπαση της προσοχής ή ανάγκη για άμεση επιβράβευση», λέει στην εφημερίδα «Ντέιλι Μέιλ» ο δρ Φιλ Ριντ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σουόνσι και ειδικός σε θέματα εθισμού στα ψηφιακά μέσα.
Επιπλέον, «μπορεί να κάνουν διαταραγμένο ύπνο, να μπαίνουν στον πειρασμό να πουν ψέματα για τη χρήση του κινητού ενώπιον των φίλων ή της οικογένειάς τους, να το ελέγχουν κρυφά σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις και να αγχώνονται όταν δεν το έχουν δίπλα τους».
Οι πάσχοντες μπορεί επίσης να εκδηλώνουν εκνευρισμό ή κακοδιαθεσία όταν ξεχνούν το κινητό τους στο σπίτι ή να απομονώνονται όλο και περισσότερο από τους ανθρώπους και να εμφανίσουν κατάθλιψη.
Εκτός όμως από τους ψυχικούς κινδύνους, πολυάριθμοι είναι και οι σωματικοί. Να μερικοί από τους σημαντικότερους:
Νομοφοβία. Η νο-μο-φοβία (σύντμηση των αγγλικών λέξεων No-mobile-phone-phobia) είναι ένας όρος που πρωτοεμφανίστηκε σε έρευνα των βρετανικών ταχυδρομείων και περιγράφει το άγχος που έχουν πολλοί χρήστες όταν χάνουν το κινητό τους, ξεμένουν από μπαταρία ή μονάδες, δεν έχουν κάλυψη δικτύου. Σύμφωνα με τη βρετανική έρευνα, το σχεδόν 53% από τους χρήστες έχει αυτήν τη φοβία, με τις γυναίκες να πάσχουν συχνότερα από τους άνδρες. Οι πάσχοντες ελέγχουν συνεχώς τη συσκευή τους, τη φορτίζουν όλη την ώρα, δεν την κλείνουν ποτέ και την παίρνουν μαζί τους ακόμη και στο μπάνιο. Η νομοφοβία είναι συχνότερη στις ηλικίες 18-34 ετών: το 72% αυτής της ηλικιακής ομάδας βρίσκεται νυχθημερόν σε απόσταση μικρότερη από ενάμισι μέτρο από το κινητό τους.
Sleep texting. Μερικοί χρήστες είναι τόσο κολλημένοι με το κινητό τους, ώστε στέλνουν γραπτά μηνύματα ακόμη και όταν… κοιμούνται. Το φαινόμενο του sleep texting συνήθως εκδηλώνεται μέσα στις πρώτες δύο ώρες από τη στιγμή που πέφτει κάποιος για ύπνο, ενώ οι πάσχοντες δεν ξέρουν ότι πληκτρολογούν την ώρα που κοιμούνται. Αν και η πρώτη συνέπειά του είναι η προφανής (να δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα με τον παραλήπτη του SMS), πολύ μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η διαταραχή του ύπνου και ιδίως του σταδίου του βαθέος ύπνου που παίζει καθοριστικό ρόλο σε βασικές εγκεφαλικές λειτουργίες.
Σύνδρομο φανταστικών δονήσεων. Πρόκειται για την αίσθηση ότι δονείται το κινητό, παρότι στην πραγματικότητα κανένας δεν καλεί, ούτε έχει στείλει μήνυμα. Προσβάλλει τους περισσότερους από τους χρήστες των κινητών που έχουν συνηθίσει τόσο πολύ τη δόνηση του κινητού τους ώστε ο εγκέφαλός τους αντιδρά σαν να την ακούν. Οι ειδικοί λένε ότι οι φανταστικές δονήσεις είναι επακόλουθο του άγχους της αναμονής. Υπολογίζεται ότι το 68% από τους χρήστες κινητών πάσχει από αυτό το σύνδρομο, με το 87% εξ αυτών να αισθάνεται τη φανταστική δόνηση τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα και το 13% καθημερινά.
Ναυτία λόγω κινητού. Αποτελεί παρενέργεια των τρισδιάστατων χαρακτηριστικών των iPhones και των iPads. Η ναυτία αυτή οφείλεται σε έλλειψη συγχρονισμού μεταξύ των ματιών και της κίνησης όπως την αντιλαμβάνεται το σύστημα ισορροπίας του οργανισμού. Ουσιαστικά εμφανίζεται όταν ο εγκέφαλος «πιστεύει» ότι ο χρήστης κινείται, μολονότι αυτός παραμένει ακίνητος. Εκτός από ναυτία, η έλλειψη συγχρονισμού προκαλεί επίσης κόπωση των ματιών και ίλιγγο. Η λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι να αλλάξει κανείς τα settings του κινητού του ή να κοιτάζει κάπου μακριά, στον ορίζοντα, για λίγα λεπτά.
