Ένας τάφος έξω από την Ιερουσαλήμ έκρυβε την έκπληξη για τον καθηγητή

Αρχαιολογίας Γκάμπριελ Μπάρκεϊ, που έσκαβε πριν από 15 χρόνια αναζητώντας

βιβλικά ίχνη. Ο επιστήμονας αντίκρυσε δύο μικροσκοπικά ασημένια ελάσματα

τυλιγμένα ρολό με χαραγμένες πάνω τους δυσανάγνωστες φράσεις. Παρόλο που

μπορούσε να διαβάσει ελάχιστες λέξεις, υπέθεσε ότι ανέφεραν μία προσευχή και

κατασκευάστηκαν στα τέλη του 7ου ή στις αρχές του 6ου αιώνα π.X. Χρειάστηκε να

περάσουν 15 χρόνια και να φτάσουμε στη διαστημική τεχνολογία απεικόνισης για

να αποδειχθούν σωστές οι υποθέσεις του.

Αν ο καθηγητής είχε δίκιο, τότε τα ελάσματα προηγούνταν των περίφημων παπύρων

της Νεκράς Θάλασσας κατά 400 χρόνια. Οι αμφιβολίες όμως ήταν πολλές, καθώς το

ασήμι είχε σχισμές και είχε υποστεί διάβρωση. Πολλές από τις λέξεις αλλά και

ολόκληρες φράσεις ήταν αδύνατο να διαβαστούν έτσι όπως ήταν αχνά χαραγμένες

πάνω στο μέταλλο. Μερικοί ερευνητές αμφισβήτησαν τη χρονολόγηση λέγοντας πως

είναι αρκετά μεταγενέστερα από τον 3ο ή τον 2ο αιώνα π.X. Κάτι τέτοιο θα

μείωνε δραστικά την αξία τους, αλλά και θα άλλαζε την ιστορία θρησκευτικών

συμβόλων και της γλώσσας της Εβραϊκής Βίβλου.

Απάντηση σε όλα αυτά έδωσε μία καινούργια έρευνα επιστημόνων του Πανεπιστημίου

της Νότιας Καλιφόρνιας (USC), που μελέτησαν εκ νέου τα ευρήματα

χρησιμοποιώντας τεχνικές απεικόνισης και φωτογράφισης διαστημικής τεχνολογίας.

Έτσι, κατάφεραν να διαβάσουν με πλήρη λεπτομέρεια και να αναλύσουν τα κείμενα,

βρίσκοντας ότι πράγματι είναι κατά πολύ παλαιότερα των κειμένων της Νεκράς

Θάλασσας.

Το κείμενο λοιπόν γράφτηκε την περίοδο πριν από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ

από τον Ναβουχοδονόσορα το 586 π.X. και την ακόλουθη εξορία των Ισραηλιτών στη

Βαβυλώνα. Οι ερευνητές επιβεβαιώνουν επίσης ότι είναι η αρχαιότερη παρουσία

κειμένου που συναντάται και στη Βίβλο καθώς και το αρχαιότερο παράδειγμα

εξομολόγησης που αναφέρεται στον Θεό.

Βρήκαν όμως και κάτι ακόμα. Τα ελάσματα ήταν φυλαχτά τα οποία φορούσαν στον

λαιμό ή κουβαλούσαν μαζί τους οι πιστοί για να προστατευθούν από το κακό μάτι.

Το μεγαλύτερο έλασμα έχει μήκος 10 εκατοστά και πλάτος 2,5. Οι λέξεις, σύμφωνα

με τους ερευνητές, ήταν μία ευχή με σκοπό την προστασία του κατόχου τους από

το κακό.

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν ο ίδιος ο Μπάρκεϊ, αρχαιολόγος σήμερα στο

Πανεπιστήμιο Μπαρ-Ιλάν του Ισραήλ, καθώς και επιστήμονες από την Καλιφόρνια,

ειδικοί στη Βίβλο και τις σύγχρονες μεθόδους ψηφιακής απεικόνισης. Επικεφαλής

είναι ο δρ Μπρους Ζούκερμαν, καθηγητής σημιτικών γλωσσών στο USC.

