Αναζήτηση
Ο κόσμος μας είναι σήμερα πιο ασφαλής, όχι όμως χάρη στον πόλεμο εναντίον της
τρομοκρατίας. Ο πόλεμος αυτός βασίστηκε σε μια εσφαλμένη εκτίμηση: ότι οι
ρίζες της τρομοκρατίας εντοπίζονται στη Μέση Ανατολή, ότι το Ιράκ ήταν για τη
Δύση η πιο ανησυχητική και ενοχλητική χώρα και ότι έπρεπε να υπάρξει μια
«αναδιαμόρφωση» της Μέσης Ανατολής, να αντικατασταθούν δηλαδή τα υπάρχοντα
καθεστώτα με δημοκρατίες.
Το σχέδιο αυτό δεν πέτυχε. Αντιθέτως, ο πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας
όξυνε τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Ενίσχυσε τόσο τον θρησκευτικό φανατισμό
όσο και τον αραβικό εθνικισμό και ανήγαγε το Ιράν σε ηγέτιδα χώρα της περιοχής
συνθλίβοντας τους μεγαλύτερους εχθρούς του (τον Σαντάμ Χουσεΐν και τους
Ταλιμπάν) και φέρνοντας τους σιίτες συμμάχους του στην εξουσία στο Ιράκ. Ο
εκδημοκρατισμός στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία, για έναν πολύ απλό λόγο: αγνόησε
το γεγονός ότι δεν είναι μια αφηρημένη διαδικασία που πρέπει να οικοδομηθεί,
από το μηδέν, αλλά πρέπει να στηριχτεί στα δύο στοιχεία που θα μπορούσαν να
δώσουν πολιτική νομιμότητα σε αυτή τη διαδικασία στη Μέση Ανατολή – τον
εθνικισμό και το Ισλάμ.
Το μείγμα αλαζονείας και ανικανότητας που κυβερνά την Ουάσιγκτον οδηγεί σε μια
αυτοεκπληρούμενη προφητεία – διαμάχες με συγκεκριμένα αίτια (Παλαιστίνη,
Λίβανος, Ιράκ), που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να έχουν αντιμετωπιστεί
ξεχωριστά, στοιβάζονται σήμερα μαζί εντός ενός «παγκόσμιου ιερού πολέμου».
Αυτό εξυπηρετεί τα μέγιστα τους Ιρανούς ηγέτες και τον Μπιν Λάντεν, που
επιθυμούν, ακριβώς, να συνενώσουν όλες τις υφιστάμενες διαμάχες, ώστε να
κινητοποιήσουν μια παγκόσμια «ουμά» (κοινότητα των πιστών) προς έναν παγκόσμιο
στόχο.
Και, εντούτοις, ο κόσμος είναι σήμερα ασφαλέστερος. Διότι ο πραγματικός
πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας – αυτός που δεν διαθέτει στρατούς, μαχητικά
αεροσκάφη και στομφώδη λόγια – έχει αποτέλεσμα. Η μαζική κινητοποίηση
αστυνομικών, ειδικών, υπηρεσιών πληροφοριών και δικαστικών, η επισταμένη
διερεύνηση των συγκεκριμένων πυρήνων και δικτύων – τα περισσότερα με έδρα τη
Δύση – που προσπαθούν να προωθήσουν τη μάρκα Αλ Κάιντα, το αστυνομικό έργο και
η διεθνής συνεργασία είχαν ως αποτέλεσμα να αποτραπούν πολλά σχέδια για
τρομοκρατικές επιθέσεις στη Δύση.
Το ερώτημα τώρα είναι πώς θα εμποδίσουμε αυτούς τους οργισμένους νεαρούς
μουσουλμάνους να προσηλυτίσουν τους πιο «συμβατικούς» ομοθρήσκους τους. Η
απάντηση έγκειται, ακριβώς, στο να καταπιαστούμε με κάθε ένα θέμα (την
ισραηλινο-παλαιστινιακή διαμάχη, τον εκδημοκρατισμό της Μέσης Ανατολής, το
Ισλάμ στη Δύση) ξεχωριστά.
Ο Olivier Roy είναι διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών
Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας, ειδικευμένος στον μουσουλμανικό κόσμο και
συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων, ανάμεσά τους και το «Παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ».
Το σχόλιό του δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «International Herald Tribune».
