Αναζήτηση
Οι ψευδαισθήσεις του έρωτα
Δεν πρόκειται για απλή επινόηση που θα τους γλιτώσει από μία δύσκολη στιγμή, αλλά για διδακτικές εμπειρίες που έχουν αποκομίσει και τα δύο φύλα ανά τους αιώνες του ζευγαρώματος. Είναι και αυτά μέρος του αμυντικού εξοπλισμού που προσφέρει η εξελικτική βιολογία, με τελικό, ασυνείδητο συνήθως, στόχο την εύρεση του κατάλληλου γονέα για τα παιδιά τους.
Η «νοημοσύνη του ζευγαρώματος» είναι ο όρος που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να ταξινομήσουν τις μεθόδους που επιστρατεύουν τα δύο φύλα στο παιχνίδι τους. Την τελευταία δεκαετία, διάφορες έρευνες δείχνουν πόσο ασυνείδητα δρουν οι άνθρωποι για να βρουν σύντροφο. Και τα ευρήματα εκπλήσσουν τους ερευνητές.
Σωστό το λάθος! Στον έρωτα, άντρες και γυναίκες είναι σχεδιασμένοι για να παρερμηνεύουν πράξεις και λόγια και να παρεξηγούνται μεταξύ τους. Αλλά το εκπληκτικό είναι πως έτσι πρέπει να γίνεται, σύμφωνα με την εξελικτική θεωρία. Για να διαλέξουμε τον σωστό σύντροφο, ειδικά στο αρχικό στάδιο της γνωριμίας, όταν δεν έχουμε επαρκείς πληροφορίες, οι λανθασμένες εντυπώσεις και οι προκαταλήψεις μάς γλυτώνουν από κακές επιλογές.
Οι ασυνείδητες προκαταλήψεις και των δύο φύλων επηρεάζουν το παιχνίδι του ζευγαρώματος. Στο περιοδικό «Νew Scientist» παρουσιάζονται οι έρευνες που έχουν γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση. Η Μάρτι Χάσελτον, εξελικτικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, έχει ερευνήσει πόσο διαφέρουν αυτές οι προκαταλήψεις ανάμεσα στα δύο φύλα.
Παρεξήγηση. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, συνήθως, οι άντρες υπερεκτιμούν το σεξουαλικό ενδιαφέρον που δηλώνει το χαμόγελο μιας γυναίκας. Όταν οι άντρες βλέπουν κάποια να τους χαμογελά, τείνουν να σκεφτούν πως ενδιαφέρεται γι΄ αυτούς. Οι γυναίκες βλέπουν απλώς ένα χαμόγελο. Όσο υψηλότερος ο δείκτης ευφυΐας του άντρα τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες να νομίζει πως η γυναίκα τον θέλει σεξουαλικά.
Από τη μεριά τους, οι γυναίκες νομίζουν πως στους άντρες αρέσει το σεξ της μιας βραδιάς περισσότερο απ΄ ό,τι τους αρέσει στην πραγματικότητα. Σε μία άλλη έρευνα, η Χάσελτον διαπίστωσε πως οι γυναίκες εκλαμβάνουν κάθε κίνηση των αντρών, όπως η αγορά δώρων, ως προμελετημένη με απώτερο σκοπό το σεξ.
Στρατηγικές. Όπως είναι φυσικό, αυτές οι προκαταλήψεις μπορούν να οδηγήσουν σε λάθη. Παρ΄ όλα αυτά, η Χάσελτον πιστεύει ότι είναι απόρροια της φυσικής επιλογής χιλιάδων χρόνων. Το ίδιο λέει και ο Ντέιβιντ Μπας από το Πανεπιστήμιο του Όστιν στο Τέξας. Οι προκαταλήψεις είναι στρατηγικές αποφυγής λαθών, που έχουν αναπτυχθεί για να μειώνουν τις πιθανότητες λάθους.
