Οσο περισσότερο χώρο από την εικόνα της επικαιρότητας καταλαμβάνουν τα οικονομικά σκάνδαλα –παντού στον κόσμο και όχι μόνο στη χώρα μας –τόσο μεγαλύτερη σκιά μοιάζει να πέφτει στην άλλη πλευρά της εικόνας που συμπληρώνει την πραγματικότητα, στην πλευρά όπου συνωστίζονται άγρια, σκληρά, αφόρητα τα αποτελέσματα του σκανδαλώδους κέρδους.

Ισως σαν προσπάθεια να συμπληρωθεί η εικόνα, να αποκτήσει το παγκόσμιο κοινό θέα στην πραγματική δυστυχία παρουσιάστηκε αυτή την κρίσιμη για όλον τον κόσμο εποχή ο τηλεμαραθώνιος «Why poverty?». Πρωτοβουλία της μη κυβερνητικής οργάνωσης Steps International και μεγάλων ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών όπως το BBC, όλη αυτή η κολοσσιαία προσπάθεια ενεργοποίησης του παγκόσμιου κοινού να σκεφτεί τι μπορεί να κάνει για να αντιμετωπίσει τη φτώχεια προβλήθηκε ταυτοχρόνως από 70 κανάλια για έναν ολόκληρο μήνα.

Και ίσως ήταν η πρώτη φορά που συντονισμένα προτάθηκαν στο παγκόσμιο κοινό κοινές εικόνες-σύμβολα, έστω σύμβολα της ντροπής του πολιτισμού του, που δεν ανήκαν στη λαμπερή πλευρά των ψευδαισθήσεων, δεν ήταν διασημότητες των σοουμπίζνες, αλλά προέρχονταν από τις σκοτεινές πτυχές της σκληρής πραγματικότητας.

Εναν ολόκληρο μήνα οι οθόνες πλημμύρισαν φτώχεια και δυστυχία, αλλά και προσπάθειες για ερμηνείες και προτάσεις. Ξεδιπλώθηκε η πραγματικότητα ανθρώπων που στοιβάζουν τις ζωές τους δίπλα στα σκουπίδια του πλούσιου κόσμου σε ένα τηλεοπτικό προϊόν στη σύνθεση του οποίου συμμετείχαν οργανισμοί και δημιουργοί από όλον τον κόσμο. Μαζί και η δική μας ΕΤ1 με δουλειές του Εξάντα και του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα.

Το καθένα συνέβαλε στον προβληματισμό για την εκμετάλλευση του πλούτου κάθε χώρας, για την εκμετάλλευση περιβάλλοντος και ανθρώπων, μέχρι την εξάντληση και του μεν και των δε.

Οσο για τις δυσοίωνες στατιστικές, οι οποίες συμπλήρωναν τις ζοφερές εικόνες, δεν κατάφεραν να κρύψουν με την ψυχρή αριθμητική τις ανάσες που δεν προλαβαίνουν ούτε το οξυγόνο που τους αναλογεί να ξοδέψουν στη σύντομη ζωή τους. Τριάντα χιλιάδες παιδιά πεθαίνουν την ημέρα από τη φτώχεια, 18 παιδιά το λεπτό ή ένα παιδί κάθε τρία δευτερόλεπτα. Εξακόσια εκατομμύρια παιδιά ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας –όσο ζήσουν. Ακόμη χειρότερες οι στατιστικές για τις πλούσιες χώρες: στις ΗΠΑ υπάρχουν 1,6 εκατομμύρια παιδιά άστεγα, ενώ στη Βρετανία τα 1,4 εκατομμύρια παιδιά που ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας το 1965 αυξήθηκαν σε 4,3 εκατομμύρια το 1995.

Ολον τον Νοέμβριο είχαμε ωστόσο την ευκαιρία να δούμε πώς καταστρώνονται οι στρατηγικές του κέρδους, πώς απομυζά ο αναπτυγμένος κόσμος τον αφρικανικό πλούτο, τη σημασία της εκπαίδευσης αλλά και το ότι στην Κίνα με την ιδιωτικοποίησή της παραμένει προνόμιο των πλουσίων. Είδαμε ιδέες για εκπαίδευση των φτωχότερων να εκμεταλλεύονται πηγές εσόδων, με τις γυναίκες να αποδεικνύονται ικανότερες να βγουν από τη φτώχεια από ό,τι οι άνδρες. Είδαμε ακόμη πώς αναπτύχθηκε ένα ισχυρό ρεύμα, όχι αντίστασης με την πολιτική έννοια του όρου αλλά βοήθειας μέσα από φιλανθρωπικές δράσεις, που παραμένουν άλλοθι ευαισθησίας των πιο τυχερών του κόσμου.

Σημαντικότερη η κολοσσιαία προσπάθεια των δύο ροκ σταρ Μπόνο και Γκέλντοφ, η οποία ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια και ενεργοποίησε εκατομμύρια ανθρώπους να συνεισφέρουν στη δημιουργία ταμείου βοήθειας της πεινασμένης Αφρικής. Αξιοποίησε το μάρκετινγκ της ευαισθησίας και κατάφερε να χρηματοδοτήσει έτσι χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις. Αλλά και απέδειξε ότι όσο η καταπολέμηση της φτώχειας περιορίζεται σε μια φιλανθρωπική αντίληψη και δεν μετατρέπεται σε στόχο συντονισμένης, παγκόσμιας πολιτικής, παραμένει πεδίο για πλουτισμό των ελαχίστων εις βάρος των συντριπτικά περισσότερων και διαρκώς αυξανόμενων φτωχών του κόσμου.