Όταν ο Θεός…

… θέλησε να ματαιώσει τα σχέδια των ανθρώπων να ορθώσουν τον πύργο της Βαβέλ, μπέρδεψε τις γλώσσες τους για να μη μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Και η πόλη που επιχείρησαν να χτίσουν ονομάστηκε Σύγχυσις.

Δέκα χρόνια…

… η οργάνωση LΕΑΡ/Ε2020 διεξάγει μια μεγάλη έρευνα με σκοπό να εξακριβωθούν οι τάσεις που επικρατούν στο γλωσσικό τοπίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η έρευνα δεν παρουσιάζει μόνο πολιτιστικό ενδιαφέρον. Είναι βέβαιο πως θα βοηθήσει τους πολίτες να πάρουν αποφάσεις οι οποίες αφορούν την προσωπική τους ζωή, όπως ας πούμε τους γονείς που προβληματίζονται ποιες γλώσσες πρέπει να μάθουν τα παιδιά τους και σε ποια χώρα είναι προτιμότερο να τα στείλουν να σπουδάσουν. Τα συμπεράσματά της είναι όμως χρήσιμα και σε συλλογικό επίπεδο, στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τις κρατικές αρχές και τις επιχειρήσεις που αναπτύσσουν διεθνή δραστηριότητα. Η έρευνα εντοπίζει πέντε παράγοντες-κλειδιά που θα διαμορφώσουν το γλωσσικό τοπίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επόμενη γενιά: η μεγάλη επιστροφή της γερμανικής γλώσσας, η αναζωογόνηση της γαλλικής, το τέλος της κυριαρχίας της αγγλοαμερικανικής γλώσσας, η είσοδος της ρωσικής γλώσσας στο ευρωπαϊκό γλωσσικό «καθαρτήριο» και η ανάδυση της ισπανικής ως διεθνούς γλώσσας.

Οι τάσεις…

… αυτές θα ενισχυθούν από τις αυξανόμενες απαιτήσεις της ενδοευρωπαϊκής επικοινωνίας, που δεν θα της αρκεί πια να στηρίζεται σε επισφαλείς και επαχθείς μεταφράσεις. Έτσι, αυτή η επικοινωνία θα αρχίσει να στηρίζεται περισσότερο στη γνώση ξένων γλωσσών, έστω και αν αυτή η γνώση τουλάχιστον στα πρώτα στάδια θα είναι «παθητική» (δηλαδή απλή κατανόηση). Παράλληλα όμως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της οργάνωσης LΕΑΡ/Ε2020, μια άλλη κυρίαρχη τάση θα είναι η αυξανόμενη χρήση συστημάτων αυτόματης μετάφρασης. Μπορεί να έχουν προβλήματα ακρίβειας, αλλά διευκολύνουν στη μεγάλη διάδοση των κειμένων και μάλιστα με πολύ χαμηλό κόστος. Με δυο λόγια, μέχρι το 2025 ο τρόπος της επικοινωνίας στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί ακόμη να μην απέχει πολύ από εκείνο που είχε πει ο Ουμπέρτο Έκο («Η μετάφραση είναι η γλώσσα της Ευρώπης»), αλλά σίγουρα θα έχει αρχίσει να απομακρύνεται από αυτό. Η έρευνα διαπιστώνει επίσης ότι στο μέλλον θα κυριαρχήσουν στην Ευρώπη τέσσερις γλώσσες: η αγγλική, η γερμανική, η γαλλική και η ρωσική, από τις οποίες οι τρεις θα είναι επίσημες (προφανώς, όχι η ρωσική). Στα είκοσι προσεχή χρόνια, οι δύο από αυτές θα γίνουν οι προτιμώμενες γλώσσες της ευρωπαϊκής ελίτ: η γαλλική και η γερμανική (η αγγλοαμερικανική θα έχει πάψει πια να είναι σύμβολο κοινωνικής θέσης). Και οι διεθνείς ευρωπαϊκές γλώσσες θα έχουν γίνει τρεις: η αγγλική, η γαλλική και η ισπανική.

Η πολυγλωσσία…

… των ευρωπαϊκών λαών, αντίθετα με ό,τι συνέβη στη Βαβέλ, τους κάνει να απομακρύνονται από την Σύγχυσιν και να επιστρέφουν στην εποχή που «Και ην πάσα η γη χείλος εν, και φωνή μία πάσι» («Γένεσις», ια΄).

Τελευταία Νέα