Φλερτ με μοντερνισμό και παράδοση

H διπλοκατοικία στο Πόρτο Ράφτη των αρχιτεκτόνων ΜΟΒ (Βασίλης Μπασκόζος –

Δημήτρης Τσαγκαράκης), το 12ο Νηπιαγωγείο Πειραιά σε σχεδιασμό Χρήστου

Δεληγιάννη και το Μουσείο της Ελιάς των αρχιτεκτόνων ΠΛΕΙΑΣ (Δημήτρης

Διαμαντόπουλος, Ορέστης Βιγγόπουλος, Κατερίνα Γκιουλέκα) είναι τα έργα που

διακρίνονται με τα βραβεία Αρχιτεκτονικής και τα οποία ξεχώρισαν τα τελευταία

πέντε χρόνια.

«Ο μεγάλος αριθμός των συμμετοχών (κατατέθηκαν 97 μελέτες) και η αναμφισβήτητη

ποιότητά τους, αναδεικνύουν τα βραβεία του Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής σε

θεσμό», σημειώνει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου και καθηγητής του Μετσόβιου

Πολυτεχνείου, Νίκος Καλογεράς. Ο οποίος, μαζί με τα μέλη της επιτροπής,

επισκέφθηκαν όλα τα έργα και μίλησαν με τους δημιουργούς τους, για να

καταλήξουν στην επιλογή των δεκαπέντε για την τελική φάση του διαγωνισμού.

Καθώς στην κατηγορία «Έργα επαγγελματικής και κοινής χρήσης» δεν υπήρξαν

κατάλληλα κτίρια για να βραβευθούν, τα τρία βραβεία μοιράστηκαν στις δύο

κατηγορίες, «Κατοικία» και «Έργα του Δημοσίου».

«Οι Έλληνες αρχιτέκτονες, και μάλιστα οι νεώτεροι», σημειώνει ο κ. Καλογεράς,

«αναπτύσσουν έναν προβληματισμό που εντάσσεται στις διεθνείς τάσεις, αλλά

συγχρόνως προσπαθούν να εντάξουν σε αυτόν στοιχεία από την παράδοση και τις

αρχές του μοντερνισμού, που ύστερα από μία περίοδο ύφεσης έκανε την

επανεμφάνισή του στις ημέρες μας».

«Μονολιθική» απάντηση

«Το Πόρτο Ράφτη είναι ταλαιπωρημένο από την απουσία οργανωμένης δόμησης και

από το γεγονός ότι εδώ και 17 χρόνια μπαίνει και βγαίνει από το σχέδιο πόλης.

Με αυτό το σκεπτικό φτιάξαμε ένα μονολιθικό κτίριο από μπετόν, που δεν

επιδέχεται αλλαγές και ταιριάζει με το γύρω αδιαμόρφωτο περιβάλλον: μια

πεδιάδα με ορεινούς όγκους», εξηγεί στα «NEA» ο αρχιτέκτονας της εξοχικής

διπλοκατοικίας, Βασίλης Μπασκόζος. «Βασική επιλογή ήταν να δημιουργηθούν

μεγάλοι υπαίθριοι και ημιυπαίθριοι χώροι, με τη λογική να καλύψουμε όσο το

δυνατόν μικρότερη επιφάνεια. Το επάνω τμήμα βγάζει στη θέα του ανοιχτού

ορίζοντα και της θάλασσας. H γενική λογική στην επιλογή των υλικών κατασκευής

ήταν να μην απαιτείται συχνή συντήρηση».

H σκέψη του βραβευμένου αρχιτέκτονα κινείται γύρω από έναν προβληματισμό: ότι

η εξάπλωση της Αθήνας συνεχίζεται με ραγδαίους ρυθμούς. «Σε αυτήν την

περίπτωση, οι αρχιτέκτονες δεν έχουμε την ελάχιστη δικαιολογία για λάθη.

Πρέπει να σηκώνουμε τη φωνή μας, να διεκδικούμε από την Πολιτεία να επιμένουν

σε μελετημένες προτάσεις για την ανάπτυξη των περιοχών. Οι πρόχειρες κι

επιπόλαιες αποφάσεις καταστρέφουν μια περιοχή όχι μόνο αισθητικά, αλλά και

οικονομικά».

