Κι όμως, δεν φταίνε οι μισθοί

Δεν φταίνε οι μισθοί για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Αυτό προκύπτει από τα συμπεράσματα μελετών διεθνών οργανισμών και εγχώριων ινστιτούτων αλλά και τις εκτιμήσεις έγκριτων οικονομολόγων. Ολοι λένε ότι οι κυριότερες πληγές της ανταγωνιστικότητας – πέρα από τους ευρύτερους κινδύνους και την αβεβαιότητα, που απορρέουν από τη δυσμενή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας – είναι ο μη παραγωγικός δημόσιος τομέας, η γραφειοκρατία και η διαφθορά, οι ολιγοπωλιακές αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, τα κλειστά επαγγέλματα, η τεχνολογική υστέρηση και η έλλειψη καινοτομίας, που οδηγεί σε παραγωγή προϊόντων χωρίς ζήτηση τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, καθώς και η εμμονή σε πολιτικές που, παρά τα προβλεπόμενα στο Μνημόνιο, διατηρούν ακόμη το κόστος – κυρίως στις υπηρεσίες – σε υψηλό επίπεδο.

Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας έχει επανέλθει στο προσκήνιο με τη μορφή έντονων πιέσεων από την τρόικα για περαιτέρω μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα. «Η συζήτηση γύρω από τον κατώτατο μισθό κινείται σε λανθασμένη βάση», παρατηρεί ο Γιάννης Στουρνάρας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ. «Αφορά, άλλωστε, μόνο το 15% των εργαζομένων. Το μεγάλο πρόβλημα στην αγορά εργασίας αποτελεί η έλλειψη ευελιξίας, ενώ οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την ανταγωνιστικότητα είναι οι κλειστές αγορές και τα κλειστά επαγγέλματα, τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα και σε μεγάλο βαθμό η απουσία καινοτομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων». Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα δεν ακολούθησε τον προσανατολισμό οικονομιών – που δεν διαθέτουν απαραίτητα το πλεονέκτημα του χαμηλού εργατικού κόστους (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία) – οι οποίες προσαρμόστηκαν στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη αξία, ενισχύοντας την παραγωγή και τις εξαγωγές τους. «Σήμερα, όμως, η μείωση της εγχώριας ζήτησης στρέφει την παραγωγή στα εμπορεύσιμα προϊόντα και σε τομείς οι οποίοι είναι εκτεθειμένοι στον ανταγωνισμό», δηλώνει ο Δημήτρης Μαρούλης, επικεφαλής της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank. «Για να ενισχυθεί η οικονομία θα πρέπει να κερδίσουμε εισόδημα από διεθνώς εμπορεύσιμα είδη». Χάρη και στη στροφή αυτή η σωρευτική απώλεια της ανταγωνιστικότητας κόστους εκτιμάται από οικονομολόγους της Τράπεζας της Ελλάδος ότι θα περιοριστεί στο 9,7%-10,6% έναντι της ευρωζώνης την περίοδο 2001-2012, σε σύγκριση με το 22,7% το διάστημα 2001-2009.

Στην έρευνα του World Economic Forum για την ανταγωνιστικότητα το 2012 η «ανεπαρκής δημόσια γραφειοκρατία» αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν επιχειρηματίες και επιχειρήσεις στις εν Ελλάδι δραστηριότητές τους. Λόγω των αναρίθμητων περιορισμών που επιβάλλει το Δημόσιο, το μέσο περιθώριο κέρδους στους τομείς των μη ανταγωνιστικών αγαθών και υπηρεσιών διεθνώς στην Ελλάδα είναι 15% υψηλότερο σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Το Δημόσιο θα πρέπει, σύμφωνα με ειδικούς, να πάψει να αποτελεί τομέα απασχόλησης και να μετατραπεί σε πάροχο υψηλής ποιότητας υπηρεσιών προς τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να ενισχυθεί η παραγωγικότητα και στις δύο περιπτώσεις. Αν και η διαδικασία έχει ξεκινήσει, τα αποτελέσματα είναι ακόμη πενιχρά. Εξάλλου, ένας μικρότερος δημόσιος τομέας προϋποθέτει ιδιωτικοποιήσεις, οι οποίες αποτελούν, κατά ειδικούς, το μοναδικό εργαλείο για προσέλκυση επενδύσεων αλλά και ολοκλήρωση υποδομών. «Ιδιωτικοποιήσεις σημαίνει έναρξη επενδυτικής δραστηριότητας», λέει χαρακτηριστικά οικονομολόγος.