Η διεθνής, η ευρωπαϊκή και η ελληνική οικονομία πλήττονται από το φθινόπωρο του 2008 από μία πρωτόγνωρη οικονομική κρίση και ύφεση, με την έννοια των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και επιπτώσεων σε σύγκριση με τις συντελούμενες οικονομικές κρίσεις κατά τον 20ό αιώνα. Πράγματι, η σημερινή κρίση ξεκίνησε ως κρίση ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου (χρηματοπιστωτική), μετεξελίχθηκε διεθνώς σε κρίση της πραγματικής οικονομίας (οικονομική κρίση και ύφεση) και εξελίσσεται σε κρίση απασχόλησης με την αρνητική τάση της ανεργίας η οποία διεθνώς αλλά και στην Ευρώπη και στη χώρα μας θα φθάσει το 2010 σε υψηλά επίπεδα.

Η παρατήρηση αυτή αναδεικνύει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της πρόσφατης κρίσης, με την έννοια ότι ενώ στα επόμενα χρόνια (μετά το 2012) θα παρουσιάζεται ένας σταδιακός ρυθμός ανάκαμψης, εντούτοις αυτό θα συμβαίνει με την ύπαρξη υψηλού επιπέδου ανεργίας. Ακριβώς γι΄ αυτό τον λόγο προβλέπεται από ορισμένους αναλυτές ότι η κρίση απασχόλησης κατά την φάση της ανάκαμψης θα δημιουργήσει διεθνώς συνθήκες κοινωνικής κρίσης, με αποτέλεσμα η κυκλική εξέλιξη της ανεργίας να καταστεί μεσομακροπρόθεσμη, με αρνητικές συνέπειες στην αγορά εργασίας, στην παραγωγή και στην κοινωνική συνοχή.

Μια τέτοια προοπτική κρίσης της απασχόλησης θα πλήξει ιδιαίτερα τους νέους και νέες, τους ανειδίκευτους, τους μετανάστες και τους εργαζόμενους σε ευέλικτες και προσωρινές μορφές απασχόλησης, επιφυλάσσοντας την ένταξή τους στην κατηγορία της μακροχρόνιας ανεργίας και της σταδιακής περιθωριοποίησης από το εργατικό δυναμικό, με αποτέλεσμα, μακροχρόνια, εξαιτίας της απαξίωσης των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους να μην αποτελούν ελκυστική επιλογή για τους εργοδότες.

Έτσι, με αυτά τα δεδομένα, θα απαιτηθούν αρκετά χρόνια για να επανέλθει το επίπεδο της ανεργίας σε αυτό πριν από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης (φθινόπωρο 2008). Για παράδειγμα, για τις ΗΠΑ προβλέπεται ότι μια τέτοια προοπτική θα επέλθει μετά το 2018, ενώ για την Ελλάδα προβλέπεται ότι το 2015 το επίπεδο της ανεργίας δεν θα είναι χαμηλότερο απ΄ αυτό του 2008 (7,8%).

Η ανάσχεση αυτής της προοπτικής κρίσης της απασχόλησης, σε βραχυχρόνιο επίπεδο, προϋποθέτει την άμεση ένταξη των ανέργων στην απασχόληση τόσο για την εξασφάλιση εισοδήματος όσο και για τη διατήρηση των δεξιοτήτων τους, που θα τους επιτρέψει μεσο-μακροπρόθεσμα να ενταχθούν σε πλέον καινοτόμους, παραγωγικές και τεχνολογικές θέσεις εργασίας όταν επιταχυνθεί η διαδικασία της ανάκαμψης.

Όμως, κάτι τέτοιο για να συμβεί απαιτείται να αποσαφηνισθεί η κινητήρια δύναμη της διεθνούς οικονομικής ανάκαμψης. Για παράδειγμα, κατά την περίοδο των τελευταίων δεκαετιών τον ρόλο αυτό έπαιζαν οι καταναλωτές της Αμερικής. Σήμερα, και στο άμεσο μέλλον φαίνεται ότι η Κίνα επενδύει κατά κύριο λόγο σε παιδεία και υποδομές, ενώ οι ΗΠΑ επενδύουν σε υψηλή τεχνολογία. Η Βραζιλία, η Ινδία και η Κίνα εκτιμάται (D. Strαus – Κan, 2009) ότι δεν μπορούν να εξελιχθούν σε κινητήρια δύναμη της διεθνούς ανάκαμψης. Επομένως, απαιτείται να βρεθούν νέοι θύλακες κινητήριας δύναμης της διεθνούς ανάκαμψης, προκειμένου να ανατραπούν οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης που τροφοδοτούν διεθνώς υψηλά ποσοστά ανεργίας.

Από την άποψη αυτή, είναι αναγκαίο για την αποτροπή της κρίσης απασχόλησης να αντικατασταθεί ριζικά το διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό πρότυπο ανάπτυξης της ευελιξίας της εργασίας (μικρο-επίπεδο), της ενίσχυσης της προσφοράς (μακρο-επίπεδο) και της ιδιωτικοποίησης και κεφαλαιοποίησης του κοινωνικού κράτους (κοινωνικό επίπεδο) από το νέο αναπτυξιακό πρότυπο της ρύθμισης της εργασίας (μικροεπίπεδο), της ενίσχυσης της καινοτόμου και παραγωγικής ανάπτυξης (μακρο-επίπεδο) και της ενδυνάμωσης της αναδιανομής του εισοδήματος και της αναδιανεμητικότητας του κοινωνικού κράτους (κοινωνικό επίπεδο).

Στο πλαίσιο αυτό του νέου αναπτυξιακού προτύπου, η προτεραιότητα της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης απαιτείται να επικεντρωθεί στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με την αύξηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων και όχι με τη διαχείριση της ανεργίας και τη διευθέτηση των ανισορροπιών στην ελληνική αγορά εργασίας.

Ο Σάββας Ρομπόλης είναι καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, επιστημονικός διευθυντής ΙΝΕ/ΓΣΕΕ- ΑΔΕΔΥ.

ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ

Στα επόμενα χρόνια (μετά το 2012), ενώ θα παρουσιάζεται ένας σταδιακός ρυθμός ανάκαμψης, εντούτοις αυτό θα συμβαίνει με την ύπαρξη υψηλού επιπέδου ανεργίας

Τελευταία Νέα