Τολμούν να μάχονται ανεμόμυλους

Ο θάνατος του αβά Πιερ, του «προστάτη των αστέγων», γέμισε τη Γαλλία θλίψη. Όχι γιατί η σπουδαία αυτή προσωπικότητα έφυγε νωρίς- ήταν 94 ετώναλλά διότι η συνείδηση του έθνους ήταν πιο ήσυχη όσο βρισκόταν τριγύρω. Αυτός είναι άλλωστε ο ρόλος των αγκιτατόρων, να ενσταλάζουν την αισιοδοξία ότι ακόμα και οι μάχες με ανεμόμυλους δεν είναι από χέρι χαμένες.

«Les Εnfants de Don Quichotte»- «Τα Παιδιά του Δον Κιχώτη». Έτσι ονομάζεται η οργάνωση που ίδρυσε στη Γαλλία ο Ογκίστ Λεγκράν, ο επάξιος διάδοχος του αβά Πιερ που κατάφερε μέσα σε λίγες εβδομάδες να ταράξει πολίτες και πολιτικούς αποσπώντας εκβιαστικά μια σειρά κυβερνητικών μέτρων για να στεγαστούν οι φτωχότεροι των φτωχών, συμπεριλαμβανομένης της αποδέσμευσης 70 εκατ. ευρώ. Πρόκειται, όπως λέει ο διαφημιστής Ζιλ Μασόν, «για μια ιδιοφυή ονομασία, καθώς παραπέμπει σε έναν μάταιο αγώνα· και το λαϊκό υποσυνείδητο αρνείται να δεχθεί πως η μάχη εναντίον της έλλειψης στέγης είναι ανέλπιδη». Σε λίγο θα μας πουν πως υπάρχει και τρίπτυχο του καλού αγκιτάτορα! Κι όμως… Χρειάζεται, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί στο «Figaro Μagazine», μια φωτογενής προσωπικότητα που να αποπνέει «μια σχεδόν κρυστάλλινη αγνότητα». Χρειάζεται επίσης μια κοινή γνώμη που να έχει «δουλευτεί» καιρό πάνω στο επίμαχο ζήτημα, έτοιμη να κινητοποιηθεί από τον κατάλληλο άνθρωπο· χρειάζεται, τέλος, ένα θρασύ μιντιακό «πραξικόπημα», μια προκλητική πράξη που θα πείσει τα ΜΜΕ να αναλάβουν δράση.

Λίγοι αγκιτάτορες κατορθώνουν να γίνουν διάσημοι- ακόμα και ο αβάς Πιερ ήταν ελάχιστα γνωστός εκτός συνόρων· και πόσοι αλήθεια γνώριζαν τον Μουχαμάντ Γιουνούς προτού κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης; Κι όμως, είναι πολλοί και σημαντικοί. Αγκιτάτορας είναι η Φαντέλα Αμάρα, η νεαρή κόρη Αλγερινών μεταναστών που ίδρυσε στη Γαλλία την οργάνωση «Ούτε Πουτάνες ούτε Υποταγμένες», αγκιτάτορας ήταν και ο Χραντ Ντινκ, ο Αρμένιος δημοσιογράφος που δολοφονήθηκε πρόσφατα στην Τουρκία, αγκιτάτορας είναι και ο κάθε ανώνυμος εθελοντής που ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο.

Λίγοι κατορθώνουν να γίνουν διάσημοι. Πόσοι γνώριζαν τον Μουχαμάντ Γιουνούς προτού κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης;

Μαχητές του Καλού

1 Ο προστάτης των αστέγων

Όταν, στο λυκόφως, τον ρώτησαν αν μετάνιωνε για κάτι, απάντησε: «Για όλα όσα δεν μπόρεσα να κάνω».

Ήταν ένα εντυπωσιακό κράμα ταπεινότητας και δυναμισμού ο αβάς Πιερ. Γεννήθηκε, ως Ανρί Γκουέ, το 1912, σε μια εύπορη οικογένεια της Λυών. Στα 20 του, αντάλλαξε την άνεση με τη λιτότητα ενός μοναστικού κελλιού και έξι χρόνια αργότερα, έγινε κληρικός. «αβάς Πιερ» έγινε στην Αντίσταση, όταν βοηθούσε Εβραίους να βγουν από τη χώρα. Το 1945 εξελέγη βουλευτής και το 1949 ίδρυσε την πρώτη «Εmmaus»- μια οργάνωση αυτοβοήθειας για τους αστέγους που διαθέτει σήμερα 327 παραρτήματα σε 41 χώρες. Ο θρύλος του αβά Πιερ, όμως, γεννήθηκε τον χειμώνα του 1954, όταν μια οργισμένη φωνή κάλεσε μέσω του ραδιοφώνου τους Γάλλους να συμμετάσχουν σε μια «εξέγερση καλοσύνης»- μια γυναίκα είχε μόλις πεθάνει από το κρύο στον δρόμο, κρατώντας ακόμα στο χέρι το χαρτί της έξωσης. «Δεν είμαι άνθρωπος της οργής.

Όταν όμως πρέπει να καταγγείλω κάτι που καταστρέφει τον άνθρωπο, γίνομαι έξαλλος».

2 Το παιδί του Δον Κιχώτη

Δεν κρύβει τον θαυμασμό του για τον αβά Πιερ. Ούτε το γεγονός ότι προσπαθεί να του μοιάσει, ακόμα και εμφανισιακά. Ο 31χρονος ηθοποιός πήρε τον δρόμο της διασημότητας στις αρχές Νοεμβρίου όταν αποφάσισε, μαζί με δύο φίλους, να αρχίσει να κοιμάται στους δρόμους μαζί με τους άστεγους, εν είδει διαμαρτυρίας. Η συνέχεια ήταν καταιγιστική: ένα μπλογκ, μια ιστοσελίδα, μια οργάνωση με τη συμμετοχή σύσσωμης της οικογένειας Λεγκράν- «Τα παιδιά του Δον Κιχώτη»- μια εντυπωσιακή διαμαρτυρία (300 σκηνές για αστέγους τοποθετημένες στη σειρά στην αποβάθρα Σεν-Μαρτέν, σε μια από τις πιο τουριστικές και σικ περιοχές του Παρισιού) και η αρχή της δικαίωσης.

3 Ο τηλεοπτικός οικολόγος

Είχε δηλώσει εξαρχής πως δεν επιθυμούσε να θέσει ο ίδιος υποψηφιότητα για τη γαλλική Προεδρία· άφησε ωστόσο την αμφιβολία να πλανάται- και κατάφερε να βάλει το περιβάλλον στις πρώτες θέσεις της προεκλογικής ατζέντας. Οι περισσότεροι υποψήφιοι, συμπεριλαμβανομένων των Νικολά Σαρκοζί και Σεγκολέν Ρουαγιάλ, έσπευσαν να συνυπογράψουν το Οικολογικό Σύμφωνο των πέντε σημείων που συνέταξε αυτός ο 51χρονος «τηλεοπτικός οικολόγος», ο παρουσιαστής της δημοφιλούς εκπομπής «Ushuaia». «Αποφάσισα να εμπιστευθώ τις δεσμεύσεις τους», δήλωσε τη Δευτέρα ο Νικολά Ιλό, ανακοινώνοντας πως τελικά δεν θα είναι υποψήφιος. Αν η προσπάθειά του αποτύγχανε, έκρινε, ο αγώνας υπέρ του περιβάλλοντος θα ζημιωνόταν.

4 Ο τραπεζίτης των φτωχών

Στα 34 του, έκανε μια απλή κίνηση: δάνεισε 27 δολάρια σε 42 χωρικούς από το Μπανγκλαντές. Αποδείχθηκε πολύ καλή επένδυση. Στα 66 του, ο επονομαζόμενος «τραπεζίτης των φτωχών» μοιράστηκε με τον μικροπιστωτικό οργανισμό του, την τράπεζα Γκραμίν, και τους επτά εκατομμύρια ανθρώπους που βοήθησε όλα αυτά τα χρόνια το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

«Η απελπισία, η εχθρότητα και ο θυμός που εμπνέει η φτώχεια δεν μπορούν να διασφαλίσουν την ειρήνη σε καμία κοινωνία», λέει. Εφεξής, ο Μουχαμάντ Γιουνούς επικεντρώνει την προσοχή του στη μάχη για την ανάπτυξη κοινωνικά υπεύθυνων επιχειρήσεων.

5 Ο εργάτης- ιερέας

Λίγοι γνωρίζουν το όνομά του, όλοι όμως γνωρίζουν την ιδέα που αυτός ο Ολλανδός δόκτωρ της Θεολογίας και της Πολιτικής Οικονομίας έφερε στον κόσμο: το «δίκαιο εμπόριο» (fair trade). Στη δεκαετία του 1970, ο Βαν ντερ Χοφ εργαζόταν ως «εργάτης- ιερέας» σε φυτείες καφέ, στα βουνά του Νότιου Μεξικού. Τότε είναι που αποφάσισε πως ο Νότος δεν μπορεί να ζει άλλο από την ελεημοσύνη του Βορρά· πρέπει να αμείβεται δίκαια για αυτό που παράγει. Το 1988 ίδρυσε τη Μax Ηavelaar, μια μάρκα που έγινε σύμβολο του «δίκαιου εμπορίου». «Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο σε τρεις ημέρες», ομολογεί, «αλλά σε πενήντα χρόνια, γιατί όχι;».