Τενοντίτιδα από SMS. Τα υπερβολικά πολλά παιχνίδια και SMS μπορεί να προκαλέσουν αισθήματα πόνου και κράμπες στα δάκτυλα, τον καρπό και τον πήχη. Τα συμπτώματα αυτά αποτελούν ενδείξεις τενοντίτιδας, που οφείλεται στις μονότονες κινήσεις που κατά κανόνα γίνονται με τον αντίχειρα. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το 43% από τους μανιώδεις χρήστες κινητών τηλεφώνων παρουσίασε πόνο στον αντίχειρα την τελευταία πενταετία. Επιπλέον, οι μισοί χρήστες των smartphones εκδηλώνουν κόπωση του αντίχειρα εξαιτίας του κινητού και 41% από αυτούς αναγκάζονται να τον ξεκουράσουν λίγο για να μπορέσουν να ολοκληρώσουν το παιχνίδι ή το SMS που γράφουν.
Αυχενοπάθεια. Η πάθηση αυτή περιγράφει τον πόνο που νιώθει κάποιος στον αυχένα, το κεφάλι και τους ώμους έπειτα από την πολύωρη παραμονή με (ακούσια) σκυμμένο τον κορμό προς τα εμπρός. Το ανθρώπινο κεφάλι ζυγίζει σχεδόν πέντε κιλά και έτσι, όταν κάποιος σκύβει με τις ώρες, ασκούνται πρόσθετες πιέσεις στη σπονδυλική στήλη, οι οποίες προκαλούν πόνο. Σύμφωνα με βρετανική έρευνα, πάνω από οκτώ στους δέκα νεαρούς (ηλικίες 18-24 ετών) χρήστες κινητών έχουν εκδηλώσει συμπτώματα αυχενοπάθειας κάποια στιγμή κατά το τελευταίο έτος. Αιτία γι’ αυτό είναι ότι ο μέσος νέος σήμερα περνάει σχεδόν 9 ώρες την ημέρα μπροστά σε μια οθόνη –και σχεδόν επτά στους δέκα δεν δίνουν καμία σημασία στη στάση που έχει το σώμα τους την ώρα που διαβάζουν, γράφουν ή παίζουν.
Εξελισσόμενη μυωπία. Αν και η όραση κανονικά σταθεροποιείται σε ηλικία περίπου 21 ετών, οι ειδικοί βλέπουν όλο και περισσότερους νέους με μυωπία που εξελίσσεται πολύ πέραν αυτής της ηλικίας. Ο δρ Ντέιβιντ Αλαμπαϊ, ιδρυτής της Οφθαλμολογικής Κλινικής Focus στο Λονδίνο, υποστηρίζει ότι ο αριθμός των ανθρώπων με εξελισσόμενη μυωπία έχει αυξηθεί κατά 35% τις τελευταίες δεκαετίες. Αιτία είναι η πολύωρη εστίαση των ματιών σε μια οθόνη. Οπως εξηγεί, όταν τα μάτια εστιάζουν σε μια οθόνη που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση τα γονίδια που ελέγχουν τη μυωπία παραμένουν ενεργά και έτσι η οφθαλμοπάθεια δεν σταθεροποιείται όπως αιώνες τώρα συνέβαινε. «Παλιά η μυωπία αυξανόταν έως τα 21-22 χρόνια, όμως πλέον βλέπουμε ασθενείς που χρειάζονται καινούργια γυαλιά και στα 30 ή ακόμη και στα 40 τους», τονίζει.
Τι να κάνετε
Καλά όλα αυτά, αλλά τι πρέπει να κάνουν οι χρήστες; Ο δρ Ριντ παρέχει τις εξής συμβουλές:
-Μην ελέγχετε το facebook και τα e-mail σας στο κρεβάτι. Ο φωτισμός της οθόνης από τα κινητά μπορεί να αναστείλει την παραγωγή της ορμόνης του ύπνου, της μελατονίνης.
-Να κλείνετε τα κινητά και τα κομπιούτερ μία ώρα προτού πάτε για ύπνο και να τα ανοίγετε αρκετή ώρα μετά την πρωινή έγερση.
-Μην παίρνετε μαζί τον φορτιστή του κινητού, ώστε να αναγκασθείτε να χρησιμοποιείτε με φειδώ τη συσκευή σας.
-Να παίρνετε ένα βιβλίο για τις διαδρομές με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ώστε να μην παίζετε με το κινητό σας.
-Αρχίστε ένα ημερολόγιο στο οποίο θα γράφετε κάθε φορά που κάνετε κάτι με το κινητό σας –από το να μιλήσετε έως το να βάλετε μουσική –και πόση ώρα ασχοληθήκατε με αυτό. Ισως αν δείτε πόσες ώρες σας «τρώει» να θέσετε υπό έλεγχο τη χρήση του.
