Να αιτιολογήσετε γιατί η συνεργασία Κεμάλ- Μπολσεβίκων λειτούργησε ως ταφόπετρα του ποντιακού ζητήματος.

Ερώτημα Α.1.2 Διάβασα με προσοχή τα θέματα για το μάθημα της Ιστορίας, Θεωρητικής Κατεύθυνσης, στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Αξίζει κανείς να το κάνει. Στα θέματα των εξετάσεων, μπορεί να δει πολλά πράγματα για την επικρατούσα ιστορική νοοτροπία, για τις ιστορικές ιδέες και γνώσεις που είναι κυρίαρχες και συνεπώς θεωρούνται κρίσιμες για την αξιολόγηση των παιδιών στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Ενδέχεται να διαπιστώσει αλλαγές ή και εμμονές. Μπορεί ακόμα κανείς να κάνει υποθέσεις για το προφίλ των μελών της επιτροπής των θεμάτων, αν είναι ιστορικοί ή όχι, πόσοι υπάκουοι ή ανυπάκουοι είναι στα κελεύσματα της περιρρέουσας μνήμης ή της κρατικής άποψης για την Ιστορία που πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά για να μπουν στο πανεπιστήμιο, πόσο υποψιασμένοι είναι για τους τρόπους με τους οποίους αξιολογούνται οι ιστορικές γνώσεις.

Σε αυτές τις εξετάσεις, στοιχηματίζω ότι δεν υπήρχαν ιστορικοί ή ότι αν υπήρχαν σκέφθηκαν με τρόπο όχι ιστορικό. Το υποθέτω γιατί ζήτησαν από τα παιδιά να συμφωνήσουν με αυθαίρετες αποφάνσεις, να τις αιτιολογήσουν μάλιστα. Μετέτρεψαν τις δύσκολες συνεννοήσεις της κεμαλικής ηγεσίας με τη σοβιετική πλευρά που κατέληξαν στη Συμφωνία της Μόσχας, τον Μάρτιο του 1921, σε συνεργασία Κεμάλ- Μπολσεβίκων. Συνέδεσαν τη συμφωνία αυτή με το ποντιακό ζήτημα, τα εθνικά σχέδια των Ελλήνων του Πόντου και ίσως και με την αιματηρή κατάληξή τους, τον Δεκέμβριο του 1920. Της απέδωσαν μάλιστα ετερόχρονες ευθύνες, την ευθύνη της ταφόπετρας ενός ζητήματος που δεν είχε καν την απόλυτη συναίνεση του εθνικού κέντρου, της Αθήνας και του πρωθυπουργού της, του Βενιζέλου. Γιατί είναι άραγε υπεύθυνοι οι Μπολσεβίκοι για το ποντιακό ζήτημα και όχι για παράδειγμα οι Ιταλοί που ήταν οι πρώτοι που είχαν συμφωνήσει με τον Κεμάλ ή οι Γάλλοι που ετοιμάζονταν την ίδια εποχή να τα βρουν μαζί τους; Προφανώς γιατί εκείνοι ήταν Μπολσεβίκοι. Προφανώς γιατί εδώ είμαστε στην Ελλάδα που οι εργολαβίες της μνήμης υπαγορεύουν και θέματα στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Προφανώς γιατί δεν ενδιαφέρει η καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης, αλλά η διαιώνιση μιας παραμορφωμένης εθνικής ιστορίας και μνήμης. Γι΄ αυτό και σύνθετα ιστορικά θέματα γίνονται βορά τους.

Η Μαρία Ρεπούση είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας και Ιστορικής Εκπαίδευσης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο