Αναζήτηση
Το εντυπωσιακόδενείναιότιη Τσέισερ ζει στη «Σπαρτιάτικη πόλη» (Spartanburg) της Νότιας Καρολίνας στις ΗΠΑ, αλλά ότι ένα σκυλί σαν αυτή – µπόρντερ κόλι, συγκεκριµένα – γνωρίζει και καταλαβαίνει 1.022 λέξεις.
Το ρεκόρ της φανερώνει τις απρόσµενες ικανότητες του εγκεφάλου ενός σκύλου και εκτός αυτού µπορεί να µας βοηθήσει να κατανοήσουµε καλύτερα πώς τα παιδιά αποκτούν τη γνώση της γλώσσας.
Ιδιοκτήτης και εκπαιδευτής της Τσέισερ είναι ο Τζον Πίλι, ψυχολόγος καικαθηγητής σε κολέγιο. Το 2004 διάβασε µία επιστηµονική εργασία στο «Science» για τον Ρίκο, ένα µπόρντερ κόλι στηΓερµανία, οι ιδιοκτήτες του οποίου τού είχαν µάθει να αναγνωρίζει και να πιάνει 200 αντικείµενα, τα περισσότερα παιδικά παιχνίδια και µπαλάκια. Ο Πίλι αποφάσισε ναεπαναλάβει το πείραµα χρησιµοποιώντας µίασυγκεκριµένη µέθοδο που είχε αναπτύξει ο ίδιος για να εκπαιδεύει τα σκυλιά.
Την ίδια χρονιά, ο Πίλι αγόρασε την Τσέισερ όταν ήταν κουτάβι και άρχισε να την εκπαιδεύει τέσσερις µε πέντε ώρες την ηµέρα. Της έδειχνε ένα αντικείµενο, επαναλάµβανε το όνοµά του 40 φορές, µετά το έκρυβε και της έλεγε να το βρει. Το σκυλί µάθαινε ένα µε δύο καινούργια ονόµατα την ηµέρα, ενώ κάθε µήνα έκανε επαναλήψεις για ονόµατα που είχε ξεχάσει. Τα µπόρντερ κόλιείναι πολύ έξυπνα κι εργατικά σκυλιά. Αποστολή τους είναι να κατευθύνουν κοπάδια µε πρόβατα όλη τη µέρα χωρίς διακοπή αλλιώς «τρελαίνονται».
Ο Πίλι ήθελε να δειαν µπορούσε να µάθει στην Τσέισερ περισσότερες λέξεις από όσες ήξερε ο Ρίκο. Το λεξιλόγιο αυτό βασίζεται σε αντικείµενα που έχουν ένα όνοµα, το οποίο ο σκύλος αναγνωρίζει. Τα επόµενα τρία χρόνια, η Τσέισερ έµαθε ένα λεξιλόγιο από 1.022 λέξεις που αντιστοιχούν σε αντικείµενα.
Τα παιδιά µαθαίνουν περίπου 10 λέξεις την ηµέρα κι όταν τελειώνουν το λύκειο, ξέρουν 60.000 λέξεις. Η Τσέισερ όµως, µάθαινε νέες λέξεις µε πιο αργούς ρυθµούς και τα πράγµατα ήταν πιο δύσκολα γι’ αυτήν. Κάθε ήχος ήταν καινούργιος και δεν µπορούσε να τον συσχετίσει µε κάτι άλλο που ήδη ήξερε.
Τα παιδιά µαθαίνουν λέξεις µέσα σε ένα πλαίσιο στο οποίο τούς είναι ευκολότερο νατις θυµούνται. Για παράδειγµα, τα µαχαίρια, τα πιρούνια και τα κουτάλια είναι συγκεντρωµένα µαζί σε ένα µέρος.
Οταν η Τσέισερ έµαθε1.000 λέξεις, ο Πίλι σταµάτησε να της µαθαίνει λέξεις κι άρχισε να ασχολείται µε τη γραµµατική. Μία ερώτηση που προέκυψε από την έρευνα για τον Ρίκο είναι η εξής: τι περνά από το µυαλό ενός σκύλου όταν του ζητούν να βρει και να φέρει ένα αντικείµενο; Θεωρεί τα παιχνίδια αντικείµενα που ονοµάζονται «πιάσε -µπάλα», «πιάσε – φρίσµπι», «πιάσε – κούκλα» ή καταλαβαίνει ότι η λέξη «πιάσε» είναι ξεχωριστή από το όνοµα του αντικειµένου, όπως κάνουν οι άνθρωποι;
Για να λύσει αυτήν την απορία, ο Πίλι έµαθε στην Τσέισερ τρεις κινήσεις: να ξύνει το πάτωµα, να σπρώχνει µε τη µύτη της και να πιάνει ένα αντικείµενο. Στη συνέχεια, της έδωσε τρία παιχνίδια και της ζήτησε να κάνει µία από τις τρεις κινήσεις. Η αντίδρασή της ήταν σωστή όλες τις φορές. «Αυτό το πείραµα δείχνει πως η Τσέισερ κατάλαβε ότι το ρήµα είχε ξεχωριστό νόηµα», λέει ο Πίλι. Οι 1.022 λέξεις που έµαθε το σκυλί είναι όλες κύρια ονόµατα. Η εργασία του Πίλι δηµοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Behavioural Processes» (Συµπεριφορική διαδικασία).
Το σκυλί µάθαινε ένα µε δύο καινούργια ονόµατα την ηµέρα, ενώ κάθε µήνα έκανε επαναλήψεις για ονόµατα που είχε ξεχάσει
Το άλογο που «έλυνε» µαθηµατικές ασκήσεις
Οι άνθρωποι προβάλλουν τις προσδοκίες τους πάνω στα ζώα, ειδικά στα σκυλιά, και πείθουν εύκολα τον εαυτό τους ότι το ζώο καταφέρνει να µιµηθεί ανθρώπινες πράξεις, ενώ στην πραγµατικότητα «διαβάζει» απλά πληροφορίες που του δίνει ασυνείδητα το αφεντικό τους.
Για αυτό τον λόγο, οιερευνητές ξέρουν πως η ερµηνεία της συµπεριφοράς των ζώων είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Το σύνδροµο του Εξυπνου Χανς είναι πιθανό να παίζει ρόλο στα µπόρντερ κόλι, επειδή είναι πολύ καλά εκπαιδευµένα στο να προσέχουν τον βοσκό του κοπαδιού.
Τα σκυλιά που αγνοούν τον βοσκόή το κοπάδι είναικαταδικασµένα στη µοναξιά και δεν γίνονται γονείς, καθώς η εξελικτική πίεση σε αυτό τον τοµέα της συµπεριφοράς τους είναι πολύ µεγάλη στη ράτσα τους. «Αν παρακολουθήσετε ένα κόλι να δουλεύει µε ένα κοπάδι, θα σας εκπλήξει πόσο καλά καταλαβαίνει την παραµικρή κίνηση του βοσκού», λέει η Αλεξάντρα Χόροβιτς, ειδική στη συµπεριφοράτων σκυλιών στο Barnard College.
