Mια ελπίδα για την ειρήνη

Οι Ισραηλινοί ψηφοφόροι επέλεξαν την Τρίτη έναν μετριοπαθή κεντροαριστερό

συνασπισμό, με επικεφαλής τον Εχούντ Ολμέρτ. Το αποτέλεσμα αυτό υποδηλώνει μια

σημαντική αλλαγή στην ισραηλινή κοινωνία – ίσως και μια κάποια μεταβολή στην

ισραηλινή ψυχή.

Για πρώτη φορά από το 1967, η μεγάλη πλειοψηφία των Ισραηλινών εξέφρασε, έστω

και μετά λύπης, την προθυμία της να κάνει κάτι που επί χρόνια θεωρούσε

αδιανόητο· να εγκαταλείψει το 90% των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών,

συμπεριλαμβανομένων κάποιων τμημάτων της Ιερουσαλήμ.

Οι λόγοι αυτής της μεταστροφής δεν είναι τόσο τα ηθικά κηρύγματα της Αριστεράς

όσο τα πολλά χαστούκια της πραγματικότητας: η βίαιη παλαιστινιακή εξέγερση,

μια αίσθηση διεθνούς απομόνωσης, η συνειδητοποίηση πως η δημογραφική πλάστιγγα

μεταξύ Εβραίων και Αράβων μπορεί να γείρει υπέρ των Παλαιστινίων αν το Ισραήλ

προσκολληθεί στα κατεχόμενα εδάφη…

Ίσως όμως αυτή η αλλαγή να έχει και έναν ακόμα βαθύτερο λόγο: τη σταδιακή

αλλαγή προτεραιοτήτων των Ισραηλινών. Τη μετακίνηση από τις εδαφικές ορέξεις

στις υλιστικές-ηδονιστικές ορέξεις, από τη μαχητικότητα στον πραγματισμό, από

τον εγωιστικό εθνικισμό στην αλληλεξάρτηση. Γιατί ήταν λοιπόν η προεκλογική

εκστρατεία τόσο συγκρατημένη, ίσως και κάπως μελαγχολική, σε σχέση με τις

πύρινες εκστρατείες του παρελθόντος; Και γιατί ήταν τόσο χαμηλό το ποσοστό της

συμμετοχής; Ίσως διότι κανένα από τα κόμματα δεν μπορούσε να προσφέρει απλές

απαντήσεις στα δύο πιο πιεστικά προβλήματα του Ισραήλ: την έλλειψη ειρήνης και

την εξάπλωση της φτώχειας.

Το χάσμα

Οι Ισραηλινοί γνωρίζουν πως το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών δεν πρόκειται

να κλείσει μέσω μιας ριζοσπαστικά σοσιαλιστικής πολιτικής αλλά – στην καλύτερη

περίπτωση – μέσω μιας μακράς και επώδυνης διαδικασίας σταδιακής βελτίωσης. H

ίδια έλλειψη πίστης σε μια γρήγορη λύση ισχύει και για τα θέματα πολέμου και

ειρήνης: το κόμμα του Ολμέρτ δεν μιλά για ειρήνη με τους Παλαιστινίους αλλά

για μονομερή απεμπλοκή: για όσους από εμάς εξακολουθούμε να πιστεύουμε στην

ειρήνη και τη συμφιλίωση, αυτή είναι η θλιβερή, δεύτερη καλύτερη επιλογή, αν

όχι μια απελπισμένη τελευταία λύση. Επί πολλά χρόνια, το ισραηλινό ειρηνευτικό

στρατόπεδο ζητούσε τον τερματισμό της ισραηλινής κατοχής στα παλαιστινιακά

εδάφη. Λέγαμε όμως ότι το τέλος της κατοχής πρέπει να σημάνει την αρχή της

ειρήνης. Αυτό που μας επιφυλάσσει η κυβέρνηση Ολμέρτ δεν φαίνεται να είναι

«εδάφη έναντι ειρήνης» αλλά «εδάφη έναντι χρόνου» – καθ’ ότι οι φιλοδοξίες της

Χαμάς ξεπερνούν σαφώς την ανάκτηση της Γάζας και της Δυτικής Όχθης. Εξ ου και

η θλίψη μεταξύ των μετριοπαθών Ισραηλινών.

H ΕΠΟΜΕΝΗ MEPA

Σχεδιάζουν ήδη την κυβέρνηση

«ΤΗΕ BIG BANG – H Μεγάλη Έκρηξη». Με αυτόν τον τίτλο υποδέχθηκαν δύο

μεγάλες ισραηλινές εφημερίδες, η «Γεντιότ Αχρονότ» και η «Μααρίβ», τα

αποτελέσματα των ισραηλινών εκλογών. Ο διάδοχος του Αριέλ Σαρόν και νικητής

των εκλογών, ο Εχούντ Ολμέρτ, έχει ήδη ξεκινήσει παρασκηνιακές επαφές για τον

σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Παρότι το κόμμα του, το κεντρώο Καντίμα, απέσπασε

λιγότερες έδρες από ό,τι αναμενόταν, 28 σε σύνολο 120, οι αναλυτές

υποστηρίζουν πως θα καταφέρει να εφαρμόσει το σχέδιο μονομερούς απεμπλοκής από

τη Δυτική Όχθη που πρεσβεύει με τη στήριξη 70-80 μελών της νέας Κνεσέτ.

