Μέσα στην κάψα του καλοκαιριού, η κυβέρνηση Καραμανλή δεν παύει να ασχολείται με την ανώτατη εκπαίδευση και την έρευνα. Με δεδομένη τη νοοτροπία και τις δυνατότητες της εν λόγω κυβέρνησης, και με το Δημόσιο ένα βήμα πριν από τη στάση πληρωμών, αυτό ακούγεται σαν ανέκδοτο. Και είναι. Τον Ιούλιο, η κυβέρνηση προχώρησε αποφασιστικά στην αναδιαμόρφωση του χώρου της εκπαίδευσης που εκτείνεται μετά τη δεύτερη βαθμίδα της (μόνο η έμφυτη σεμνότητα και ταπεινότητα που τη διακρίνει την εμπόδισε να τον ονομάσει στο σύνολό του «Τριτοβάθμια Εκπαίδευση»). Με συνοπτικές διαδικασίες άνοιξε ο δρόμος για την αδειοδότηση των κολεγίων, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Ο κάθε επιχειρηματίας θα μπορεί να το κάνει, νοικιάζοντας ένα τριάρι και απασχολώντας «καθηγητές» χωρίς σπουδές (και, βέβαια, αμείβοντάς τους με ένα κομμάτι ψωμί). Εκεί κατέληξε, όπως είχαμε προβλέψει, η συζήτηση για τα δήθεν «μη κρατικά μη κερδοσκοπικά» εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αλλά τι πειράζει; Οι απόφοιτοι θα έχουν εξασφαλισμένα «επαγγελματικά δικαιώματα» με κυβερνητικό φιρμάνι, όπως γίνεται κατά παράδοση στη χώρα αυτή.

Με το ίδιο πνεύμα, η κυβέρνηση σκέφτηκε να ολοκληρώσει την ανωτατοποίηση των ΤΕΙ. Οι νόμοι και τα προεδρικά διατάγματα δεν στοιχίζουν τίποτα. Ας νομοθετήσουμε, λοιπόν, τη δυνατότητά τους να οργανώνουν μεταπτυχιακά. Και σιγά να μην ασχοληθούμε με το πραγματικό επίπεδο σπουδών και με τον πρακτικό προσανατολισμό της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Ας τους δώσουμε ένα καρότο, να πάψουν να μας σκοτίζουν.

Άλλωστε, ζούμε στη χώρα του φαίνεσθαι. Και αυτό επιβεβαιώνεται με την άλλη ταυτόχρονη κίνηση της κυβέρνησης, να συγχωνεύσει ερευνητικά ιδρύματα και να καταργήσει ερευνητικά ινστιτούτα εν μια νυκτί. Τι τους χρειαζόμαστε τόσους ερευνητές στην Ελλάδα, όπου η δημόσια δαπάνη για την έρευνα βρίσκεται κάτω από το μισό του μέσου ευρωπαϊκού όρου; Ας βάλουν αυτοί οι χαϊδεμένοι τα βιβλία και τους υπολογιστές τους σε κούτες και ας πάνε αλλού. Η κυβέρνηση βλέπει τα πράγματα συνολικά: οι ενέργειές της εντάσσονται στο φιλόδοξο σχέδιο μείωσης του αριθμού των δημόσιων οργανισμών και των μελών των διοικητικών τους συμβουλίων. Το γεγονός ότι οι ερευνητές δεν αμείβονταν για τη συμμετοχή τους στα συμβούλια (σε αντίθεση με τον εσμό των κυβερνητικών εγκάθετων στους υπόλοιπους οργανισμούς) είναι μια μικρή λεπτομέρεια που μπορούμε να αποκρύψουμε.

