Το φαινόμενο των καταλήψεων των σχολείων και το ακραίο γεγονός των βανδαλισμών στο σχολικό συγκρότημα του Παγκρατίου επιδέχεται πολλές ερμηνείεςπολιτικές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές. Είναι δύσκολο να απομονωθεί μία από αυτές. Άραγε παίχτηκαν παιχνίδια που είχαν σχέση με τον συσχετισμό δυνάμεως ανάμεσα σε ακραίες πολιτικές ομάδες, όπως ακούστηκε από κάποιες μεριές; Ενδεχομένως. Είναι η σχολική βία φαινόμενο που συναντάται και αλλού και έχει σχέση με τις αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες και τη ματαίωση που νιώθουν οι έφηβοι μπροστά σε μια κοινωνία που τους αποκλείει και θα τους αποκλείσει ακόμη πιο σκληρά τελειώνοντας το σχολείο; Σίγουρα. Σίγουρο όμως είναι και κάτι άλλο που αφορά όλους τους μαθητές, και σε αυτό θέλω να σταθώ: αποστρέφονται το σχολείο.

Για την οικονομία της συζήτησης θα αφήσω κατά μέρος την ανεπαρκή φύλαξη των σχολείων, την ελλιπή κατάρτιση των διευθυντών ώστε να μπορούν να χειρίζονται συνθήκες κρίσης, τη μη αξιολόγηση της λειτουργίας του σχολείου και του αποτελέσματος ως μέσου επανατροφοδότησης, την έλλειψη ψυχολόγων στις σχολικές μονάδες για τη στήριξη εφήβων με προβλήματα. Ο υπουργός Παιδείας κατέθεσε αγωγές για να πληρώσουν οι υπεύθυνοι. Η ζημιά του 1 εκατομμυρίου ευρώ είναι χρήματα του ελληνικού λαού, εδήλωσε. Πόσο παραγωγικότερο θα ήταν εάν σκεφτόταν η πολιτεία τα χρήματα του ελληνικού λαού την ώρα που σχεδιάζει τα σχολεία και αντί για απωθητική σχολική παιδεία σχεδίαζε μια άλλη, ελκυστική στη θέση της. Πόσο παραγωγικότερο θα ήταν, αντί να συζητάμε σήμερα τα μέσα καταστολής, να είχαμε πρωτύτερα συζητήσει δημιουργικά μέτρα μετασχηματισμού του σχολείου.

Στη βάση του προβλήματος πιστεύω ότι βρίσκεται το αναλυτικό πρόγραμμα τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Εάν είχε από εκεί αρχίσει η μεταρρύθμιση που προσπάθησε να εισηγηθεί η κυβέρνηση της Ν.Δ., τότε ίσως τα πράγματα να ήταν αλλιώς σήμερα.

Τα μαθήματα που διδάσκονται οι μαθητές και οι μαθήτριες και με τη μέθοδο που τα διδάσκονται δεν οδηγούν σε μια καλή και σύγχρονη γενική μόρφωση, ούτε τους ενεργοποιούν, ούτε τους κάνουν να χαίρονται τη μάθηση, ούτε φτιάχνουν κριτικούς πολίτες. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ως αποδέκτες του προϊόντος της δευτεροβάθμιας, είμαστε οι καλύτεροι μάρτυρες του παραπάνω ισχυρισμού.

Όποιος γνωρίζει την ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης, ξέρει ότι το αναλυτικό πρόγραμμα έχει αλλάξει ελάχιστα από το 1935. Το τι διδάσκονται τα παιδιά, με πόση αφάνταστη και άχρηστη λεπτομέρεια, το πώς οργανώνεται η ύλη στον σχολικό χρόνο και πώς διδάσκεται, όλα είναι καθηλωμένα σε μια άλλη εποχή. Στόχος είναι η μετάδοση της γνώσης ενώ το το ζητούμενο είναι τα παιδιά «να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν», να δραστηριοποιούνται μέσα από εργασίες ερευνητικού και δημιουργικού χαρακτήρα. Δεν διάβασα ή άκουσα από τα χείλη του υπουργού, με αφορμή το σχολείο του Παγκρατίου, να εκφράστηκε ο προβληματισμός σχετικά με το ποιος είναι ο στόχος της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ποιος είναι ο ιδανικός Έλληνας πολίτης που θέλει το σημερινό σχολείο να διαπαιδαγωγήσει, γιατί χώρες όπως η Φινλανδία κατάφεραν ένα εκπαιδευτικό θαύμα.

Εξαγγέλλεται αναβάθμιση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, καλλιέργεια στη χρήση της τεχνολογίας, σύνδεση με τον πολιτισμό. Είναι όμως όλα πρόσθετα, εμβόλιμα σε ένα πλαίσιο γνώσεων και μεθόδων τελείως πεπαλαιωμένων. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση δεν μπορεί παρά να διδάσκει τη συλλογικότητα, την ευθύνη, την πρόληψη. Να μαθαίνει ο μαθητής ότι μια οικολογική καταστροφή σε μια ήπειρο έχει επιπτώσεις στην άλλη. Άρα είμαστε όλοι υπεύθυνοι και συνένοχοι. Πού στην εκπαίδευση ρητά ή άρρητα διδάσκεται η συνεργασία, η συλλογικότητα, η κοινωνική ευθύνη; Πουθενά! Δεν είναι δουλειά των μαθητών το φορολογικό ή ο Καποδίστριας δηλώνει ο υπουργός. Και όμως είναι. Ο μαθητής των τελευταίων τάξεων του λυκείου, που θα κληθεί εντός ολίγου να ψηφίζει, πρέπει να καταλαβαίνει τι διακυβεύεται όταν ακούει στην τηλεόραση για αυτά τα θέματα. Και μπορεί θαυμάσια να τα επεξεργαστεί στην τάξη στα πλαίσια σχεδίων εργασίας με βάση την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, τη διαθεματική προσέγγιση των γνωστικών αντικειμένων, για να αναδειχθούν οι συνδέσεις και οι αλληλεξαρτήσεις τους.

Μόνο εάν το σχολείο καλλιεργήσει το ενδιαφέρον για μάθηση, το εσωτερικό κίνητρο, την αυτόνομη και την κριτική σκέψη, θα φτιάξει μαθητές και μαθήτριες που θα εφευρίσκουν νέους, δημιουργικούς και όχι καταστροφικούς και άγονους τρόπους για να εκφράσουν τα δίκαια αιτήματά τους για έναν καλύτερο κόσμο.

Η Θάλεια Δραγώνα είναι βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ και καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας

Μόνο εάν το σχολείο καλλιεργήσει το ενδιαφέρον για μάθηση, την αυτόνομη και την κριτική σκέψη, θα φτιάξει μαθητές και μαθήτριες που θα εφευρίσκουν νέους, δημιουργικούς και όχι καταστροφικούς και άγονους τρόπους για να εκφράσουν τα δίκαια αιτήματά τους

Τελευταία Νέα