Τα στατιστικά στοιχεία της απασχόλησης και της ανεργίας (ΕΛΣΤΑΤ, Μάιος 2013) του περασμένου Φεβρουαρίου στη χώρα μας δείχνουν τους απασχολούμενους να μειώνονται στους 3.568.000 και τους ανέργους να αυξάνονται στους 1.320.189 (27% του εργατικού δυναμικού). Προδιαγράφουν έτσι, εύληπτα, το αδιέξοδο των ασκούμενων πολιτικών της εσωτερικής υποτίμησης με την παράταση της ύφεσης και την εκρηκτική αύξηση της ανεργίας. Παράλληλα αποδεικνύουν ότι η μείωση των μισθών (40%) και ειδικότερα η μείωση (22%-32%) του κατώτατου μισθού δεν συνεπάγεται, όπως υποστηρίζουν τρόικα και κυβερνήσεις, τη μείωση της ανεργίας και ιδιαίτερα των νέων 15-24 ετών.

Πράγματι, η συγκεκριμένη αυτή ηλικιακή ομάδα στην Ελλάδα, τον Φεβρουάριο 2013, συμμετέχει κατά 64% στην ανεργία από 54,1% τον Φεβρουάριο του 2012. Δύο στους τρεις νέους 15-24 ετών, δηλαδή, ένας στους τρεις 25-34 ετών, ένας στους τέσσερις 35-44 ετών (οι πιο παραγωγικές ηλικίες) είναι εκτός αγοράς εργασίας –και όσοι είναι άνεργοι πάνω από τα 50 θα συναντήσουν μεγάλες δυσκολίες να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας μέχρι την ηλικία συνταξιοδότησής τους. Η παρατήρηση αυτή βασίζεται στην εκτίμηση ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μετά το 2015 θα είναι ασθενής, αφού για να δημιουργηθούν 50.000 νέες θέσεις εργασίας τον χρόνο θα απαιτείται ετήσια αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 3,5%-4%. Η εξέλιξη αυτή σημαίνει περιορισμένη απορρόφηση του αποθέματος της ανεργίας στη χώρα μας που θα έχει συσσωρεύσει η παρατεταμένη ύφεση 2009-2015, με αποτέλεσμα ακόμη και σε αυτό το αισιόδοξο σενάριο των ρυθμών ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας να απαιτηθούν τουλάχιστον είκοσι χρόνια για να δημιουργηθούν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας ώστε να μειωθεί, σύμφωνα με το Μνημόνιο, η ανεργία κάτω από το 10% του εργατικού δυναμικού και να αρχίσει, σε συνθήκες καθίζησης της αγοραστικής δύναμης, η συζήτηση για αυξήσεις μισθών.

Η ανεργία των νέων παρουσιάζει, σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ΔΓΕ), ανεξέλεγκτες τάσεις αύξησής της και διεθνώς. Πράγματι, ο διεθνής οργανισμός εκτιμά ότι το ποσοστό ανεργίας νέων 15-24 ετών σε παγκόσμιο επίπεδο ανέρχεται (2012) στο 12,3% (73,4 εκατ. άτομα), προβλέπει μάλιστα ότι το 2018 θα αυξηθεί σε 12,8%. Ο αριθμός των νέων ανέργων το 2012 είναι αυξημένος κατά 3,5 εκατ. σε σχέση με το 2007 και κατά 0,8 εκατ. σε σχέση με το 2011. Το ΔΓΕ ανησυχεί ιδιαίτερα για τη σημερινή κατάσταση σε Ευρωπαϊκή Ενωση, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, όπου η ανεργία των νέων αυξάνεται συνεχώς από το 2008.

Πώς θα αντιμετωπισθεί όμως η ανεργία, ειδικά των νέων, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και ιδιαίτερα στα κράτη-μέλη της Μεσογείου στις συνθήκες της νέας οικονομικής και τεχνολογικής πραγματικότητας στις οποίες θα εισέλθουν η διεθνής και η ευρωπαϊκή οικονομία τα επόμενα χρόνια; Με άλλα λόγια, οι συνθήκες ανάκαμψης που προδιαγράφονται τα επόμενα χρόνια στη διεθνή και την ευρωπαϊκή οικονομία θα συντελεσθούν, κατά κύριο λόγο, με τη χρήση νέων τεχνολογικών μέσων παραγωγής (ψηφιακή τεχνολογία και τεχνητή νοημοσύνη) που θα επιφέρουν ένα ακόμη πλήγμα στην εργασία (Ε. Χαροκόπος, 2013), με περαιτέρω αύξηση του αριθμού ανέργων, διεύρυνση της φτώχειας και των συνθηκών κοινωνικού αποκλεισμού.

Στον ορίζοντα αυτών των εξελίξεων, οι πολιτικές ουσιαστικής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της ανεργίας απαιτείται να αποτελέσουν θεμελιώδη συνιστώσα του νέου αναπτυξιακού προτύπου (πολιτικές αντιλιτότητας, παραγωγική – τεχνολογική ανασυγκρότηση, ποιότητα παραγωγής και εργασιακών σχέσεων, διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα, νέες σχέσεις μεταξύ εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου κ.λπ.). Αυτό σημαίνει ότι η επιλογή από την Ευρωπαϊκή Ενωση του αναπτυξιακού προτύπου της άνισης ανάπτυξης και από την Ελλάδα η επιλογή του αναπτυξιακού προτύπου του διαμετακομιστικού εμπορίου, του τουρισμού και των υπηρεσιών σε συνδυασμό με την πλήρη απαξίωση της εργασίας θα δημιουργήσουν συνθήκες εξασθενημένης βιωσιμότητας της ελληνικής οικονομίας, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για τη διατήρηση σε υψηλά επίπεδα της ανεργίας και σε χαμηλά επίπεδα του βιοτικού επιπέδου του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού.

Ο Σάββας Ρομπόλης είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

Τελευταία Νέα