Όμως, αν δεν έχουμε την πρόθεση να χρηματοδοτήσουμε την έρευνα και την εκπαίδευση, μήπως θα μπορούσαμε να πάρουμε λεφτά από τους απασχολουμένους εκεί; Τα δημοσιονομικά πιέζουν. Κάπως έτσι ίσως σκέφτηκαν οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, που μέσα στο Αύγουστο ζητούν από πέντε καθηγητές του Πανεπιστημίου Κρήτης, μέλη της Επιτροπής Ερευνών του, να καταβάλουν στο Δημόσιο μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για δαπάνες τις οποίες ενέκριναν για την κάλυψη πραγματικών αναγκών του Πανεπιστημίου.

Είναι μια πονεμένη ιστορία. Ελεγκτές του υπουργείου Οικονομικών έκριναν ότι χρήματα που είχαν δαπανηθεί από τον Ειδικό Λογαριασμό του Πανεπιστημίου ήταν «εκτός σκοπού». Το Πανεπιστήμιο είχε αποφασίσει μέσα από τα νόμιμα συλλογικά του όργανα να προχωρήσει σε μια ασφάλιση των εργαζομένων του σε μια εποχή όπου όλοι τους ήταν ανασφάλιστοι εκτός του νομού της έδρας εργασίας τους! (Για παράδειγμα, αν ένας καθηγητής με έδρα το Ρέθυμνο βρισκόταν στο Ηράκλειο, όπου επίσης υπάρχουν Τμήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης, ή οπουδήποτε αλλού, στο πλαίσιο της ερευνητικής του δραστηριότητας, ήταν ασφαλιστικά ακάλυπτος. Είχε την υποχρέωση να αρρωστήσει ή να πάθει ατύχημα μόνο στην έδρα του). Επίσης, με νόμιμες αποφάσεις, είχαν κατά καιρούς απασχοληθεί φύλακες, γραμματείς, προγραμματιστές και βιβλιοθηκονόμοι. Δηλαδή, ένα δυναμικό απαραίτητο για τη στοιχειώδη ομαλή λειτουργία του Πανεπιστημίου και την αυτονόητη ερευνητική του δραστηριότητα, το οποίο το κράτος αρνείται πεισματικά να προσλάβει. Οι άνθρωποι που ζουν για το Πανεπιστήμιο αποφάσισαν να καλύψουν αυτές τις ανάγκες από την παρακράτηση (20%) των ερευνητικών προγραμμάτων, τα οποία επετύγχαναν να πάρουν από την Ευρώπη χάρη στην επιστημονική αριστεία τους. Τους το επέτρεπε, άλλωστε, μια σχετική απόφαση των υπουργείων Παιδείας και Οικονομικών. Αλλά το Ελεγκτικό Συνέδριο, πρωτόδικα, είχε διαφορετική γνώμη. Πριν, ωστόσο, η υπόθεση τελεσιδικήσει, έρχεται το υπουργείο Οικονομικών να απαιτήσει την άμεση «επιστροφή» των χρημάτων στο Δημόσιο, ενώ το ίδιο το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει δεχθεί την προσωρινή αναστολή της!

Έπειτα από αυτή την παράνομη ενέργεια του υπουργείου Οικονομικών, οι «εμπλεκόμενοι» καθηγητές, οι άριστοι των αρίστων που συμμετέχουν στην Επιτροπή Ερευνών, κινδυνεύουν μέσα σε λίγες βδομάδες να χάσουν το σπίτι τους. Η πανεπιστημιακή κοινότητα έχει μουδιάσει. Πώς θα επιστρέψει στα μαθήματα τον Σεπτέμβριο; Και πώς στο μέλλον τα πανεπιστήμια θα μπορούν να διεκδικούν ερευνητικά προγράμματα όταν δεν θα τους επιτρέπεται να φροντίζουν για τις στοιχειώδεις υποστηρικτικές δαπάνες;

Ας κάνουν έρευνα τα κολέγια. Αυτή την Ελλάδα θα κληροδοτήσει στους επόμενους η κυβέρνηση Καραμανλή. Τουλάχιστον, ας έχουμε συνείδηση.

ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ

Ας κάνουν έρευνα τα κολέγια. Αυτή την Ελλάδα θα κληροδοτήσει τους επόμενους η κυβέρνηση Καραμανλή