Πέντε χιλιάδες γιουάν (500 ευρώ, όσο τρεις μισθοί ενός εργάτη) είναι τα δίδακτρα του Πανεπιστημίου στην Κίνα. Χώρια βέβαια τα άλλα έξοδα.
Κι εγώ που νόμιζα ότι στον κομμουνισμό η παιδεία είναι δωρεάν…
Η Ρουιτζίε είναι η «καθεστωτική». Πρόεδρος της φοιτητικής ένωσης στη Σχολή Ξένων Γλωσσών του Πανεπιστημίου Τονγκτζί, θεωρεί ότι τα πραγματικά προβλήματα των φοιτητών είναι η ποιότητα του φαγητού στην πανεπιστημιούπολη και η οργάνωση του χριστουγεννιάτικου πάρτι. Οι διαδηλώσεις, κατά την άποψή της, δεν φέρνουν αποτέλεσμα. Η οργή δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Αυτό που πρέπει πάντα να επιζητείται είναι ο συμβιβασμός. Ο πυρήνας της κινεζικής κουλτούρας είναι η αρμονία.
Ο Γιαοουέν είναι ο «άνετος». Το αμερικανικό όνομά του είναι Τόμπι (όλοι οι Κινέζοι βέβαια που σέβονται τον εαυτό τους έχουν κι από ένα επιπλέον όνομα για τις επαφές τους με τους Δυτικούς). Όταν τον ρωτάμε αν τον πειράζει που στη χώρα του απαγορεύεται η πρόσβαση στο Facebook και το ΥouΤube, απαντά ότι αυτός κι οι φίλοι του χρησιμοποιούν ένα κινέζικο software (το Τor) με το οποίο παρακάμπτουν τις απαγορεύσεις. «Τι είναι αυτά που ρωτάτε για τις διαδηλώσεις», μας καρφώνει, «τέτοια πράγματα απαγορεύονται αυστηρά στην Κίνα». Όσο για την 60ή επέτειο από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας, δεν δίνει δεκάρα.
Η χαλαρή συζήτηση
Το Πανεπιστήμιο Τονγκτζί είναι το μεγαλύτερο της Σαγκάης κι ένα από τα μεγαλύτερα της Κίνας. Άρχισε από την Ιατρική Σχολή που ίδρυσε το 1907 ο Γερμανός γιατρός Έριχ Πάουλουν και σήμερα έχει 40.000 φοιτητές και 4.200 λέκτορες, ερευνητές και καθηγητές. Η συζήτησή μας με τους δευτεροετείς φοιτητές είναι χαλαρή, άλλωστε όταν κινδυνεύει να εκτραχυνθεί παρεμβαίνει ο καθηγητής τους. «Εάν προσφέρουμε υπερβολική ελευθερία, ή μάλλον υπερβολικά ατομικά δικαιώματα, το σύστημα θα καταρρεύσει», λέει ο Τζιανουέι, του οποίου το αμερικανικό όνομα δεν το μάθαμε.
Κανείς από τους φοιτητές με τους οποίους μιλήσαμε δεν είχε μπλογκ. Κανείς δεν ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος – αν και πολλοί έχουν κάνει αίτηση να γίνουν. Οι περισσότεροι δήλωσαν ότι μετά τις σπουδές τους θέλουν να πάνε στην Αμερική. Κι ας είναι, σύμφωνα με τον καθηγητή τους, ο «μεγάλος εχθρός».
Θηριώδης ανάπτυξη, θηριώδεις ανισότητες
Η ΣΑΓΚΑΗ είναι μια κοσμοπολίτικη πόλη που μικρή σχέση έχει με την υπόλοιπη Κίνα. Μεταμορφώθηκε μια φορά μέσα στη δεκαπενταετία 1994-2008, όταν χτίστηκαν οι περισσότεροι ουρανοξύστες της, και μεταμορφώνεται ξανά σήμερα με αφορμή τη φιλοξενία της ΕΧΡΟ 2010. Η ανάπτυξή της είναι θηριώδης (9,7% το 2008 σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά), όπως και οι ανισότητές της. Η 60χρονη Μπάο Σιανγκλού, που εργαζόταν σε εργοστάσιο αρωμάτων και όταν βγήκε στη σύνταξη άνοιξε δική της επιχείρηση, μας είπε ότι το διαμέρισμα των 180 τ.μ. στο οποίο μας υποδέχθηκε κόστισε πριν από τρία χρόνια στην ίδια και τον σύζυγό της 2,5 εκατομμύρια γιουάν (250.000
ευρώ).
Η παράγκα
Παλιά ζούσαν σε ένα διαμέρισμα 15 τ.μ., λίγο μεγαλύτερο από την παράγκα του Σον Ισού στη συνοικία Γιανγκσουπού. Ο Σον είναι ηλικίας 81 ετών, και για να μας δείξει την κρεβατοκάμαρά του βάζει μια λάμπα στo ντουί. Ύστερα τη βγάζει πάλι, για να μη χαλάει ρεύμα. Δεν θέλει να φύγει πάντως από εδώ και αν η κυβέρνηση γκρεμίσει την παράγκα, θα στενοχωρηθεί πολύ.
Είναι γοητευτική η Σαγκάη, με τα αποικιακά κτίρια, τον πιο ψηλό πύργο τηλεόρασης στην Ασία (468 μέτρα) και το πιο γρήγορο τρένο στον κόσμο (το Μaglev, που όταν φθάνει στα 430 χιλιόμετρα την ώρα σου κόβει την ανάσα). Και το ντράι μαρτίνι στην περίφημη Βund, τη δυτική όχθη του ποταμού Χουανγκπού, είναι ανεπανάληπτο.
«Μας λένε ότι το 1989 οι φοιτητές λεηλατούσαν»
