«Σε εννέα μήνες πετύχαμε το ακατόρθωτο», δήλωσε ο Πρωθυπουργός στο χαλαρό περιβάλλον του Συμποσίου της Σύμης που έγινε στον Πόρο. Ο Γ. Παπανδρέου έχει πολλά χαρίσματα, στα οποία όμως δεν συμπεριλαμβάνεται η ισχυρή αίσθηση χιούμορ. Στην αίσθηση αυτή περιέχεται η αντίληψη ότι όσα πεις μπορεί να λάβουν μια διάσταση αντίθετη με τις προθέσεις σου. Πράγματι, θα έλεγε κάποιος, πριν από εννιά μήνες κανείς δεν φανταζόταν ότι μια χώρα της ευρωζώνης θα αναζητούσε τη διάσωσή της από έναν διψήφιο αριθμό εταίρων κι έναν τριψήφιο αριθμό χωρών που συμμετέχουν στο ΔΝΤ, συμπεριλαμβανομένων πολλών φτωχών χωρών του Τρίτου Κόσμου.

Ομως ο Πρωθυπουργός έχει πραγματικούς λόγους να αισθάνεται ανακούφιση και ικανοποίηση. Οι ρυθμίσεις για το Ασφαλιστικό και το Εργασιακό αποτελούν πια νόμους του κράτους, χωρίς κοινοβουλευτικές απώλειες για το κυβερνών κόμμα. Ο στόχος για τη μείωση του ελλείμματος στο τρέχον έτος μπορεί να ξεπεραστεί και η ύφεση ίσως αποδειχθεί λίγο μικρότερη από την αρχική πρόβλεψη. Ευημερούν οι αριθμοί; Μάλλον ευημερούν τα κλάσματα που αντισταθμίζουν τον χαμηλό αριθμητή τους μ΄ έναν ακόμα χαμηλότερο παρονομαστή. Οι συγκυριακοί έπαινοι των επιτηρητών μας δεν συνιστούν λόγο μεγάλης ευφορίας. Οπωσδήποτε, δεν συνιστούν λόγο για να ξαναγυρίσουν τα κυβερνητικά μυαλά στον σχεδιασμό «πακέτου παροχών» ενόψει ΔΕΘ. Οι ενδείξεις των αριθμών (αν επαληθευτούν, αν δεν οφείλονται σ΄ έναν συνδυασμό λογιστικών διευθετήσεων και της παύσης πληρωμών του Δημοσίου) δημιουργούν ένα momentum για την ανάπτυξη πολιτικών πέρα από το Μνημόνιο (και όχι σε αντίθεση με αυτό), δηλαδή πραγματικών πολιτικών. Δεν ξεπεράσαμε τον κάβο. Μόλις στρίψαμε την πρώτη στροφή. Δεν είναι λίγο, αλλά απέχει πολύ από το παν.

Δεν είναι λίγο ο στοιχειώδης εξορθολογισμός του ασφαλιστικού και του εργασιακού τοπίου που μόλις επιτεύχθηκε. Οι ρυθμίσεις ήταν αναγκαίες και οι όποιες «αδικίες» τους είναι μικρότερες από τις μέχρι τότε υφιστάμενες αδικίες που μας έφεραν στο αδιέξοδο. Αν υπάρχει πρόσθετη αδικία, αυτή εντοπίζεται στην απουσία και όχι στη λήψη μέτρων. Για παράδειγμα, μια μικρή μειονότητα ασφαλισμένων, που περιλαμβάνει τους εργαζομένους στις ΔΕΚΟ, εξακολουθεί να απολαμβάνει το ήμισυ της συνολικής ασφαλιστικής δαπάνης. Επίσης, η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας χωρίς ταυτόχρονη θέσπιση κινήτρων για την επιχειρηματικότητα, θα εκτοξεύσει σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα την ανεργία. Εξάλλου, η αγορά εμφανίζεται αγκυλωμένη και το κράτος ανίκανο να επιτελέσει τον ρυθμιστικό του ρόλο. Ακρίβεια, τιμάριθμος και ανεργία συνθέτουν ένα ζοφερό σκηνικό που αρχίζει να παίρνει χαρακτηριστικά στασιμοπληθωρισμού. Ο Πρωθυπουργός, όπως φαίνεται και από τις πρόσφατες συνεντεύξεις του, έχει εικόνα αυτής της κατάστασης. Και ελπίζεται ότι η αρμόδια υπουργός του ανανεώθηκε αρκετά στον Πόρο ώστε να φέρει σύντομα τον νέο αναπτυξιακό νόμο προς ψήφιση στη Βουλή. Ταυτόχρονα (πρέπει να) αναμένεται το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, με πρώτη την απελευθέρωση των μεταφορών, που είναι βασικός συντελεστής της διαμόρφωσης των τιμών στην αγορά.