Ευαίσθητος συναγερμός. Τα λάθη στην κρίση μας χωρίζονται σε δύο γενικές κατηγορίες: τα θετικά και τα αρνητικά. Στην πρώτη περίπτωση, νομίζουμε ότι βλέπουμε κάτι που δεν υπάρχει, ενώ στη δεύτερη, δεν βλέπουμε αυτό που υπάρχει. «Δεν μπορείς ταυτόχρονα να ελαχιστοποιήσεις το ρίσκο και των δύο τύπων λαθών. Έτσι, είναι λογικό ασυνείδητα να διαλέγουμε το λάθος που θα μας κοστίσει λιγότερο», εξηγεί η Χάσελτον. Για παράδειγμα, οι συναγερμοί καπνού είναι υπερευαίσθητοι, γιατί μία λάθος ενεργοποίηση είναι λιγότερο καταστροφική από την απουσία ειδοποίησης σε περίπτωση φωτιάς.
Χαμένη ευκαιρία. Αν ένας άντρας πλησιάσει μια γυναίκα επειδή έχει τη λανθασμένη εντύπωση πως τον θέλει, θα νιώσει άσχημα, αλλά δεν χάλασε κι ο κόσμος. «Σύμφωνα με την εξελικτική θεωρία, το λιγότερο καταστροφικό λάθος θα ήταν το θετικό λάθος. Ένα αρνητικό λάθος, δηλαδή η λανθασμένη εντύπωση πως δεν τον θέλει μία γυναίκα που στην πραγματικότητα τον επιθυμεί, θα έχει σαν αποτέλεσμα χαμένη ευκαιρία αναπαραγωγής, κάτι που στη δαρβίνειο οικονομία κοστίζει πολύ», λέει η Χάσελτον.
Από την άλλη, οι γυναίκες που επωμίζονται όλο το βάρος της εγκυμοσύνης και του θηλασμού πρέπει να είναι σίγουρες ότι ο άντρας είναι αφοσιωμένος στη σχέση τους πριν τον διαλέξουν για πατέρα των παιδιών τους. Το εντυπωσιακό είναι πως ακόμη και αν οι γυναίκες δεν ενδιαφέρονται για μακροχρόνια σχέση, αλλά μόνο για μία βραδιά, τα κριτήρια της επιλογής τους δεν διαφέρουν. Ακόμα κι αν πρόκειται για ένα βράδυ, ασυνείδητα επιλέγουν όχι αυτόν που είναι πιο σέξι ή εμφανίσιμος, αλλά κάποιον που λέει ότι έχει χρήματα, είναι γενναιόδωρος και έχει καλή συμπεριφορά.
Ο ένας και μοναδικός σύντροφος – ένας ακόμη μύθος
ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ που καταφέρνει να πείσει τον άντρα για το αγνό της παρελθόν είναι πιο επιθυμητή από κάποια που εναλλάσσει τους σεξουαλικούς συντρόφους
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ την εξελικτική θεωρία, ο μοναδικός σκοπός του ανθρώπου στη γη είναι η αναπαραγωγή. Για αυτό, οι πλέον περιζήτητες ιδιότητες ενός θηλυκού είναι η γονιμότητα και η αφοσίωση, ενώ του αρσενικού η εξασφάλιση πόρων και η δέσμευση. Μία γυναίκα που καταφέρνει να πείσει τον άντρα για το αγνό της παρελθόν είναι πιο επιθυμητή από κάποια που εναλλάσσει τους σεξουαλικούς συντρόφους. Παρομοίως, οι άντρες που δίνουν την εντύπωση ότι έχουν χρήματα ή ενδιαφέρονται για μία μακροχρόνια σχέση θεωρούνται πιο ελκυστικοί.
