O όγκος των υποθέσεων αποζημίωσης ή ηθικής βλάβης, που προκαλείται με τον Τύπο ή με ραδιοφωνικές εκπομπές, είναι ολοφάνερα και ασύμμετρα δυσανάλογος σε σχέση με τις πραγματικές παραβιάσεις της δημοσιογραφικής δεοντολογίας και των διατάξεων για την προστασία της προσωπικότητας.

Το φαινόμενο αυτό έχει οδηγήσει σε ουσιαστική περιστολή της ελευθερίας του λόγου διά μέσου του χειρότερου τρόπου περιορισμού του, της αυτολογοκρισίας. Διότι το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να εκφράζει ελεύθερα τους στοχασμούς του για ζητήματα γενικού ενδιαφέροντος, να κρίνει και να κατακρίνει συμπεριφορές που αφορούν το κοινωνικό σύνολο και να ελέγχει την άσκηση της εξουσίας αποτελεί την ουσία της δημοκρατίας. Η απειλή, όμως, καταβολής αποζημιώσεων ύψους πολλών δεκάδων χιλιάδων ευρώ αποτελεί αντικίνητρο που επηρεάζει την ίδια την αρετή της δημοκρατίας, την παρρησία και την ειλικρίνεια.

Η ελευθερία του λόγου δεν αποτελεί προνόμιο, αλλά καθολικό ιστορικό κεκτημένο. Οριοθετεί την κοινωνικότητα κάθε ανθρώπου, που δικαιούται και οφείλει να διαλέγεται με τους άλλους, να ενημερώνεται και να πληροφορεί, να μετέχει ενεργά και δημιουργικά στη συλλογική ζωή.

Oι περιπτώσεις πραγματικής κατάχρησης της ελευθεροτυπίας πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εξαιρετικές μορφές δυσλειτουργίας της αρχής της δημοσιότητας και της διαφάνειας που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία. Η γενίκευση, όμως, της δυσπιστίας προς τον Τύπο και τα άλλα μέσα πληροφόρησης και κριτικής θέτει σε δεινή δοκιμασία τις αξίες αυτής της κοινωνίας. Και όπως έγραφε ο Καντ, ο καταναγκασμός που αφαιρεί από τους ανθρώπους την ελευθερία να κοινοποιούν δημόσια τις απόψεις τους τούς αφαιρεί και την ελευθερία της σκέψης.

Ο Χριστόφορος Δ. Αργυρόπουλος είναι πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων

Τελευταία Νέα