Στην άλλη όχθη, του δημόσιου τομέα, η κυβέρνηση βρίσκεται επίσης στην αρχή της ανηφόρας. Ο συνδυασμός των μειώσεων των αμοιβών των υπαλλήλων, του κύματος συνταξιοδοτήσεων και της σταδιακής απόλυσης των συμβασιούχων έχει φέρει τις περισσότερες και νευραλγικότερες υπηρεσίες σε κατάσταση παράλυσης. Βασικές κοινωνικές δομές, αλλά και οι στοιχειώδες καθημερινές εξυπηρετήσεις του πολίτη, βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα. Είναι ουτοπία να πιστεύεται ότι η κατάσταση θα αναστραφεί με θεωρητικές ρυθμίσεις, γενικές εξαγγελίες, δηλώσεις καλών προθέσεων και άλλες κινήσεις «υψηλής πολιτικής».

Και βεβαίως, μέσα σε όλα, ένα σαφές και συγκεκριμένο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων παραμένει ζητούμενο. Η συζήτηση που άνοιξε στο τέλος της περασμένης εβδομάδας με την πρόταση εξαγοράς της κρατικής συμμετοχής στην Αγροτική και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο από την Τράπεζα Πειραιώς είναι ενδεικτική της δυσκολίας της κυβέρνησης να συγκροτήσει και να υπηρετήσει συνολικά σχέδια που θα ανασυνθέσουν το τοπίο. Από την άποψη αυτή, η πρωτοβουλία ικανών και τολμηρών συντελεστών του ιδιωτικού τομέα, όπως ο Μιχάλης Σάλλας, είναι καλοδεχούμενη. Ασφαλώς, βρισκόμαστε μόνο στην αρχή πρωτοβουλιών που θα αναδιατάξουν τον τραπεζικό χάρτη. Ομως, αν η συζήτηση περιστραφεί ιδεοληπτικά γύρω από τη δήθεν «αναγκαιότητα ισχυρού κρατικού πυλώνα στο τραπεζικό σύστημα», τότε μάλλον έχουμε ανοίξει, μια ακόμα φορά, τη λάθος συζήτηση. Τα αποτελέσματα των stress tests που έρχονται θα δείξουν τις αδυναμίες της Αγροτικής. Η κίνηση Σάλλα προοικονόμησε την είδηση.

Τελικά, το ποιος θα εξαγοράσει ποιον μένει ανοιχτό. Αλλά σε κάθε περίπτωση το κράτος δεν μπορεί να εξακολουθήσει να φαντάζεται μακροπρόθεσμα και μόνιμα τον εαυτό του σε ρόλο τραπεζίτη. Εχει τόσα άλλα να κάνει, και πριν απ΄ όλα να συνειδητοποιήσει τον ρόλο του. Αυτό χρειάζεται να πάψει να εγγράφεται στην περιοχή του ακατόρθωτου.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ

Οι ενδείξεις των αριθμών δημιουργούν ένα momentum για την ανάπτυξη πολιτικών πέρα από το Μνημόνιο, δηλαδή πραγματικών πολιτικών

Τελευταία Νέα