Εκεί όμως που «πλανώμαστε πλάνην οικτράν», λένε οι ειδικοί, είναι όταν νομίζουμε ότι είμαστε ερωτευμένοι. «Όταν ερωτευόμαστε πιστεύουμε ότι ο άλλος είναι ο ένας και μοναδικός ιδανικός άνθρωπος για μας. Αλλά στατιστικά και μόνο υπάρχουν χιλιάδες ταιριαστοί σύντροφοι. Αν όμως ψάχναμε με τη λογική, δεν θα σταματούσαμε ποτέ την αναζήτηση. Έτσι, ο εγκέφαλός μας έχει σκαρφιστεί αυτόν τον αμυντικό μηχανισμό, βάζοντας ένα τέλος στην αναζήτησή μας, έστω και προσωρινά», λέει ο Ντέιβιντ Σμιθ από το Πανεπιστήμιο της Νέας Αγγλίας. Από πολλές έρευνες που έχει κάνει η Έλεν Φίσερ, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς, έχει διαπιστώσει πως συνήθως ερωτευόμαστε ανθρώπους με παρόμοια εθνικά, φυλετικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, παρόμοια εκπαίδευση, ευφυΐα, θρησκευτικές αξίες και λίγο- πολύ εμφάνιση. «Από μικρή ηλικία, οι εμπειρίες μας στη ζωή φτιάχνουν έναν χάρτη για το είδος του ανθρώπου που μας ταιριάζει. Όταν δούμε κάποιον που εντάσσεται σ΄ αυτόν τον χάρτη, είμαστε έτοιμοι να τον ερωτευτούμε. Και τότε, με τη βοήθεια της ντοπαμίνης που εκκρίνει ο εγκέφαλος, παραβλέπουμε τα χαρακτηριστικά του που δεν μας αρέσουν και επικεντρωνόμαστε σε αυτά που μας ταιριάζουν».
Το ξύπνημα της αβύσσου
Oι επιστήμονες θεωρούσαν ότι τα υποθαλάσσια ηφαίστεια δεν ξεπερνούν σε αριθμό τις μερικές χιλιάδες. Ωστόσο η μελέτη της επιστημονικής ομάδας του Κέμπριτζ ανέβασε τον αριθμό στα τρία εκατομμύρια, συνυπολογίζοντας με τη βοήθεια ειδικών προγραμμάτων σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές όλα τα δεδομένα που έχουν συγκεντρώσει από τη δεκαετία του 1960 τα επιστημονικά σκάφη διαφόρων χωρών, τα οποία βυθομέτρησαν τους ωκεανούς από την Αλάσκα μέχρι την Παταγονία.
Στην καρδιά της Γης. Η ομάδα των Βρετανών ειδικών χρησιμοποίησε τα δεδομένα για να μελετήσει το σχήμα και τη γεωλογική δομή ευρύτερων περιοχών και όχι μόνο περιορισμένων υποθαλάσσιων εκτάσεων, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό, καθώς με τη βοήθεια δορυφόρων μετρήθηκαν 201.055 ηφαίστεια που ξεπερνούν σε ύψος τα 100 μέτρα, ενώ μέχρι πρόσφατα ο αριθμός των ηφαιστείων που ξεπερνούσε σε ύψος το 1,5 χλμ. εθεωρείτο ότι έφθανε τις 14.000. «Τα υποθαλάσσια ηφαίστεια μας διηγούνται αυτά που συμβαίνουν στην καρδιά της Γης» δήλωσε στην επιστημονική επιθεώρηση «Νew Scientist» ο επικεφαλής της πανεπιστημιακής ομάδας Τζον Χίλιερ, προσθέτοντας ότι το ξύπνημά τους μπορεί να προκαλέσει καταστροφικά φαινόμενα, όπως παλιρροϊκά κύματα, τσουνάμι. Ο Βρετανός ειδικός θεωρεί μάλιστα ότι στην άβυσσο των ωκεανών υπάρχουν άλλα 39.000 ηφαίστεια που έχουν ύψος μεγαλύτερο του ενός χλμ., ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπάρχουν άλλα 25.000 ηφαίστεια τα οποία είναι «έτοιμα» να ανακαλυφθούν άμεσα.
