Σπάνια αποχωρίζεται το κρεβάτι της η Ευανθία Δέδε. Ζυγώνει τα 100. Η μεγαλύτερη του χωριού της. Εζησε για αρκετά χρόνια στα Ιωάννινα και μόλις διαγνώστηκε ότι πάσχει από καρκίνο οι συγγενείς την έφεραν στο πατρικό της, στη Δερβιτσάνη της Αλβανίας, για να πεθάνει στα χώματά της. Εχει περάσει μια δεκαετία όμως και τα σημάδια της νόσου δεν την έκαμψαν. «Αντί να τη φάει ο καρκίνος τον έφαγε αυτή», λένε οι συγγενείς της. Στο σπίτι της αυτές τις μέρες έχουν μπει μάστορες. Δεν θυμίζει άλλο το κτίσμα που είχε φιλοξενήσει, όπως λέει η κ. Δέδε, τον Γεώργιο Ράλλη το 1941. Ο Γ. Ράλλης, μετέπειτα πολιτικός και πρωθυπουργός της Ελλάδας, υπηρέτησε το 1940 στη Σχολή Εφέδρων του Ιππικού στη Λάρισα και αργότερα βρέθηκε στο αλβανικό μέτωπο. «Τον είχαμε εξυπηρετήσει», λέει η κ. Δέδε. «Είχαμε μια καλή κάμαρα για μουσαφιραίους και τον είχαμε βάλει εκεί. Του δίναμε αυγό και γάλα. Ηταν καλός άνθρωπος». Θυμάται τις γιορτές όταν είχε μπει ο Ελληνικός Στρατός στο χωριό της. Τις μουσικές και τους χορούς στο κεντρικό καφενείο. «Τη θυμάμαι μέχρι σήμερα. Ηταν ιστορική μέρα», λέει. Δύσκολα θα βρεις άνθρωπο στα μέρη της που να μη μιλάει ελληνικά. Στην εκκλησία του χωριού κυμάτιζε η ελληνική σημαία για μέρες μέχρι να την αντιληφθούν οι Ιταλοί και να την κατεβάσουν. Στο πατάρι του ναού μικρά παιδιά τη φυλούσαν ευλαβικά για να μη καταστραφεί. Πέρα από αυτές τις σκηνές η Ευανθία Δέδε δεν θυμάται περισσότερα. Για τον πόλεμο δεν έχει να πει πολλά. «Τι να σου πει μια γυναίκα για αυτά. Εγώ τότε κοίταζα το σπίτι μου», λέει.