Η συζήτηση ξεκίνησε από τον Ραφαέλ Μεντίνα, αυτόν τον έρμο ποιητή από την Κολομβία που θέλει τόσο πολύ να ταξιδέψει στην Ευρώπη ώστε είναι έτοιμος να χρηματοδοτήσει το ταξίδι πουλώντας τους όρχεις του έναντι 20.000 δολαρίων. Υστερα ο δημοσιογράφος που έπαιρνε τη συνέντευξη θυμήθηκε μια θεία του που έχει πατήσει τα ογδόντα και τις προάλλες είπε σε μια άλλη θεία: «Ρε συ, σε τελική ανάλυση, τι κερδίσαμε με το να είμαστε σεμνές;». Εχει δίκιο η θεία σου, απάντησε η τραγουδίστρια, η σεμνότητα δεν μετράει καθόλου, το μόνο που μετράει είναι η οικονομική ανάπτυξη. Κι ύστερα αγρίεψε: «Δεν πρόκειται να αλλάξει απολύτως τίποτα αν όλοι όσοι απαρτίζουν αυτό το έθνος δεν κατεβούν σε μια γενική απεργία διαρκείας. Τα υπόλοιπα είναι ανοησίες. Ο κόσμος είναι εξοργισμένος, ο κόσμος θέλει να κόψει κεφάλια. Βλέπω γκιλοτίνες».

Η συζήτηση δεν έγινε στην Ελλάδα, αν και μπορώ εύκολα να φανταστώ πολλές ελληνίδες τραγουδίστριες που θα μιλούσαν μ’ αυτόν τον τρόπο. Εγινε στην Ισπανία, ανάμεσα στον αρχισυντάκτη της «Ελ Παΐς» Μπόρχα Ερμόσο και την ανδαλουσιανή τραγουδίστρια της ραπ Μάλα Ροντρίγκες, γνωστή ως Λα Μάλα (Η Κακιά). Και δείχνει ότι το κλίμα δεν επιδεινώνεται μόνο εδώ, όπου η πόλωση είναι όλο και πιο εμφανής και οι κραυγές ακούγονται όλο και πιο δυνατά, αλλά και στις υποτιθέμενες πιο ήσυχες, πιο ψύχραιμες κοινωνίες. Δεν φταίει μόνο η κρίση, που αργά ή γρήγορα θα περάσει, φταίει κυρίως αυτή η τρομακτική αύξηση των ανισοτήτων, που έχει μονιμότερο, άρα πολύ πιο απειλητικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της World Top Incomes Database, το μερίδιο του πλουσιότερου 1% των Αμερικανών στα εισοδήματα έχει διπλασιαστεί τα σαράντα τελευταία χρόνια, φτάνοντας το 20%. Η ίδια τάση διαπιστώνεται στην Αυστραλία, στον Καναδά και στη Βρετανία. Σε όλες αυτές τις χώρες, η αύξηση των ανισοτήτων συνοδεύεται από τη διαιώνισή τους: τα προνόμια γεννούν προνόμια. Αντίθετα, στη Γαλλία, στη Γερμανία και στην Ιαπωνία το άνοιγμα της ψαλίδας είναι πολύ μικρότερο –όπως και η κινητικότητα του χρήματος μεταξύ των γενεών.

Το φαινόμενο είναι σύνθετο. Οι αιτίες έχουν να κάνουν πολύ περισσότερο με την πρόοδο της τεχνολογίας και τη στρεβλή πορεία της παγκοσμιοποίησης παρά με κάποιες σκοτεινές διαδικασίες μέσα από τις οποίες οι χοντροί άνθρωποι με τα πούρα κλέβουν τα χρήματα της εργατικής τάξης. Να γιατί οι όποιες, έστω αποσπασματικές και άτολμες, κινήσεις για την ανασύνθεση της ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς έχουν πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το δάχτυλο που κουνάει απειλητικά κάποιος Αλέξης Τσίπρας στην Κέρκυρα. Πολλά από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μην ονειρεύονται γκιλοτίνες, αλλά αργά βασανιστήρια του εχθρού μέχρι θανάτου. Η Ιστορία, όμως, τους σεμνούς θα δικαιώσει, η θεία του ισπανού δημοσιογράφου κατά βάθος το ξέρει.