Πριν από εννέα χρόνια είχα αναφερθεί στην ομιλία του Κ. Frampton: Επτά σημεία για τη χιλιετία- Ένα ανεπίκαιρο μανιφέστο (20ό Συνέδριο UΙΑ, Πεκίνο 1999). Σε πείσμα του τίτλου, ο λόγος του παραμένει επίκαιρος για το παγκόσμιο γίγνεσθαι της αρχιτεκτονικής.

Θα αναφερθώ μόνο σε μερικά σημεία του, ενδεικτικά της διορατικότητας του συγγραφέα», προσθέτει. «Από τον Μanuel de Sola Μorales, γνωστό πολεοδόμο και θεωρητικό της Βαρκελώνης, δανείζεται ο Frampton τον όρο αστικός βελονισμός και τον συμπληρώνει: η μεγαμορφή ως αστικός βελονισμός.

Ονομάζει μεγαμορφές τις κατασκευές οι οποίες προσδίδουν ταυτότητα σε μια περιοχή και διαμορφώνουν ένα αστικό σύμπλεγμα μέσα στον ατέρμονα χώρο της μεγαλούπολης. Προϋπόθεση για τη συμβολή τους στην αστικότητα (urbanity) μιας περιοχής θεωρεί την οριζόντια, την κατ΄ έκταση ανάπτυξή τους.

Πρόκειται για εγχειρήματα που στοχεύουν στην ανάδυση ενός κοινωνικού μικρόκοσμου, ο οποίος προκαλεί και προσκαλεί τους κατοίκους σε μια πειστικά ορισμένη «κινητική οριζοντιότητα» ως συνέχεια της περιρρέουσας τοπογραφίας.

Δεν εντάσσει σε αυτή την κατηγορία κτίριααντικείμενα, αλλά συμπλέγματα χώρων τα οποία διαμορφώνουν μια νέα αστικότητα.

Με το κείμενό του επιχειρεί να ανοίξει κάποιους δρόμους, προτείνοντας ανανεωτικά προγράμματα μέσα στη δύσκολη εμπορευματοποιημένη και γραφειοκρατική πραγματικότητα, ώστε τα εγχειρήματα του μέλλοντος να εντάσσουν το τοπίο στις αστικές περιοχές με έναν τρόπο ουσιαστικό και γόνιμο. Αναφέρεται, για παράδειγμα, στη διαφορετική προσέγγιση των χώρων στάθμευσης, έτσι ώστε ολόκληρο το σύστημα στάθμευσης της μεγαλούπολης να μεταμορφώνεται σε τοπίο.

Στο κεφάλαιο της εισήγησής του με τίτλο Η μορφή του τοπίου ως επανορθωτική στρατηγική, θεωρεί ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία από τις Σχολές Αρχιτεκτονικής στη συστηματική ενσωμάτωση του τοπίου στα προγράμματα σπουδών, αντί να επικεντρώνεται η εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων αποκλειστικά στον σχεδιασμό κτιρίων ως μεμονωμένων αντικειμένων.

Η Σουζάνα Αντωνακάκη είναι αρχιτέκτων.

ΙΝFΟ

Ο Κένεθ Φράμπτον μιλάει για την «Αρχιτεκτονική την εποχή της παγκοσμιοποίησης», στο πλαίσιο του Μegaron Ρlus, τη Δευτέρα 19 Μαΐου στις 19.00. Είσοδος με προσκλήσεις (με σειρά προτεραιότητας).

Διαμαρτυρία για το Μουσείο Ακροπόλεως


«Η αρχιτεκτονική εκφράζεται από τα υλικά της και τις κατασκευαστικές μεθόδους της. Όχι από τη λάμψη της», λέει ο διασημότερος κριτικός και θεωρητικός της Αρχιτεκτονικής Κένεθ Φράμπτον, καθηγητής Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, υπερασπιστής του μινιμαλισμού απέναντι στην τάση για γκλάμουρ της εποχής. Υπέρμαχος της αντιαισθητικής που άσκησε δριμύτατη κριτική στον μεταμοντερνισμό, ο Κένεθ Φράμπτον το 1977 με μία ομάδα είκοσι αρχιτεκτόνων από όλον τον κόσμο συνυπέγραψαν κείμενο διαμαρτυρίας, ζητώντας από την ελληνική κυβέρνηση να επανεξετάσει την απόφασή της για εγκατάσταση ενός μεγάλου μουσείου για την Ακρόπολη στου Μακρυγιάννη.