Ένα Μουσείο αναδεικνύει αξίες ζωής

Το Μουσείο της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού ανήκει στο Δίκτυο Μουσείων του

Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς και στεγάζεται στον χώρο της παλιάς

Ηλεκτρικής Εταιρείας Σπάρτης. Δίπλα στο απλό βιομηχανικό κτίσμα του

Μεσοπολέμου, λόγω της κακής του κατάστασης, κατασκευάστηκε ένα νέο κτίριο από

την εταιρεία ΠΛΕΙΑΣ ΕΠΕ. Από το παλιό κτίσμα διατηρήθηκε μόνο ο πέτρινος

αετωματικός τοίχος της πρόσοψης, ενώ το νέο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να

εντάσσεται αρμονικά στο τοπίο του γειτονικού ελαιώνα και του Ταϋγέτου και να

έχει ύφος βιομηχανικού μουσείου.

«Είναι σημαντικό ένας τόπος να παράγει Αρχιτεκτονική», σημειώνει ο

αρχιτέκτονας-μελετητής του Μουσείου, Δημήτρης Διαμαντόπουλος, ο δεύτερος

βραβευμένος της κατηγορίας «Έργα του Δημοσίου». «Μόνο τότε μπορεί να υπάρξει

περιβάλλον λειτουργικά σωστό, αισθητικά αναβαθμισμένο και να αναδεικνύει

συμβολικά τις αξίες ζωής. Εκείνο που συνήθως συμβαίνει στα έργα του Δημοσίου

είναι ότι η επίβλεψη του έργου δεν γίνεται από τον ίδιο τον αρχιτέκτονα, με

αποτέλεσμα να παραποιείται η πνευματική εργασία του από τους εργολάβους. Είναι

αδύνατον να μπει άλλος στο πνεύμα του μελετητή. Κάτι που ευτυχώς δεν συνέβη

στην περίπτωση του Μουσείου της Ελιάς, αφού το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου

Πειραιώς υιοθέτησε την αντίληψη ότι ο αρχιτέκτονας θα έχει την ευθύνη

επίβλεψης μέχρι το τέλος».

Ένα νηπιαγωγείο… τέχνης

Ένα μικρό οικόπεδο στα όρια Νίκαιας-Πειραιά διαμορφώθηκε από τον αρχιτέκτονα

Χρήστο Δεληγιάννη στο 12ο Νηπιαγωγείο: χώρο που υποδέχεται τα παιδιά, αλλά και

την τέχνη (έργα Ελλήνων εικαστικών), καθώς η ιδέα ήταν να δοθεί χαρακτήρας στο

κτίριο με χρώματα και ζωγραφιές, που θα ενέπνεαν και τα παιδιά. «H προσπάθεια

σε αυτόν τον περιορισμένο χώρο ήταν να βοηθάει στην καλλιέργεια των παιδιών»,

λέει ο Χρήστος Δεληγιάννης, που μοιράζεται το βραβείο στην κατηγορία «Έργα του

Δημοσίου».

«Πιστεύω ότι ένα παιδί μπορεί να πάρει πράγματα από τον χώρο μέσα στον οποίο

ζει και κινείται. H Αθήνα πάσχει σοβαρά από την έλλειψη ανοιχτών χώρων, από

απουσία υποδομής, καθαριότητας, περιποίησης του πράσινου. Εκείνο που

χαρακτηρίζει την πόλη είναι η αγριότητα των ανθρώπων πάνω στα κτίρια. Τα

γκράφιτι δεν ανάγονται απαραίτητα σε τέχνη. Αυτό το μοντέλο τής «πόλης-χάους»

που ορισμένοι αρχιτέκτονες προσπαθούν να προβάλουν για την Αθήνα, είναι μύθος.

Μπορεί η πόλη να κρύβει εκπλήξεις ελεύθερης δημιουργίας, αλλά τις περισσότερες

φορές δεν λειτουργούν προς όφελός μας. H πόλη, με τα αυξημένα προβλήματα

κυκλοφορίας και στάθμευσης των οχημάτων, μας κάνει επιθετικούς πολίτες. Ένας

μελετητής έργων του Δημοσίου έχει να αντιμετωπίσει και αυτήν την παράμετρο.

Για να βρει όμως λύσεις, θα πρέπει να έχει χρόνο για να κάνει σοβαρές μελέτες.

Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές τα έργα προκύπτουν ξαφνικά, από την ανάγκη να

απορροφηθούν κοινοτικά κονδύλια».

INFO

Τα βραβεία Αρχιτεκτονικής απονέμονται αύριο στις 19.00 στο Μουσείο Μπενάκη

(Πειραιώς 138). Παράλληλα, εγκαινιάζεται η έκθεση «Βραβεία Αρχιτεκτονικής

2004». Διάρκεια: έως 27 Μαρτίου.