Δεν αρθρώνει…

… λόγο αυτό το μικρό ζιζάνιο (δεν διαφέρει σε αυτό από πολλούς ανθρώπους),

ένα ωχρό παράσιτο, μα ξέρει να νιώθει την παρουσία φίλων ή εχθρών

(αξιοζήλευτο, ε;), ξέρει να «μυρίζεται» και να πλησιάζει την τροφή. Το

σιναπόχορτο, ένα κοινό φυτό, που ολόκληρος ο κύκλος της ζωής του δεν ξεπερνάει

τις έξι εβδομάδες, δεν μπορεί να βρει τον δρόμο του στον κόσμο, αν του κόψει

κανείς από την άκρη της ρίζας τον «εγκέφαλο» που επικοινωνεί με το υπόλοιπο

φυτό. Και υπάρχει ένα άλλο χορταράκι, που προγραμματίζει το μέλλον του δύο

χρόνια μπροστά (ούτε δύο μέρες δεν μπορούν πολλοί), υπολογίζοντας τις αλλαγές

του καιρού. Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν πως πολλά φυτά μελετούν προσεκτικά

το περιβάλλον τους, «σκέφτονται» το μέλλον τους, κατακτούν εδάφη και εχθρούς,

ακόμη και προβλέπουν – πράγματα που σήμερα βάζουν σε σκέψεις πολλούς, από τους

κηπουρούς μέχρι τους φιλοσόφους.

Τα φυτά…

… λοιπόν, έχουν νοημοσύνη; «Ξεφεύγουμε πια από την πολύ στενή άποψη πως η

νοημοσύνη είναι κάτι αποκλειστικά ανθρώπινο και θεωρούμε πως είναι κάτι πολύ

πιο γενικό στη ζωή», λέει ο βιοχημικός Άντονι Τριούβας του Πανεπιστημίου του

Εδιμβούργου στην εφημερίδα «Κρίστιαν Σάιενς Μόνιτορ». Μολονότι αυτός και άλλοι

επιστήμονες που ασχολούνται με το θέμα δεν περιμένουν να βρουν σωκρατική

λογική ή σαιξπηρική σκέψη στα φυτά, οι απόψεις τους ανάβουν φωτιές στα

συνέδρια Βοτανολογίας. Τα φυτά, διαφωνούν οι επιφυλακτικοί, δεν μπορούν να

διαβάσουν ποίηση, δεν μπορούν να ερωτευτούν, δεν μπορούν να φτιάξουν σουφλέ

(αυτό, έτσι κι αλλιώς, είναι ακατόρθωτο ακόμη και για πολλές νοικοκυρές). Και

λένε πως αυτά που ο Τριούβας και οι άλλοι παίρνουν για νοήμονες ενέργειες δεν

είναι παρά απλές αντιδράσεις στο περιβάλλον. Τότε, πώς έρχεται μια νομπελίστα

της Γενετικής, σαν την Μπάρμπαρα Μακλίντοκ, να πει τα φυτικά κύτταρα

«σκεπτόμενα»; Και γιατί ο Δαρβίνος έγραψε για «εγκεφάλους» στα ακρορίζιά τους;

Όχι, κάτι τρέχει εδώ. Υπάρχουν επιστήμονες που σήμερα λένε πως τα φυτά όχι

μονάχα μπορούν και επικοινωνούν μεταξύ τους (κάτι στο οποίο δυσκολεύεται

ιδιαίτερα ακόμη και το ανώτερο ζωικό είδος), αλλά και ξέρουν να κάνουν

ευκλείδειους γεωμετρικούς υπολογισμούς με τα κύτταρά τους (πόσοι και πόσοι

μαθητές δεν δυσκολεύονται σε αυτούς).

Οι φιλόσοφοι…

… ένα από τα ευρήματα των επιστημόνων που θεωρούν σημαντικό είναι πως, αν

κόψουν δυο βλαστάρια από το ίδιο «μητρικό φυτό», αυτά συμπεριφέρονται

διαφορετικά ακόμη και αν έχουν φυτευτεί σε όμοιο και απαράλλαχτο περιβάλλον.

Οι σκεπτικιστές…

… επιμένουν. Και λένε πως όλα αυτά δεν είναι παρά μια υπεραπλούστευση ενός

περίπλοκου ανθρώπινου χαρακτηριστικού όπως η εξυπνάδα, πως δεν είναι ευφυΐα

αλλά Γενετική και πως δεν είναι αποτέλεσμα νοημοσύνης αλλά μηχανικών

αντιδράσεων (λες και έλειψαν ποτέ αυτές από τους ανθρώπους). Ό,τι και αν

κάνουν τα φυτά γύρω μας, όσο και αν προσπαθούν, δεν μπορούν να αποσπάσουν τον

σεβασμό μας.