Ενας στους δέκα Ελληνες δεν έχει τελειώσει ούτε το Δημοτικό

Η νέα μαθητική χρονιά βρήκε αρκετά παιδιά εκτός σχολικών τάξεων, χωρίς τσάντες, βιβλία και τετράδια. Για εκατοντάδες ελληνόπουλα ο κύκλος του σχολείου έκλεισε –για κάποια οριστικά, για άλλα πάλι, ευτυχώς, προσωρινά. Οι αριθμοί, άλλωστε, μαρτυρούν την κατάσταση: περίπου 5.000 με 7.000 παιδιά, σύμφωνα με έρευνα του Χρήστου Κάτσικα, εγκαταλείπουν κάθε χρόνο το σχολείο. Είναι ενδεικτικό πως τη στιγμή που 1.265.168 είναι ο αριθμός των πτυχιούχων στη χώρα μας, ο αριθμός εκείνων που εγκατέλειψαν το σχολείο χωρίς να πάρουν απολυτήριο γυμνασίου ή είναι αναλφάβητοι φτάνει σήμερα, τα 3,8 εκατομμύρια! Μάλιστα, με την προτελευταία απογραφή έγινε γνωστό ότι περίπου ένας στους δέκα κατοίκους της χώρας δεν έχει ολοκληρώσει ούτε καν το δημοτικό.

Υπάρχουν, μάλιστα, περιοχές στη χώρα που έχουν ποσοστά… αρνητικού ρεκόρ στη μαθητική διαρροή. Οι Νομοί Ροδόπης και Ευρυτανίας είναι αυτοί με τα υψηλότερα ποσοστά, καθώς το 67,4% και 64,6% αντίστοιχα των μαθητών δεν καταφέρνουν να πάρουν είτε απολυτήριο γυμνασίου είτε ακόμη και απολυτήριο δημοτικού. Σε κάθε περιοχή οι αιτίες που οδηγούν τα παιδιά να εγκαταλείψουν το σχολείο διαφέρουν. Πάντως, ανάμεσα στους νομούς με τα χαμηλότερα ποσοστά είναι της Αττικής, της Θεσσαλονίκης, της Αχαΐας και της Χίου.

Εκατοντάδες είναι οι περιπτώσεις παιδιών στους Νομούς Ροδόπης και Ξάνθης τα οποία αφήνουν το σχολείο προτού καν ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση. Οπως εξηγεί η πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ξάνθης Μαρία Λουκοπούλου, οι μικροί Πομάκοι ή οι τουρκόφωνοι είναι κατηγορίες που φαίνεται πως εγκαταλείπουν πιο εύκολα το σχολείο, κι αυτό γιατί απογοητεύονται καθώς πολλά από αυτά τα παιδιά δε μιλούν καλά ή καθόλου τα ελληνικά. «Νέα στοιχεία, παράλληλα, δείχνουν πως υπάρχει σχολική διαρροή και από το γεγονός ότι κάποιες οικογένειες αποφασίζουν να μεταναστεύσουν και τα παιδιά αφήνουν το σχολείο».

Αδιαφορία. Στον Νομό Ρεθύμνου η εγκατάλειψη του σχολείου επίσης χτυπά κόκκινο. Μάλιστα, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 15-29 ετών (στο σύνολο των ατόμων της αντίστοιχης ηλικίας) που έχουν μόνο το απολυτήριο γυμνασίου ή έχουν μόνο το απολυτήριο δημοτικού ή εγκατέλειψαν το δημοτικό φτάνει το 43,5%. Το φαινόμενο, όπως εξηγούν οι εκπαιδευτικοί, έχει… παρελθόν. «Υπάρχουν ορεινές περιοχές όπου οι κάτοικοι δεν θεωρούν τη μόρφωση των παιδιών τους σημαντική, οπότε και τα προτρέπουν να σταματήσουν το σχολείο. Ιδίως στις ημέρες μας, που βλέπουν ότι η εκπαίδευση πολύ συχνά δεν ανοίγει τις πόρτες για μία καλύτερη επαγγελματική πορεία. Είναι λάθος να κρίνουμε, όμως, την εκπαίδευση ανάλογα με το αν ένα παιδί με απολυτήριο και πτυχία βρίσκει δουλειά. Το σχολείο προετοιμάζει πρωτίστως τους μαθητές να γίνουν καλοί πολίτες», τονίζει η γραμματέας της ΕΛΜΕ Ρεθύμνου Δήμητρα Ντρέκη. Προσθέτει δε πως το μεγαλύτερο ποσοστό εγκατάλειψης παρατηρείται στα παιδιά που μόλις έχουν τελειώσει το δημοτικό. «Δεν μπορώ να πω ότι η οικονομική κρίση έχει κάνει τους μαθητές του νομού μας να εγκαταλείπουν το σχολείο για να πιάσουν δουλειά. Ξέρουμε, όμως, πως η κρίση μπορεί να συμβάλει στην έξαρση του φαινομένου. Πώς; Οταν οι γονείς είναι άνεργοι και μετακομίζουν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας για να βρουν μεροκάματο τα παιδιά αλλάζουν σχολείο. Αυτή η αλλαγή και η δυσκολία προσαρμογής, σε συνδυασμό με το βαρύ κλίμα στην οικογένεια, αποτρέπει μακροπρόθεσμα τα παιδιά από το να συνεχίσουν το σχολείο».