Μίνι θερμές κηλίδες. Η διάταξη των ηφαιστείων αποτέλεσε έκπληξη για τους γεωλόγους, καθώς θεωρούσαν φυσιολογική τη συγκέντρωση δραστήριων ηφαιστειακών κοιλωμάτων μόνο κοντά σε «θερμές κηλίδες» (hot spots- ηφαίστεια, των οποίων το μάγμα προέρχεται απευθείας από τον μανδύα της Γης και βρίσκονται σε διαρκή έκρηξη), οι οποίες συναντώνται στη Χαβάη και στα νησιά Γκαλαπάγκος ή στις ωκεάνιες οροσειρές, οι οποίες χωρίζουν τους ωκεανούς στα δύο και αποτελούν το σύνορο των γεωλογικών πλακών.
Όπως όμως έδειξε η μελέτη των Βρετανών ειδικών, η μεγαλύτερη συγκέντρωση ηφαιστείων παρατηρείται στη βόρεια πλευρά του Ειρηνικού και του Ατλαντικού Ωκεανού.
Κρύβονται στα βάθη του Αιγαίου
Λάσπη και μεθάνιο. Στην περιοχή αυτή, όπου βρίσκεται η λεγόμενη οροσειρά του Αναξίμανδρου, υπάρχουν ενεργά ρήγματα. Είναι μια ρηξιγενής ζώνη που δημιουργείται από τη βύθιση της αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την ευρωπαϊκή. Η γεωλογική σπουδαιότητα αυτής της υποθαλάσσιας οροσειράς είναι μεγάλη γιατί εκεί «φιλοξενείται» και μία σειρά ηφαιστείων ιλύος (mud volcanoes), τα οποία έχουν ηλικία από μερικές δεκάδες έως μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια και κρύβουν κάτω από τον κρατήρα τους μεγάλες ποσότητες παγωμένου μεθανίου. «Οι κρατήρες αυτών των ηφαιστείων έχουν διάμετρο από 500 μέτρα μέχρι και 2 χιλιόμετρα», λέει στα «ΝΕΑ» ο Βασίλης Λυκούσης, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ.
Ο κ. Λυκούσης εξηγεί ότι αυτά τα ηφαίστεια εκλύουν λάσπη και μεθάνιο, το οποίο έρχεται από βάθος 2 έως και 3 χλμ. Από το μεθάνιο μικρή ποσότητα διαχέεται στη θάλασσα υπό μορφή φυσαλλίδων και το υπόλοιπο στερεοποιείται, «παγώνει», εξαιτίας της μεγάλης πίεσης που υπάρχει σε τόσο μεγάλο βάθος.
Θήρα- Νίσυρος. Επιστήμονες που συμμετείχαν στις έρευνες του σκάφους «Αιγαίο» του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, διαπίστωσαν με τη βοήθεια σόναρ (βαθυμετρικού συστήματος) ότι σε μικρή απόσταση από τη Σαντορίνη ο πυθμένας παρουσίαζε σημαντικές αυξομειώσεις. Γρήγορα κατάλαβαν ότι βρίσκονται μπροστά σε ένα σύμπλεγμα υποθαλάσσιων ηφαιστείων, που είχαν ύψος μέχρι και 100 μ. και βρίσκονταν σε βάθος περίπου 500 μ. Ο χάρτης που δημιούργησαν από τις πληροφορίες που συνέλεξε το σόναρ, έδειξε ότι οι κώνοι βρίσκονται σε δύο διαφορετικές περιοχές. Στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού, κοντά στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο, και στα νησάκια Χριστιανά που βρίσκονται 5 χιλιόμετρα δυτικά της Θήρας.
Άλλο ηφαίστειο που πριν από 161.000
χρόνια συγκλόνισε το Αιγαίο, προκαλώντας μια από τις σφοδρότερες εκρήξεις στον κόσμο, ανακαλύφθηκε πρόσφατα από Έλληνες επιστήμονες στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κω και Νισύρου. Τα απομεινάρια της έκρηξης είναι μέχρι σήμερα ορατά στην Κω, την Κάλυμνο, την Τήλο, την Κνίδο, τα παράλια της Τουρκίας και αλλού.
