Αναζήτηση
Πολιτική με τηλεθέαση
Παρόμοια διαδικασία (εκλογή αρχηγού) σε ένα κόμμα, ιδίως του χώρου της Αριστεράς, αποτελούσε ανέκαθεν μια διαδικασία κλειστή, αυστηρώς εσωκομματική, αποτέλεσμα διαλόγου, για την ακρίβεια συγκρούσεων που γίνονταν σε όλα τα όργανα, τα οποία συνθέτουν τον κορμό λειτουργίας ενός κόμματος, από τις οργανώσεις της βάσης μέχρι τα συμβούλια των υψηλόβαθμων στελεχών κ.λπ.
Στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ οι συζητήσεις, όσες και όπου έγιναν, ακολουθούσαν την κάμερα. Διόλου παράξενο, αφού μπροστά της σε μια στιγμή πολιτικά και συναισθηματικά (για τους ψηφοφόρους του κόμματος) φορτισμένη, τη βραδιά των εθνικών εκλογών ο Γιώργος Παπανδρέου ζήτησε την επανέγκριση της αρχηγίας του. Μπροστά της λίγα λεπτά αργότερα ο Ευάγγελος Βενιζέλος επέβαλε εκλογική ατμόσφαιρα προτείνοντας εαυτόν διεκδικητή. Άριστος γνώστης της λειτουργίας του μέσου να διαμορφώνει νέες πραγματικότητες, το αξιοποίησε για να ανοίξει τη διαδικασία της εκλογής αρχηγού στο μεγάλο τηλεοπτικό κοινό.
Παραδόξως, εμφανίστηκε στη συνέχεια μάλλον αδιάφορος γι΄ αυτό το τηλεοπτικό χαρακτηριστικό, για την ισχυρή πραγματικότητα δηλαδή που μπορεί να διαμορφώσει μια στιγμή, αν τύχει υπερβολικής τηλεοπτικής προβολής.
Φάνηκε σαν να παραγνωρίζει επίσης την τηλεοπτική τάση να αναδεικνύει το αρνητικό και το σκανδαλώδες.
Υιοθέτησε όμως τη μέθοδο της διαρκούς έκθεσης στις κάμερες, εμφανίστηκε σε όλες σχεδόν τις ενημερωτικές εκπομπές, έδινε απαντήσεις αυτοπροσώπως, αξιοποίησε κάθε τηλεοπτικό δευτερόλεπτο που θα του έδινε τη δυνατότητα να επιδείξει πτυχές του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του. Αίφνης σαν να ήθελε ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος να τον γνωρίσει ο κόσμος.
Αντιθέτως, ο κ. Γιώργος Παπανδρέου, που δεν είχε χάσει παλαιότερα την ευκαιρία ως αρχηγός του ΠΑΣΟΚ να αξιοποιήσει τηλεοπτικό κλίμα και τηλεοπτική ταχύτητα για να εφαρμόσει αποφάσεις του ή για να διαμορφώσει το ίματζ του ως πολιτικού, σε αυτή την περίπτωση απέφυγε πλήρως την έκθεσή του σε αυτές.
Ήταν δύο εκ διαμέτρου αντίθετες επιλογές. Η μία, του κ. Βενιζέλου, με τη διαρκή έκθεση σαν να ήθελε να διαλύσει ένα «μυστήριο» και η άλλη του κ. Παπανδρέου, με την απουσία από την τηλεόραση σαν να ήθελε να διαμορφώσει ένα άλλο.
Όπως κι αν έχει, ουσιαστικός πολιτικός διάλογος δύσκολα θα μπορούσε να διαμορφωθεί με την τηλεόραση να έχει προλάβει να θέσει τους δικούς της όρους, από εκείνη την πρώτη στιγμή που on camera δόθηκε η έναρξη των εσωκομματικών διεργασιών. Εκείνη όμως, την ίδια στιγμή, οι τηλεθεατές είχαν δεχθεί ένα ισχυρό κέντρισμα και είτε για «χάζι» των αντιπαραθέσεων, που έφτασαν σε απολαυστικές και άκρως θεαματικές ακρότητες, είτε από πραγματικό ενδιαφέρον βρέθηκαν να παρακολουθούν τις Πασοκικές διεργασίες.
Θα λέγαμε ότι πρόκειται για τηλεοπτικό παράδοξο, αφού τα χαρακτηριστικά της μάχης ήταν σχεδόν αποκλειστικώς τηλεοπτικά, αλλά οι πολίτες σηκώθηκαν από τον καναπέ. Η αλήθεια είναι ότι η προεκλογική διαδικασία στο ΠΑΣΟΚ αναδείχθηκε κυρίως από τα τηλεοπτικά μέσα, αλλά και από όσα στελέχη ενεπλάκησαν στον διάλογο, μάλλον σαν μάχη προσώπων, θυμίζοντας σαπουνοπερικό θέαμα και όχι αντιπαράθεση ιδεολογικών ρευμάτων. Για πολλούς αυτό αποτελεί μειονέκτημα.
Δίχως πέπλο δημοκρατικού εξωραϊσμού
Το ερώτημα ωστόσο είναι αν στις παρούσες συνθήκες μπορούν να διαμορφωθούν και να αναδειχθούν οι λεπτές ιδεολογικές αποχρώσεις που κάποτε πάθιαζαν και διατηρούσαν έντονο τον διάλογο εντός των κομμάτων. Αν υπάρχουν τέτοιου είδους λεπτές ιδεολογικές αποχρώσεις και αν ναι, αν έχουν νόημα για τον πολίτη σήμερα, που θέλει γρήγορες αποφάσεις και απαντήσεις. Ερώτημα επίσης είναι αν το «έλλειμμα πολιτικού διαλόγου» που πρόβαλαν εξ αρχής ως επιχείρημα κατά των γρήγορων διαδικασιών στελέχη και πανελίστες (κυρίως του αντι-Βενιζελικού «στρατοπέδου») δεν αποτελεί εντέλει και τη σωτηρία της διαδικασίας.
Γιατί οι ιδεολογικοπολιτικές αναλύσεις, σύμφωνα με την εμπειρία από τη μεταπολίτευση και εντεύθεν, στους κομματικούς χώρους διαμορφώνουν μια ψευδαίσθηση ήθους στην αντιπαράθεση, ενώ οι υπόγειες συγκρούσεις και οι αποκλεισμοί προσώπων μαίνονται με αγριότητα. Η τηλεοπτική διαφάνεια στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ ανέδειξε ακριβώς αυτά τα ήθη, σήκωσε το πέπλο δημοκρατικού εξωραϊσμού των εσωκομματικών διαδικασιών για να αναδειχθούν οι αντοχές των χαρακτήρων και η ποιότητά τους. Τι αποδέχεται η ελληνική κοινωνία και τι απορρίπτει μόνο στις επόμενες εκλογές θα γίνει γνωστό.