Ο Κώστας Νικάκης από το Ρέθυμνο πήρε την απόφαση να αφήσει μια και καλή το σχολείο στο Πέραμα Μυλοποτάμου. «Σταμάτησα στην Α’ Γυμνασίου. Τότε ήταν οι παρέες, μου άρεσε να γυρίζω, να κάνω βόλτες, να περνάω καλά. Δεν μου άρεσαν καθόλου τα γράμματα. Σταμάτησα λοιπόν το σχολείο και ασχολήθηκα με κτηνοτροφικές εργασίες, έβοσκα πρόβατα εκεί στην περιοχή και έπειτα από 3-4 χρόνια πήγα φαντάρος. Πλέον, εργάζομαι στα Χανιά σε εταιρεία σεκιούριτι. Βέβαια τώρα βλέπω ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να προχωρήσω, να γυρίσω στο σχολείο, έστω στο νυκτερινό γυμνάσιο για να πάρω το χαρτί. Είναι αναγκαίο και το βλέπω στην καθημερινότητα μου, αφού μην έχοντας το απολυτήριο δεν μπορώ να κάνω πολλά πράγματα», λέει ο 24χρονος Κώστας.

Η δεύτερη ευκαιρία. Στα 12 του χρόνια αποφάσισε να εγκαταλείψει το σχολείο και το φροντιστήριο αγγλικών. Το 1985 ο μικρός τότε Χασάν Αχμέτ ανάμεσα στο σχολείο και στη δουλειά επέλεξε τη δεύτερη. «Είχε πεθάνει ο πατέρας μου και οι νέες οικογενειακές συνθήκες με έκαναν να δουλέψω. Η οικογένειά μου, βέβαια, δεν με προέτρεψε να αφήσω το σχολείο. Ηταν περισσότερο δική μου απόφαση, μια και ήθελα πολύ να δουλέψω. Το σχολείο δεν μου άρεσε, σε αυτό συνέβαλλε και το γεγονός ότι την εποχή εκείνη οι δάσκαλοι έπαιζαν έντονα τον ρόλο του… κακού», λέει στα «ΝΕΑ». Οταν ο Χασάν έφτασε σε ηλικία 18 ετών συνειδητοποίησε πως η εγκατάλειψη του σχολείου ήταν η πιο ανόητη απόφαση που είχε πάρει. «Ολα αυτά τα χρόνια εργάζομαι ως τεχνίτης και στη δουλειά αυτήν τα απολυτήρια και τα πτυχία λίγη σημασία έχουν. Ωστόσο, όταν θέλησα να ανοίξω τη δική μου επιχείρηση, ένα φανοποιείο, χρειαζόμουν απολυτήριο λυκείου και μάλιστα τεχνικής κατάρτισης».

Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι αρκετοί από εκείνους που επέλεξαν ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το σχολείο έχουν μία δεύτερη ευκαιρία. Με τον θεσμό των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας όσοι ενδιαφέρονται μπορούν, έπειτα από παρακολούθηση εκπαιδευτικού προγράμματος διάρκειας δύο ετών, να πάρουν τίτλο σπουδών ισότιμο του γυμνασίου. Ετσι, το 2002, σε ηλικία 29 ετών, ο Χασάν μπήκε σε ένα τέτοιο σχολείο και επτά χρόνια αργότερα συνέχισε και πήρε και το απολυτήριο του λυκείου.