Οι τελευταίες αυταπάτες για την Αραβική Ανοιξη πρέπει να έχουν πια διαλυθεί. Το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αίγυπτο έχει κάνει κρυστάλλινα σαφείς τις απλές εναλλακτικές λύσεις που υπάρχουν για το μέλλον της χώρας: το ερώτημα δεν είναι πλέον «δημοκρατία ή δικτατορία;». Είναι: «(ισλαμική) επανάσταση ή (στρατιωτική) αντεπανάσταση;» Δικτατορία ή δικτατορία;

Κι αυτό δεν ισχύει μόνο για την Αίγυπτο, αλλά και για σχεδόν όλες τις χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Επειδή μάλιστα και οι δύο πλευρές έχουν επιλέξει τον ένοπλο αγώνα, το αποτέλεσμα θα είναι εμφύλιος πόλεμος, ανεξαρτήτως των αποφάσεων που λαμβάνουν οι καλοπροαίρετοι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Οι ισλαμιστές δεν μπορούν να κερδίσουν στρατιωτικά, όπως ακριβώς οι στρατηγοί δεν μπορούν να κερδίσουν πολιτικά –και αυτό σημαίνει επιστροφή της στρατιωτικής δικτατορίας, βία και ανθρωπιστικές καταστροφές.

Και για τις δύο πλευρές, η πλήρης κυριαρχία είναι η μόνη επιλογή. Καμία πλευρά δεν θέτει ως αιτούμενο κάποιον έστω εκσυγχρονισμό της οικονομίας και της κοινωνίας. Ετσι, άσχετα με το ποια πλευρά θα έχει το πάνω χέρι, το μόνο σίγουρο είναι ότι το αποτέλεσμα θα είναι αυταρχισμός και οικονομική στασιμότητα.

Στην Αίγυπτο, νικητής θα είναι ο Στρατός, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα. Με την υποστήριξη της παλιάς ελίτ, των μεσοαστών και των θρησκευτικών μειονοτήτων, οι στρατιωτικοί ηγέτες της Αιγύπτου έχουν υιοθετήσει μια στρατηγική «όλα ή τίποτα». Επιπλέον, η στήριξη του Στρατού από τη Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη του Κόλπου τον έχει κάνει απρόσβλητο από εξωτερικές πιέσεις.

Συνεπώς, στην Αίγυπτο μοιάζει να επαναλαμβάνεται το σενάριο της Αλγερίας. Το 1992, με το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας έτοιμο να κερδίσει τις γενικές εκλογές της Αλγερίας, ο Στρατός έκανε πραξικόπημα με αποτέλεσμα ο δεύτερος γύρος των εκλογών να ματαιωθεί. Τα επόμενα οκτώ χρόνια ακολούθησε σφοδρός εμφύλιος με αποτέλεσμα να χαθούν 200.000 ζωές.

Η στρατιωτική διακυβέρνηση στην Αλγερία συνεχίζεται de facto έως σήμερα. Ωστόσο, παραμένει αναπάντητος ο ρόλος του πολιτικού Ισλάμ, δεν έχει αντιμετωπισθεί κανένα από τα θεμελιώδη προβλήματα της χώρας και οι ηγέτες της δεν μπόρεσαν να επωφεληθούν από τις δυνατότητες ανάκαμψης που θα μπορούσε να εκμεταλλευθεί η χώρα (σε αντίθεση με την Αίγυπτο, π.χ., η Αλγερία έχει μεγάλα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου).

Στην Αίγυπτο, η παλαιότερη γενιά της Μουσουλμανικής Αδελφότητας έχει συνηθίσει στη φυλακή και την παρανομία. Αλλά υπάρχουν πολλοί λόγοι να πιστεύουμε ότι οι νεότεροι οπαδοί θα απαντήσουν με τη βία και την τρομοκρατία. Αίγυπτος, Συρία, Υεμένη, Τυνησία, σύντομα ίσως και άλλες χώρες της περιοχής θα είναι γόνιμο έδαφος για μια νέα, πιο στρατιωτικά προσανατολισμένη Αλ Κάιντα, που θα γίνει πιο ισχυρός παράγοντας στην κακοφωνία συμφερόντων και ιδεολογιών της Μέσης Ανατολής.

Η Δύση γενικότερα και οι ΗΠΑ ειδικότερα έχουν πλέον μικρή ισχύ. Γι’ αυτό θα διαμαρτύρονται, θα απειλούν, θα αποδοκιμάζουν τη φρίκη, αλλά τελικά θα ακολουθήσουν τα συμφέροντά τους, όχι τις αρχές τους. Η Αίγυπτος π.χ., με τον έλεγχο της Διώρυγας του Σουέζ και την ψυχρή ειρήνη με το Ισραήλ είναι πολύ σημαντική στρατηγικά για να εγκαταλειφθεί.

Μετά τη θεαματική αποτυχία του προέδρου Τζορτζ Μπους τζούνιορ, οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον πρόθυμες ή σε θέση να αναλάβουν αποκλειστικά το βάρος επιβολής της τάξης στη Μέση Ανατολή. Εχοντας ταλαιπωρήσει τις δυνάμεις τους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, υποχρεωμένες σε οικονομική αναδίπλωση, οι ΗΠΑ βρίσκονται υπό απόσυρση –και δεν υπάρχει άλλη δύναμη για να πάρει τη θέση τους.

Η απόσυρση, η απαγκίστρωση είναι από τις πιο δύσκολες στρατιωτικές επιχειρήσεις, διότι μπορεί εύκολα να εκφυλιστεί σε πανικόβλητη υποχώρηση και σε χάος. Με την επικείμενη αποχώρηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν, η αναταραχή στην περιοχή θα αυξηθεί σημαντικά.

Από την παρατεταμένη κρίση στη Μέση Ανατολή, πάντως, σήμερα, μπορούμε να μάθουμε ότι οι περιφερειακές δυνάμεις προσπαθούν συνεχώς να αντικαταστήσουν τις ΗΠΑ ως δύναμη επιβολής τάξης. Αυτό επίσης θα τροφοδοτήσει το χάος, επειδή καμία από τις εξουσίες αυτές δεν είναι αρκετά ισχυρή για να αναλάβει το κόστος που έως τώρα επωμίζονταν οι ΗΠΑ. Επιπλέον, το χάσμα σουνιτών – σιιτών οδηγεί σε αντιφατικές πολιτικές. Στην Αίγυπτο π.χ. η Σαουδική Αραβία στηρίζει τους στρατιωτικούς κατά της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ενώ στη Συρία οι Σαουδάραβες στηρίζουν τους σαλαφιστές κατά του Στρατού, ο οποίος έχει τη στήριξη των κυριότερων εχθρών της Σαουδικής Αραβίας –των σιιτών του Ιράν και της λιβανέζικης Χεζμπολάχ.

Ο Γιόσκα Φίσερ διατέλεσε υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας (1998-2005)