«Πέρυσι πήγαμε στο Κιργιστάν, σε υψόμετρο 4.500 με Γάλλους εντομολόγους, τον Ιανουάριο φέτος πήγαμε στον Παναμά με Αμερικανούς συναδέλφους, το καλοκαίρι προγραμματίζουμε ταξίδια στο Παμίρ, τη Ν. Γουινέα και πάλι στο Κιργιστάν. Από τον Παναμά φέραμε 350 καινούργια έντομα, από το Κιργιστάν 800».


O κ. Θανάσης Κουτρούμπας είναι καθηγητής Εντομολογίας, ερευνητής στο Ινστιτούτο Προστασίας Φυτών Βόλου του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας. Το πάθος του είναι τα έντομα και διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή νεκρών εντόμων στα Βαλκάνια και μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, αφού περιλαμβάνει 60.000 έντομα από 20.000 διαφορετικά είδη. Τα περισσότερα τα έχει συγκεντρώσει ο ίδιος- τα τελευταία χρόνια μάλιστα μαζί με την κόρη του Φωτεινή που ακολουθεί τα βήματά του- σε ταξίδια σε όλο τον κόσμο. Τα υπόλοιπα προέρχονται από ανταλλαγές που κάνει με συναδέλφους του ή είναι δώρα που έχει δεχθεί από εκείνους. Ένα μικρό κομμάτι της συλλογής τού κ. Κουτρούμπα εκτίθεται σε ένα διαμέρισμα που έχει στο κέντρο του Βόλου. Μάλιστα, όποιος θέλει, μπορεί ελεύθερα να δει τη συλλογή. «Επισκεφθήκαμε επανειλημμένως τις κυριότερες ζούγκλες του πλανήτη στην Αφρική, στην Ασία και την Κεντρική και Νότια Αμερική, τα μεγάλα υψίπεδα του Πακιστάν, του Κιργιστάν και της Κένυας. Στα 4.000- 4.500 μέτρα υψόμετρο υπάρχουν πολλά έντομα. Ωστόσο πιστεύω ότι ο πλουσιότερος βιότοπος εντόμων βρίσκεται στη Νότια Αμερική, στον Ορενόκο και στον Αμαζόνιο, στο Ρίο Ντε Λα Πλάτα, στο Ρίο Σάντα Μαρία», λέει ο κ. Κουτρούμπας. Το κόστος των ταξιδιών είναι μεγάλο, ενώ υπάρχουν και κίνδυνοι στη ζούγκλα, δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, χρειάζονται εμβολιασμοί, φάρμακα για την ελονοσία, τα τσιμπήματα, τις βδέλλες. «Μ΄ έχουν τσιμπήσει βδέλλες, είδαμε φίδια πολλά στην Αφρική. Στην Ακτή του Ελεφαντόδοντος θα έπεφτα πάνω σε ένα φίδι “μάμπα”, που βρισκόταν πάνω στο κλαδί ενός δένδρου. Δυο λεπτά ζωής θα είχα αν με δάγκωνε. Μ΄ έσωσε ο οδηγός μας», λέει.

Η πεταλούδα Τhysania Αgripina, με άνοιγμα φτερών 37-40 εκατοστά είναι ένα από τα πολυτιμότερα «κομμάτια» της συλλογής

Το… εκθετήριο. Το διαμέρισμα- εκθετήριο είναι πολύ μικρό για να χωρέσει την εργασία και τους κόπους μιας ζωής. Γιατί το να συλλέξεις μια πεταλούδα ή ένα σκαθάρι στα υψίπεδα του Κιργιστάν ή στη ζούγκλα του Αμαζονίου είναι δύσκολη και επικίνδυνη υπόθεση, λέει. «Η συλλογή περιλαμβάνει κυρίως λεπιδόπτερα απ΄ όλο τον κόσμο», αναφέρει ο κ. Κουτρούμπας. «Τα έντομα δεν κινδυνεύουν με εξαφάνιση, πολλαπλασιάζονται ταχύτατα, ενώ ορισμένα μεγάλα σε μέγεθος προστατεύονται κιόλας από τον άνθρωπο. Σε περίπτωση ολοκαυτώματος θα επιβιώσουν, έχουν τη δυνατότητα να φτιάχνουν καινούργιες φυλές. Τα φέρνουμε νεκρά σε φακελάκια, διότι απαγορεύεται η μεταφορά τους ζωντανά, έτσι ώστε ν΄ αποφεύγονται οι κίνδυνοι για τον άνθρωπο, τα φυτά και τα ζώα. Χρησιμοποιούμε φορμόλη, βορικό οξύ και εντομοαπωθητικά».