Μαθαίνοντας τα αποτελέσματα των ερευνών τους, πολλοί ειδικοί δήλωσαν

ικανοποίηση που μπόρεσαν επιτέλους να προσδιορίσουν επιστημονικά τη χρονολογία

των γραφών, κάτι που σπάνια συμβαίνει για ευρήματα εκείνων των χρόνων. Οι

ερευνητές της περιόδου θεωρούν τα ευρήματα σημαντικά για την ανάπλαση της

ιστορίας και της θρησκείας του αρχαίου Ισραήλ της Παλαιάς Διαθήκης, ιδίως της

Ιουδαϊκής Μοναρχίας πριν από 2.600 χρόνια.

Τα δύο ασημένια φυλαχτά βρέθηκαν σε έναν τάφο δυτικά της Παλιάς Πόλης της

Ιερουσαλήμ. Ήταν ενσωματωμένα σε πήλινα σκεύη και άλλα υλικά του 6ου και 7ου

αιώνα π.X. Για την αποκρυπτογράφηση των ελασμάτων, οι ερευνητές συνεργάστηκαν

με το Εργαστήριο Προώθησης Πυραύλων της ΝΑΣΑ, χρησιμοποιώντας προηγμένα

συστήματα υπέρυθρης απεικόνισης και ηλεκτρονικές κάμερες. Βελτίωσαν επίσης

μεθόδους ανάκτησης κατεστραμμένων γραμμάτων σε κείμενα.

Διαμάχες για την ηλικία της Βίβλου

ΟΙ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΕΣ φωτογραφίες που δημοσίευσαν οι ερευνητές ρίχνουν φως στα

μυστικά των φυλαχτών. «Είναι κατά πολύ ανώτερης ποιότητας από αυτά που βλέπαμε

με γυμνό μάτι», λέει ο δρ Γουέιν Πίταρντ, καθηγητής Αρχαίων Θρησκειών της

Εγγύς Ανατολής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι. H παλαιότητα των ευχών είναι

αδιαμφισβήτητη, αλλά δεν είναι ακόμα σίγουρο πως το Βιβλίο των Αριθμών υπήρχε

ήδη εκείνη την εποχή. Το πιθανότερο είναι πως ναι, λέει ο Πίταρντ, αν όχι

ολόκληρο, τουλάχιστον κάποια κομμάτια του γράφτηκαν πριν από την εξορία στη

Βαβυλώνα.

Μέρος του ιερού Τόρα του Ιουδαϊσμού (τα πρώτα πέντε βιβλία της Βίβλου), το

Βιβλίο των Αριθμών περιέχει μία αφήγηση της περιπλάνησης των Ισραηλιτών από το

Όρος Σινά στην ανατολική όχθη του Ιορδάνη ποταμού. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν

ότι το Τόρα γράφτηκε την περίοδο της εξορίας. Κάποιοι άλλοι, οι αποκαλούμενοι

μινιμαλιστές, που έχουν πέραση στην Ευρώπη, ισχυρίζονται ότι η Βίβλος γράφτηκε

πολύ αργότερα, στα τέλη του 4ου αιώνα π.X. από εκείνους που πήραν στα χέρια

τους την Ιουδαία. Κατ’ αυτούς, τα πρώτα βιβλία της Βίβλου είναι δημιούργημα

της φαντασίας των συγγραφέων τους με σκοπό να χαρίσουν στους καινούργιους

εξουσιαστές ένα μέρος στην προϊστορία του τόπου κι έτσι να δικαιολογήσουν τον

ρόλο τους. «Σύμφωνα με τη νέα έρευνα, αυτός ο ισχυρισμός δεν είναι σωστός»,

προσθέτει ο Πίταρντ. «Αντίθετα, οι εικόνες μάς δείχνουν πως το κείμενο του 7ου

αιώνα είναι πολύ κοντύτερα στη Βίβλο από ό,τι νομίζαμε». Μάλιστα, η μελέτη των

επιγραφών φανερώνει στους ειδικούς ένα παλιό εβραϊκό αλφάβητο, το οποίο δεν

χρησιμοποιήθηκε μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Αργότερα, οι Εβραίοι

υιοθέτησαν το Αραμαϊκό αλφάβητο.

Επιμέλεια: Στέφανος Κρίκκης – Εύη Ελευθεριάδου

Τελευταία Νέα