Μυστικά της δράσης των διεθνών κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας αποκαλύπτονται στη δικογραφία για την υπόθεση του αρχαίου νομίσματος, το οποίο ανακαλύφθηκε σε λαθρανασκαφή στις Σέρρες και δεσμεύτηκε από την Ιντερπόλ σε οίκο δημοπρασιών στη Ζυρίχη.

Πριν από λίγες ημέρες το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ποινικό Δικαστήριο απεφάνθη ότι το σπάνιο αρχαίο νόμισμα είναι προϊόν λαθρανασκαφής, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την επιστροφή του στην Ελλάδα.

Στην υπόθεση εμπλέκονται οίκοι δημοπρασιών, οφσόρ εταιρείες και καναδός αρχαιοπώλης που κατάγεται από τον Λίβανο, ο οποίος έχει απασχολήσει τις διεθνείς διωκτικές Αρχές για υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας.

Η ιστορία άρχισε να ξετυλίγεται τον Σεπτέμβριο του 2009 όταν έφθασε στην Ασφάλεια Θεσσαλονίκης ένας φάκελος χωρίς αποστολέα. Περιείχε δύο φωτογραφίες του σπάνιου νομίσματος, ενός ασημένιου οκτάδραχμου του 480 π.Χ. του βασιλείου της Βισαλτίας (σημερινή περιοχή Σερρών) και μια επιστολή που ανέφερε ότι πρόκειται να δημοπρατηθεί στην Ελβετία από οίκο της Ζυρίχης.

Οι αστυνομικοί ταυτοποίησαν ότι επρόκειτο για εύρημα λαθρανασκαφής από την περιοχή μεταξύ Ν. Πετριτσίου και Βυρώνειας Σερρών. Ενημέρωσαν την Ιντερπόλ με επείγον σήμα καθώς και το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού. Το νόμισμα πουλήθηκε τελικά στη δημοπρασία της Ζυρίχης αντί 116.000 ελβετικών φράγκων (περίπου 80.000 ευρώ), δεσμεύτηκε ωστόσο από την Ιντερπόλ προτού παραδοθεί στον πλειοδότη.

Οι αντιδράσεις του ελβετικού οίκου ήταν αντιφατικές καθώς αρχικά φέρεται να ζήτησε από τις ελληνικές Αρχές το ακαταδίωκτο προκειμένου να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για την επιστροφή του νομίσματος. Επισήμως όμως κατέθεσε προσφυγή στην ελβετική Δικαιοσύνη ζητώντας να του επιστραφεί το ασημένιο οκτάδραχμο.

Στο μεταξύ, τον Ιανουάριο του 2010, η εισαγγελέας Σερρών Ιωάννα Κατσή άσκησε κατά των εκπροσώπων των ελβετικού οίκου δημοπρασιών στη Ζυρίχη ποινική δίωξη για αποδοχή προϊόντων εγκλήματος με την επιβαρυντική διάταξη που αφορά αρχαιότητες, απόπειρα διάθεσης και ξέπλυμα χρήματος. Οι ελληνικές Αρχές ζήτησαν δικαστική συνδρομή στην Ελβετία και έτσι άρχισαν να αποκαλύπτονται λεπτομέρειες από τη διεθνή δράση των κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας.

Στις ανωμοτί καταθέσεις τους στον ανακριτή της Ζυρίχης οι εκπρόσωποι του οίκου δημοπρασιών ισχυρίστηκαν ότι αγόρασαν το νόμισμα από οφσόρ εταιρεία με έδρα τον Αγιο Βικέντιο. Ως προηγούμενη ιδιοκτήτρια εμφανίστηκε άλλη οφσόρ με έδρα τον Παναμά, ενώ από το γαϊτανάκι των καταθέσεων προέκυψε εμπλοκή στην υπόθεση ενός από τα πιο γνωστά πρόσωπα των διεθνών κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας. Πρόκειται για τον Καναδό λιβανέζικης καταγωγής Ali A., ο οποίος εμφανίζεται ως πρόεδρος εταιρείας εμπορίας αρχαιοτήτων με έδρα τη Γενεύη. Ο Καναδός έχει καταδικαστεί για αρχαιοκαπηλία στην Αίγυπτο καθώς και για έκδοση πλαστών τιμολογίων σε αγορά αρχαιοτήτων στη Νέα Υόρκη το 2004. Στο υλικό που συνέλεξαν οι ελβετικές Αρχές περιλαμβάνονται επίσης στοιχεία για διακινητές, ιδιώτες συλλέκτες και συναλλαγές σε Γερμανία και Ελβετία με υπέρογκο τίμημα.

Η δικαστική συνδρομή στη Ζυρίχη ολοκληρώθηκε πριν από τα Χριστούγεννα και ο φάκελος της δικογραφίας διαβιβάστηκε στην Εισαγγελία Σερρών, που καλείται τώρα να συνεχίσει την ανάκριση και να ακολουθήσει τα ίχνη των αρχαιοκαπήλων. Ο δικηγόρος Ηλίας Μπίσιας που εκπροσωπεί το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού στην υπόθεση, δήλωσε ικανοποιημένος από την απόφαση του ελβετικού δικαστηρίου και σημείωσε: «Τα τελευταία χρόνια έχουμε καταφέρει με πενιχρά μέσα αλλά με πολύ μεγάλη θέληση και προσπάθεια να επαναπατρίσουμε από την Ελβετία σημαντικά ελληνικά μνημεία. Θυμίζω τις βυζαντινές τοιχογραφίες του 14ου μ.Χ. αι. που είχαν κλαπεί το 1978 από βυζαντινό ναό στη Στενή Ευβοίας, εντοπίστηκαν το 2007 στην κατοχή γνωστού ιταλού αρχαιοκαπήλου στη Βασιλεία Ελβετίας και τις επαναπατρίσαμε τον Φεβρουάριο του 2010 με αμετάκλητη απόφαση της Εισαγγελίας Βασιλείας. Το 2008 διεκδικήσαμε με επιτυχία αρχαία λήκυθο του 5ου π.Χ. αι. που εντοπίστηκε αρχικώς σε Διεθνή Εκθεση στο Μάαστριχτ και αργότερα στην κατοχή ελβετού αρχαιοπώλη. Και, βέβαια, το άγαλμα του Απόλλωνος Λυκείου που είχε κλαπεί από Μουσείο της Γόρτυνας, εντοπίστηκε σε γκαλερί αρχαιοπώλη της Βασιλείας και καταφέραμε να το επαναπατρίσουμε το 2007».