Μύγα Τσε Τσε. Η συλλογή του κ. Κουτρούμπα περιλαμβάνει μύγα Τσε Τσε, το μεγαλύτερο έντομο που είναι η πεταλούδα Τhysania Αgripina, με άνοιγμα φτερών 37-40 εκατοστά από τη Νότια Αμερική, κολεόπτερα όπως ο εντυπωσιακός Dynastes Ηercules από την Κεντρική και Νότια Αμερική, με μήκος που φθάνει τα 18 εκατοστά ή ο Τitanus Giganteus, επίσης με 17-18 εκ. μήκος, αλλά και ακρίδες 17-18 εκ.

Η έκθεση της συλλογής γίνεται κατά ήπειρο- Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Αμερική-, κατά τάξεις, κατά οικογένεια, κατά γένη και κατά είδη. Μαζί με τα έντομα εκτίθενται και σφηκοφωλιές από την Ελλάδα και το Σαν Φρανσίσκο, καθώς και μια κηρήθρα με μέλισσες που περισυνελέγη στη βαρυχειμωνιά του 1987 και όπου φαίνεται η αγωνιώδης προσπάθεια των εντόμων να βρουν τροφή και να επιβιώσουν στον χιονιά.

«Ατέλειωτες ώρες μαζί με την κόρη μου ασχολούμαστε με τη συλλογή, αλλάζουμε βιτρίνες, ετικέτες, δουλεύουμε με τον υπολογιστή, επικοινωνούμε με άλλους συναδέλφους σε όλο τον κόσμο, στην Ιαπωνία, στη Γαλλία, στην Αμερική», σημειώνει ο κ. Κουτρούμπας.

«Ασχολούμαι με τα έντομα από το Δημοτικό. Πιθανόν από παιδική περιέργεια, τα έβλεπα κυρίως στις λάμπες το βράδυ. Έχω καταγεγραμμένα έντομα από το 1958. Διάλεξα τη Γεωπονική, όπου το μάθημα της Εντομολογίας είναι βασικό και πήρα το πτυχίο του γεωπόνου με κατεύθυνση τη φυτοπροστασία το 1970», προσθέτει.

Ειδικά στο καμουφλάζ!


Παγκοσμίως είναι καταγεγραμμένα 2.000.000 είδη εντόμων, ενώ είναι άγνωστο πόσα υπάρχουν ακόμη στη Γη. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στη Νότια Αμερική έχουν καταγραφεί 7.000 είδη λεπιδοπτέρων.

Τα έντομα έχουν τη δυνατότητα να «μιμούνται» και έτσι καμουφλάρονται αποφεύγοντας τους εχθρούς τους, που είναι κυρίως τα πτηνά αλλά και τα ζώα και τα ερπετά.

«Μιμούνται» κλαδιά δένδρων, τα μάτια πτηνών όπως η κουκουβάγιας, το κεφάλι φιδιού, φύλλα δένδρων. «Υπάρχει ένα έντομο, το φασμίδιο, που μοιάζει με φύλλο (Ρhyllium).

Επίσης, τα χρώματα των πεταλούδων τα παράγει το ίδιο το έντομο ή προέρχονται από τα φυτά είτε από τη διάθλαση του φωτός στα φτερά είτε από την απορρόφηση», τονίζει ο ερευνητής.