H ζωγραφική ρίχνει γέφυρες στην ποίηση

Είναι μια μεγάλη αλήθεια ότι στην ποίηση βασίστηκε η μοντέρνα ζωγραφική, ιδίως

πριν από 150 χρόνια που ο ιμπρεσιονισμός άρχιζε τη μεγάλη περιπέτεια του

βλέμματος στη νέα εποχή. Ποιητές ήταν πολλοί τεχνοκριτικοί στη Γαλλία

(Μποντλέρ, Βαλερί), αλλά και στην Ελλάδα (Ο. Ελύτης, E. Βακαλό), μεταφέροντας

από το ένα εκφραστικό μέσο στο άλλο τις συγκινήσεις και τις παρατηρήσεις τους.

Σε ακμή τότε η τέχνη των λέξεων και βρέφος η τέχνη των εικόνων, κυρίαρχη

σήμερα η οπτική επικοινωνία και στριμωγμένος ο λόγος, ενώ πρόσφατα άρχισε και

η εποχή των πολυμέσων (multimedia), δίνοντας ίσες ευκαιρίες σε όλες τις

γλώσσες έκφρασης.

Δύσκολοι καιροί λοιπόν για χώρες σαν την Ελλάδα και τη Γαλλία. Εμείς

στηρίζουμε τον πολιτισμό μας στη μακροβιότερη και πλουσιότερη γλώσσα της

ανθρωπότητας, τη γλώσσα της αρχαιότητας αλλά και της Βίβλου. H Γαλλία επίσης

συνεχίζει μια προσπάθεια αιώνων από τα χρόνια του Ρισελιέ ακόμα, να επιβληθεί

στα διεθνή πολιτιστικά δρώμενα με κεντρικό όχημα τα Γράμματα, τα Belles

Lettres. Εύλογο να μην εγκαταλείπουμε τη μάχη, ψάχνοντας νέους τρόπους

αναθέρμανσης του ενδιαφέροντος για την Ποίηση, κι ένας απ’ αυτούς είναι

ασφαλώς η συσχέτισή της με τη Ζωγραφική, τη σημερινή Μεγάλη Κυρία της τέχνης,

που παλιότερα θεωρήθηκε απλώς «οπτικοποιημένη ποίηση για τις μάζες».

«Μπορούμε άραγε να αναζητήσουμε τέτοιες παλιές ιστορίες μέσα στο έργο

νεώτερων και νεοσσών ζωγράφων;» αναρωτηθήκαμε πριν να δούμε τις εκθέσεις

«Poesie en Images» στο Γαλλικό Ινστιτούτο – με συμμετοχές άνω των 30 φοιτητών

της ΑΣΚΤ – και «Μαρία Πολυδούρη» στον «Χώρο Τέχνης 24», με πίνακες από έξι

καθιερωμένες γυναίκες-ζωγράφους. Όχι, δεν είναι υποχρεωτικό για τον σημερινό

ζωγράφο να δρα έχοντας υπόψη την προϊστορία των σχέσεων ζωγραφικής και

ποίησης, ούτε τον σημειολόγο Φ. Ντε Σοσίρ που το 1914 προφήτευσε την ισοτιμία

όλων των μορφών έκφρασης. Από την άλλη πλευρά όμως, ο τρόπος με τον οποίο οι

εκθέτες αντιμετώπισαν το θέμα μπορεί να φέρνει κάποια ενδιαφέροντα μηνύματα.

Το πρώτο και βασικότερο είναι ότι δέχονται τη συσχέτιση. Στις ημέρες μας, ως

γνωστόν, επικρατεί ο εικαστικός φορμαλισμός, «τα πάντα είναι» – λένε – «μορφή,

εργαλεία έκφρασης, οι φιλολογικές αναφορές καταργούν την τέχνη». Οπότε αυτό το

«πισωγύρισμα» είναι από μόνο του μια νέα πρόταση. Ας δούμε όμως τι λένε τα

ίδια τα εκθέματα.

Στο αφιέρωμα για τη Πολυδούρη τα έργα είναι καλοφτιαγμένα, συνθετικά

ώριμα και προέρχονται από ζωγράφους με πείρα: Ηώ Αγγελή, Καλλιόπη Ασαργιωτάκη,

Μαριλίτσα Βλαχάκη, Μυρτώ Δεληβοριά, Μαριλένα Ζαμπούρα και Ντίνα Μπαλόνα.

Υπάρχει μια εικονογραφική προσέγγιση, οι περισσότεροι πίνακες αναδίδουν μια

τάση να πλησιάσουν διαισθητικά προσωπικές στιγμές της ποιήτριας και να τις

απεικονίσουν. Τρυφερότητα, ατμόσφαιρα belle epoque, καφετιές ανταύγειες, ρομαντισμός.

Ζωντανή πολυφωνία

Στην έκθεση της ΑΣΚΤ οι επικοινωνιακές γέφυρες ήταν πιο δυσκολοδιάβατες,

άλλωστε πρόκειται για ζωγράφους-φοιτητές, με άγνωστο ακόμη το προσωπικό τους

εκφραστικό ιδίωμα, που αντιμετωπίζουν ποιητές-μεγαθήρια (Μαλαρμέ, Απολινέρ,

Βαλερί, Πρεβέρ κ.ά.). Ωστόσο η έκθεση είναι πολύ ελκυστική για το βλέμμα,

ερεθιστική, καλοστημένη στον νέο πολυχώρο του Ινστιτούτου δίπλα στους

υπολογιστές και τους καναπέδες, μια πολυφωνία ζωντανή, φιλική, ομιλητική.

Μια μικροσκοπική βαλίτσα της Μαρίας Χριστοφοράτου μιλάει για το «Σπίτι»

του Ελιάρ, μια σκουρόχρωμη ελαιογραφία της Ελεάνας Μαρτίνου συνοδεύει το

«Άνθρωπος και θάλασσα» του Μποντλέρ, ένα χειρονομιακό-εξπρεσιονιστικό έργο του

Ιγνάτιου Μητροφάνους επιχειρεί «Επαφή με τους νεκρούς» του Απολινέρ, τέσσαρες

σκοτεινές φιγούρες της Γεωργίας Διαμαντοπούλου αναφέρονται στον Μαλαρμέ, στην

«Κόλαση» του Ρεμπό ένα επαμφοτερίζον σχήμα της Έλενας Ακύλα. Ξεχωρίσαμε ακόμα

τον Δαμιανό Ιωσηφίδη, τον Γιώργο Πρασσά, τον Γιώργο Χούντα, Αντώνη Κανέλλο

κ.ά.

Γενική εντύπωση: Οι πολύ νέοι αυτοί ζωγράφοι δεν τρομάζουν από τα

μεγάλα ονόματα και τον θρύλο της Ποίησης γενικότερα, εμπιστεύονται το δικό

τους εργαλείο, «γράφουν» δική τους ποίηση.

INFO

«Μαρία Πολυδούρη», ομαδική – αφιέρωμα 6 ζωγράφων για τη γνωστή ποιήτρια, Χώρος

Τέχνης 24, Σπευσίππου 38, τηλ. 210-7217.897, μέχρι 18 Ιουνίου

«Ποίηση σε Εικόνες», έκθεση 30+ ζωγράφων φοιτητών της ΑΣΚΤ, με θέμα ποιήματα

Γάλλων ποιητών που επέλεξαν οι ίδιοι, Γαλλικό Ινστιτούτο, Σίνα 31, τηλ.

210-3398.600, μέχρι 20 Ιουλίου