Το 1929 στη νεοϋορκέζικη εφημερίδα «Evening Journal» «γεννήθηκε» ο Ποπάι ο

ναύτης, σε μια σειρά κόμικς. Κάθε φορά που βρισκόταν σε ανάγκη εμφάνιζε από

το… πουθενά κουτάκια με σπανάκι, τα καταβρόχθιζε και γινόταν σούπερ ήρωας.

Μέσα σε έναν χρόνο η κατανάλωση του συγκεκριμένου λαχανικού στις ΗΠΑ αυξήθηκε

κατά 33%. Μία δεκαετία αργότερα, στο Κρίσταλ Σίτι του Τέξας – όπου οι

περισσότεροι κάτοικοι παράγουν σπανάκι – έστησαν άγαλμα στον «χάρτινο» ναύτη.

H ιστορία του Ποπάι με το σπανάκι είναι ένα κορυφαίο παράδειγμα για το πώς η

βιομηχανία των τροφίμων στηρίζει την επέκταση των πωλήσεών της σε μύθους για

τη διατροφή: το σπανάκι είναι μεν πλούσιο σε σίδηρο, αλλά ο φυτικής προέλευσης

σίδηρος δεν απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό.

Οι φυσικοί χυμοί, αντίστοιχα, από τη στιγμή που έγιναν βιομηχανικό προϊόν

προβάλλονται ως πιο θρεπτικοί από τα ίδια τα φρούτα, ενώ τα οφέλη από τη

βιταμίνη C με κύρια πηγή πρόσληψης το πορτοκάλι, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες

μελέτες, αποδεικνύονται… μύθος.

Ο κ. Αντώνης Καφάτος, καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στο

Πανεπιστήμιο Κρήτης, και ο κ. Αντώνης Ζαμπέλας, επίκουρος καθηγητής Κλινικής

Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, εξηγούν γιατί δεν ισχύουν δώδεκα από

τους πιο συνηθισμένους μύθους για τη διατροφή μας.

1. Το ψωμί παχαίνει

Το ψωμί αποτελείται από υδατάνθρακες, οι οποίοι παρέχουν όσες θερμίδες και οι

πρωτεΐνες, δηλαδή 4 ανά γραμμάριο. Όταν λοιπόν τρώει κανείς 100 γραμμάρια

σκέτο ψωμί ή 100 γραμμάρια σκέτο ψητό στήθος από κοτόπουλο, καταναλώνει τις

ίδιες θερμίδες. Το ψωμί, όμως, πρέπει να είναι μαύρο (είναι πιο θρεπτικό).

Καθημερινά συνιστώνται 3-5 φέτες των 25-30 γραμμαρίων η καθεμία, αναλόγως με

το σωματικό βάρος κάθε ανθρώπου.

2. Αν έχεις αναιμία, πρέπει να τρως σπανάκι και φακές

Ο φυτικής προέλευσης σίδηρος απορροφάται πιο δύσκολα από τον οργανισμό απ’ ότι

ο ζωικής προέλευσης. Άρα, το όφελος από το σπανάκι και τις φακές δεν είναι το

ίδιο με αυτό που προκύπτει από την κατανάλωση κρέατος, ψαριού ή αυγού.

3. Όποιος έχει πίεση δεν πρέπει να τρώει πορτοκάλια

Τα πορτοκάλια είναι πλούσια στο ιχνοστοιχείο κάλιο, το οποίο ελαττώνει την

αρτηριακή πίεση, δεν την αυξάνει. Επιπλέον, η βιταμίνη C που περιέχουν έχει

αντιοξειδωτικές ιδιότητες και μπορεί να ελαττώνει την αρτηριοσκλήρυνση. Μόνο

αν η υπέρταση οφείλεται σε νεφροπάθεια δεν ενδείκνυνται τα πορτοκάλια (λόγω

του καλίου), αλλά αυτό είναι σπάνιο.

4. Όποιος έχει χοληστερίνη, δεν πρέπει να τρώει αυγά

H χοληστερόλη που περιέχει ο κρόκος των αυγών λίγο επηρεάζει τα επίπεδα

χοληστερόλης στο αίμα, όταν ένας άνθρωπος ακολουθεί μια διατροφή χαμηλή σε

ζωικής προέλευσης λίπη. Γι’ αυτό, μπορεί κανείς να τρώει 2-3 αυγά την

εβδομάδα, αρκεί να συνυπολογίζει τα αυγά που χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα

και αυτά που υπάρχουν σε φαγητά και γλυκά του εμπορίου.