Σύμβουλοι του Εχούντ Ολμέρτ δήλωναν χθες βέβαιοι πως στη νέα κυβέρνηση

συνασπισμού θα συμμετέχουν, πέραν του Εργατικού Κόμματος, το Κόμμα των

Συνταξιούχων, που έκανε τη μεγάλη έκπληξη μπαίνοντας για πρώτη φορά στη Βουλή

με επτά έδρες, καθώς και το ακροδεξιό θρησκευτικό Σας, που αναδείχθηκε τρίτο

κόμμα με 13 έδρες. Πιθανή είναι και η συμμετοχή τού αριστερού Μερέτζ, που

απέσπασε τέσσερις έδρες – αποκλείεται ωστόσο η συμμετοχή του κεντροδεξιού

Γίσραελ Μπεϊτάνου, κόμματος του ρωσόφωνου Λίμπερμαν, που αύξησε τις έδρες του

από 2 σε 12 καθώς και του δεξιού Λικούντ, που υπέστη συντριπτική ήττα

μειώνοντας τις έδρες του από 40 σε 11, και «κατατάχθηκε» στη μάλλον

υποτιμητική πέμπτη θέση.

O Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς κάλεσε τον Ολμέρτ να προσέλθει σε

διαπραγματεύσεις εγκαταλείποντας το σχέδιο μονομερούς απεπλοκής. Ο

Παλαιστίνιος πρόεδρος όρκισε χθες στη Γάζα τη νέα κυβέρνηση της Χαμάς· οι νέοι

υπουργοί έδωσαν τον όρκο τους στο Κοράνι, με φόντο τα πορτρέτα του Αμπάς και

του Γιασέρ Αραφάτ. Λίγο αργότερα, η Ουάσιγκτον διέταξε τους διπλωμάτες της να

διακόψουν κάθε επαφή με τα παλαιστινιακά υπουργεία – για τις

ΗΠΑ, μοναδικός Παλαιστίνιος συνομιλητής είναι πλέον ο Αμπάς.

Απευθείας συνομιλίες με τον Αραβικό Σύνδεσμο

ΥΠΑΡΧΕΙ λοιπόν κάτι που η νέα κεντροαριστερή κυβέρνηση μπορεί να κάνει για

την ειρήνη, αφού η Χαμάς δεν επιθυμεί την ειρήνη; Αν δεν μπορείς να

συνεννοηθείς με τον ψευτοπαλικαρά της παρέας, μπορείς να προσπαθήσεις να

συζητήσεις με τους γονείς του ή τον μεγαλύτερο αδελφό του.

Στη δική μας περίπτωση, «οικογένεια του ψευτοπαλικαρά» είναι ο Αραβικός

Σύνδεσμος, ο οποίος, το 2000, υιοθέτησε μια αναλυτική ειρηνευτική πρόταση για

τη Μέση Ανατολή. Το σχέδιο αυτό προβλέπει αποχώρηση από τα εδάφη που

κατακτήθηκαν το 1967 και μια προσυμφωνημένη λύση για τους Παλαιστινίους

πρόσφυγες του 1948, σε αντάλλαγμα για μία ειρηνευτική συμφωνία ανάμεσα στο

Ισραήλ και όλα τα κράτη-μέλη του Αραβικού Συνδέσμου. Είναι προφανές πως ακόμα

και το ειρηνευτικό στρατόπεδο του Ισραήλ δεν περιμένει από την κυβέρνηση να

βάλει απλώς την υπογραφή της σε αυτή την παναραβική πρόταση. Γιατί όμως να μην

αρχίσει η νεοεκλεγμένη ισραηλινή κυβέρνηση απευθείας συνομιλίες με μια

αντιπροσωπεία του Αραβικού Συνδέσμου πάνω στις βασικές γραμμές αυτού του

σχεδίου; H όποια συμφωνία μπορεί κατόπιν να τεθεί ενώπιον του παλαιστινιακού

λαού μέσω δημοψηφίσματος.

Αν λάβουμε υπόψη ότι μόνο το 41% του παλαιστινιακού λαού στήριξε πράγματι τη

Χαμάς στις εκλογές του Ιανουαρίου και ότι κάθε εβδομάδα η πλειοψηφία των

Παλαιστινίων λέει στους δημοσκόπους πως εξακολουθεί να θέλει μια λύση δύο

κρατών, καταλαβαίνουμε πως μια συμφωνία ανάμεσα στο Ισραήλ και τον Αραβικό

Σύνδεσμο έχει μεγάλες πιθανότητες να υιοθετηθεί από τους Παλαιστινίους.

Αντί για μία μονομερή ισραηλινή απεμπλοκή, που θα αφήσει αναπόφευκτα ανοιχτά,

σαν πληγές, πολλά διαφιλονικούμενα ζητήματα, μπορούμε να εργαστούμε από κοινού

με την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία για μια ισχυρή και μακροχρόνια ειρήνη.

Το άρθρο του γνωστού Ισραηλινού συγγραφέα Άμος Οζ δημοσιεύεται στην

Ελλάδα κατ’ αποκλειστικότητα από «TA NEA».