Το ερώτημα πλανάται καιρό. Άλλωστε είναι φυσικό: την τελευταία δεκαετία ο

κλάδος του Τύπου – συνηθισμένος σε κραταιά θέση στο τοπίο των Μέσων Ενημέρωσης

– έχει βρεθεί στο περιθώριο στο Διαδίκτυο, δηλαδή στη νεώτερη αλλά πλέον

ανερχόμενη αγορά. Και αυτό δεν έχει συμβεί μόνο λόγω της αδράνειας που

επέδειξαν οι εφημερίδες στις στρατηγικές τους κινήσεις, αλλά και διότι η

κυριαρχία κατακτήθηκε από νέου είδους υπηρεσίες – όπως οι παγκόσμιες πύλες

Yahoo! και Google -, που είναι καλύτερα προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τα

ενδιαφέροντα των χρηστών. Μέχρι σήμερα, ο Τύπος προσέγγιζε με αβεβαιότητα

αυτούς τους «κολοσσούς του Διαδικτύου», καθώς δεν γνώριζε εάν τελικά πρόκειται

για ανταγωνιστές ή συνεργάτες. Μάλλον πρέπει επιτέλους να αποφασίσει.

Όχι πως αυτή η «αμφιθυμία» δεν είναι εν μέρει δικαιολογημένη: το Yahoo! και το

Google όντως αποτελούν, θεωρητικώς, αντιπάλους των online εκδόσεων των

εφημερίδων στην αγορά της διαφημιστικής δαπάνης, καθώς απορροφούν μεγάλο

μερίδιο των σχετικών κονδυλίων αφού η επισκεψιμότητά τους είναι πολλαπλάσια

των ηλεκτρονικών εφημερίδων. Εν τούτοις, οι ίδιες αυτές εταιρείες παρέχουν

στον Τύπο εργαλεία – όπως, καίρια, μηχανές αναζήτησης – ώστε να κάνει τη

διαδικτυακή του παρουσία πληρέστερη και ελκυστικότερη. Το δίλημμα ίσως

συνοψίζεται κάλλιστα στον τομέα της ειδησεογραφίας και, ειδικότερα, στην

πρακτική των πυλών να δημοσιεύουν τίτλους ειδήσεων από τον Τύπο, παραπέμποντας

ωστόσο στην εφημερίδα για περισσότερες λεπτομέρειες: ορισμένοι εκδότες

ισχυρίζονται πως αυτό μειώνει την επισκεψιμότητα των εφημερίδων τους (αφού ο

χρήστης παίρνει μία βασική ενημέρωση από τις πύλες), ενώ άλλοι εκτιμούν ότι

αυτό συνιστά διαφήμιση και, δεδομένου του όγκου χρηστών των Yahoo! και Google,

πρέπει να αποτιμηθεί θετικά.

Ωστόσο, πρόσφατες κινήσεις των δύο πυλών έρχονται να ταράξουν (κι άλλο) τα

νερά. Και εάν ο Τύπος δεν δείχνει να πανικοβάλλεται για τη διαφαινόμενη είσοδο

του Google στην αγορά online μικρών αγγελιών (ίσως επειδή εδώ ήδη υποφέρει

αρκετά από άλλους «ιντερνετικούς» ανταγωνιστές), η παραγωγή ρεπορτάζ από το

Yahoo! έχει θορυβήσει τους εκδότες. Συγκεκριμένα: με τίτλο στήλης/εκπομπής

«Hot zone» («Καυτή Ζώνη»), ο (γνωστός στην Αμερική) δημοσιογράφος Kevin Sites

θα βρίσκεται σε εμπόλεμες περιοχές και θα παράγει ειδησεογραφικό περιεχόμενο.

H διαφορά είναι ότι θα το κάνει με τον πλέον διαδικτυακό τρόπο, δηλαδή με

συνδυαστική χρήση κειμένου, ήχου και (κινούμενης ή μη) εικόνας, ενώ θα

επικοινωνεί αμφίδρομα συζητώντας ανά μερικές ώρες με τους χρήστες.

Επιπρόσθετα, το Yahoo! έχει δημοσιεύσει έναν (αυστηρότερο του παραδοσιακού)

κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας, ενώ πολλοί εκτιμούν ότι η έλλειψη

σχετικής εμπειρίας της πύλης στο ρεπορτάζ συνιστά πλεονέκτημα, καθώς δεν

δεσμεύεται από τη – σχετικά συντηρητική – νοοτροπία ενός αναλογικού Μέσου.

Ίσως, τελικά, το θέμα δεν είναι τόσο πολύ εάν το Yahoo! ή το Google επιθυμούν

να επεκταθούν σε χώρους του Διαδικτύου που δεν ελέγχουν σήμερα – το ζήτημα εν

πολλοίς συνίσταται στη μακροπρόθεσμη στρατηγική (ή στην έλλειψη αυτής) των

εφημερίδων. Παγιδευμένες ανάμεσα στα οφέλη και τους κινδύνους της συνεργασίας

με τις πύλες, εξακολουθούν είτε να τις προσεγγίζουν επιφυλακτικά είτε να

εύχονται να τις εξοντώσει ένα νέο κλαδικό «κραχ». Δεδομένου ότι τόσο το Yahoo!

όσο και το Google παρουσιάζουν εντυπωσιακή (διαρκή) κερδοφορία – και, συνεπώς,

θα παραμείνουν πρωταγωνιστές, στο άμεσο μέλλον τουλάχιστον -, η στρατηγική

επιλογή της συνεργασίας προβάλλει ως μονόδρομος. Άλλωστε, οι παγκόσμιες πύλες

με τις πολυ-υπηρεσίες τους και οι εξειδικευμένες ειδησεογραφικές σελίδες όπως

αυτές των εφημερίδων (που προσφέρουν ποιοτική, αναλυτική ενημέρωση στους

χρήστες και ένα υψηλού επιπέδου κοινό στους διαφημιζόμενους) είναι αρκετά

συμπληρωματικές ώστε να μπορεί να βρεθεί ένας αμοιβαία επωφελής τρόπος

συνεργασίας. Εν τούτοις, για να γίνει αυτό πρέπει οι εκδότες να αποδεχθούν

πλήρως την πραγματικότητα, τις πρακτικές και τους κανόνες του Διαδικτύου, ενώ

οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι δεν μιλούν ή διαπραγματεύονται από θέση

ισχύος – και ενδεχομένως αυτό να προκύψει ως το μέγιστο εμπόδιο.

Ο Κωνσταντίνος Καμάρας είναι σύμβουλος της Διεθνούς Ένωσης Εφημερίδων

και αντιπρόεδρος του IAB Europe, πανευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαδραστική

επικοινωνία.