5. H φέτα έχει πολύ ασβέστιο

Το γεγονός ότι είναι άσπρη δεν σημαίνει πως έχει πολύ ασβέστιο. Αν δεν είναι

εμπλουτισμένη, περιέχει ασβέστιο σε μικρότερη ποσότητα απ’ όση το γάλα ή τα

σκληρά τυριά (λ.χ. η κεφαλογραβιέρα ή το κεφαλοτύρι).

6. Όποιος θέλει να έχει γερά κόκαλα, πρέπει να πίνει γάλα

Δεν είναι απαραίτητο να πίνει κανείς γάλα, εκτός κι αν είναι μωρό ηλικίας κάτω

του 1 έτους. Τις απαιτούμενες ποσότητες ασβεστίου μπορεί να προσλαμβάνει από

τυρί ή γιαούρτι λίγων λιπαρών και από τρόφιμα όπως τα μικρά ψάρια (γόπες,

γαύρος, σαρδέλες) που επίσης περιέχουν πολύ ασβέστιο.

7. Το γκρέιπ φρουτ διαλύει τα λίπη και αδυνατίζει

Πολλοί πιστεύουν πως τα όξινα φρούτα έχουν λιποδιαλυτές ιδιότητες, αλλά τα

υγρά του στομάχου είναι πολύ πιο όξινα από αυτά, συνεπώς αν όντως διέλυε το

λίπος η οξύτητα, δεν θα υπήρχε παχύσαρκος ή υπέρβαρος άνθρωπος επί γης. Για

τον ίδιο λόγο δεν αδυνατίζει το ξίδι και άλλα ξινά τρόφιμα.

8. Τα κουκιά προκαλούν δηλητηρίαση

Τα κουκιά δεν προκαλούν τίποτα, εκτός κι αν έχει κανείς ανεπάρκεια του ενζύμου

G6PD. H έλλειψη αυτού του ενζύμου είναι κληρονομική και όλα τα νεογέννητα στη

χώρα μας υποβάλλονται σε εξέταση αίματος πριν βγουν από το μαιευτήριο για να

διαπιστωθεί αν πάσχουν από αυτήν.

9. Πρέπει να πίνουμε οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα

Ο μέσος άνθρωπος χρειάζεται 6-8 ποτήρια υγρών και όχι νερού την ημέρα. Στα

υγρά συμπεριλαμβάνονται το νερό, οι χυμοί φρούτων και λαχανικών, οι καφέδες,

τα άλλα ροφήματα, τα υγρά των φρούτων και των λαχανικών, ακόμα και τα

αναψυκτικά. H θρεπτική αξία καθενός από αυτά, βεβαίως, είναι άλλο θέμα.

10. Τα λάιτ τρόφιμα δεν παχαίνουν

Το γεγονός ότι έχουν λίγα ή καθόλου λίπη, δεν σημαίνει πως δεν έχουν θερμίδες.

Αν, λοιπόν, καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες – πράγμα που είναι ο κανόνας –

παχαίνουν.

11. Όποιος τρώει το βράδυ, παχαίνει

H παχυσαρκία είναι θέμα ισοζυγίου μεταξύ των θερμίδων που τρώει κανείς και των

θερμίδων που καίει κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει

πως η κατανάλωση ενός πλήρους γεύματος το βράδυ δεν οδηγεί σε αποθήκευση

περισσότερου λίπους στο σώμα – αρκεί να μην είναι το μοναδικό γεύμα της

ημέρας.

12. Οι χυμοί είναι πιο θρεπτικοί από τα φρούτα

Ισχύει το ακριβώς αντίθετο διότι, αν μη τι άλλο, τα ολόκληρα φρούτα έχουν και

φυτικές ίνες. Επιπλέον, οι χυμοί αυξάνουν ταχύτερα τα επίπεδα σακχάρου στο

αίμα μετά την κατανάλωσή τους, επειδή απορροφώνται πιο γρήγορα.