Συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την πτώση του δικομματισμού; Γιατί μια τέτοια εξέλιξη πρέπει να θεωρείται αυτονόητα θετική για το πολιτικό σύστημα;

Το ευρύτερο πρόβλημα είναι ότι τα κόμματα […] τρέχουν ασθμαίνοντας πίσω από τη θεματολογία των media επιχειρώντας με επικοινωνιακά τεχνάσματα (συνήθως αντιμνημονιακές κορόνες ή γενικόλογες διαπιστώσεις) να προσελκύσουν το βλέμμα του πολίτη.

Στον χώρο του ΠΑΣΟΚ οι επίδοξοι ηγέτες αδυνατούν να διαμορφώσουν τους όρους και τους στόχους της νέας ηγεσίας, προκειμένου να κινητοποιήσουν τους ψηφοφόρους ενός κόμματος με την ισχυρότερη ίσως διαχρονική εκλογική επιρροή από το 1981 έως το 2009. Αντί στρατηγικών κινήσεων με δημόσια απήχηση, αναλίσκονται σε μυστικές διαβουλεύσεις ή επικοινωνιακή φλυαρία.

Η ΝΔ από την άλλη πλευρά, το κόμμα που φαίνεται ότι διατηρεί σε έναν βαθμό την εκλογική του επιρροή, έχει καθυστερήσει σοβαρά να διαμορφώσει τους όρους της κυβερνητικής ηγεσίας. Στον χώρο της Αριστεράς η ευκαιρία φαίνεται ότι χάνεται για άλλη μία φορά να μεταμορφωθούν από κόμματα διαμαρτυρίας σε κόμματα μιας εναλλακτικής προοπτικής, η οποία, έστω και μειοψηφική, μπορεί να ασκήσει επιρροή στις επόμενες κυβερνήσεις. Μοναδική ίσως εξαίρεση η Δημοκρατική Αριστερά, η οποία όμως έχει αρκετό δρόμο να διανύσει για να αρθρώσει έναν συνεκτικό (και όχι απλώς νηφάλιο) λόγο. […]

Το τέλος του δικομματισμού δεν επιφέρει τις ευεργετικές συνέπειες που κάποιοι θεωρούν αυτονόητες, ιδιαιτέρως όταν υπάρχει έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας στο κομματικό σύστημα συνολικά. Τηρουμένων των αναλογιών, θα πρέπει να ανατρέξει κάποιος σε μία άλλη ιστορική συγκυρία πτώσης του δικομματισμού – του Λαϊκού Κόμματος και του Κόμματος Φιλελευθέρων – στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια (1949-1952). Στην περίπτωση αυτή αναδείχθηκαν οι ισχυρές ηγεσίες του Παπάγου με τον Ελληνικό Συναγερμό στη δεξιά παράταξη και του Πλαστήρα με την ΕΠΕΚ στον χώρο του δημοκρατικού κέντρου, οι οποίες εδραίωσαν την εκλογική επιρροή τους στον χώρο που καταλάμβαναν τα δύο άλλα ιστορικά κόμματα. Ποιες ηγεσίες και κόμματα μπορούν σήμερα να επιτύχουν κάτι ανάλογο;

Ο Μάνος Γ. Παπάζογλου είναι λέκτορας Πολιτικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου