Προειδοποιητική πινακίδα για τις κάμερες στην οδό Μασσαλίας, δίπλα από την

Ελληνοαμερικανική Ένωση, με την υπογραφή της ΕΛ.ΑΣ. Από πού και ώς πού θα

πρέπει να ελέγχεται η ροή της κυκλοφορίας σε δρόμους, από τους οποίους

διέρχονται ελάχιστα οχήματα, ακόμη και σε ώρες αιχμής; Και επίσης: τι δουλειά

έχουν το ΥΠΕΧΩΔΕ και ο κ. Σουφλιάς με τη διαχείριση της κυκλοφορίας και τόσες

πινακίδες στους δρόμους της Αθήνας φέρουν την ένδειξη «ΥΠΕΔΩΔΕ»;

«Όταν ακούς «τάξη», ανθρώπινο κρέας μυρίζει».

Οδυσσέας Ελύτης Μαρία Νεφέλη

ΞΕΠΗΔΗΣΑΝ τις τελευταίες δέκα μέρες σαν μανιτάρια. Τις βρίσκει κανείς

και σε κεντρικές αρτηρίες, όπως η Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας, και σε

λιγοσύχναστους δρόμους, όπως η οδός Διδότου στα Εξάρχεια.

Υπεύθυνος για την τοποθέτησή τους εμφανίζεται άλλοτε μεν το ΥΠΕΧΩΔΕ (όπως για

παράδειγμα στο Χίλτον και το Μέγαρο Μουσικής), άλλοτε πάλι η Ελληνική

Αστυνομία (όπως έξω από την Ελληνοαμερικανική Ένωση).

Όσο για το περιεχόμενό τους, αυτό παραλλάσσει ελάχιστα:

ΚΑΜΕΡΕΣ ΓΙΑ TH ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ & ΓΙΑ

ΛΟΓΟΥΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΥΠΕΧΩΔΕ (ή E.A.) N. 2472/1997 TRAFFIC CONTROL

AND SAFETY CAMERAS

Πρόκειται για τις ολοκαίνουργιες πινακίδες που τοποθετήθηκαν κάτω από τις

κάμερες του κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης, τις οποίες είχε εγκαταστήσει η

Ελληνική Αστυνομία προ μηνών σε κεντρικά σημεία της πόλης, για την ασφάλεια

και την κυκλοφοριακή «διαχείριση» των Ολυμπιακών Αγώνων. Είναι μπλε, γυαλίζουν

και διακρίνονται εύκολα από τις παλιές, που είναι λευκές, μικρότερου μεγέθους,

και προειδοποιούν (απλώς) ότι «οι παραβάσεις του ΚΟΚ ελέγχονται με τεχνικά

μέσα».

ΣΤΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΕΣ λοιπόν πινακίδες εντυπωσιάζουν πρώτα απ’ όλα οι

απανωτές ανακρίβειες: τι δουλειά έχουν το ΥΠΕΧΩΔΕ και ο κ. Σουφλιάς με τον

έλεγχο της κυκλοφορίας και την τήρηση της τάξης στους δρόμους της Αθήνας; Από

πού και ώς πού θα πρέπει να ελέγχεται η ροή της κυκλοφορίας σε δρόμους, όπως η

οδός Διδότου ή η οδός Μασσαλίας, από τους οποίους διέρχονται ελάχιστα οχήματα,

ακόμη και σε ώρες αιχμής; Πώς απειλείται η ασφάλεια των κτιρίων της

Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, αφού φυλάσσονται 24 ώρες το 24ωρο από ειδικούς

φρουρούς; Και από πότε νόμοι που έχουν ψηφισθεί για να κατοχυρώσουν τα

δικαιώματα του πολίτη – όπως ο N. 2472/1997 για τα προσωπικά δεδομένα –

χρησιμοποιούνται ως πρόσχημα για την παραβίασή τους; (Για να μη θίξω τα

«γλωσσικά» της πινακίδας, όπως η υποκριτικά άοσμη «διαχείριση» της κυκλοφορίας

αντί του ορθού «ελέγχου» της ή – στα αγγλικά – η μάλλον ανώδυνη «safety», την

οποία ο συντάκτης της πινακίδας χρησιμοποιεί αντί της λιγότερο «πολιτικά

ορθής» security του πολίτη).

Δεν πρόκειται ωστόσο περί αυτού. Πίσω από την τοποθέτηση των πινακίδων

κρύβεται ένα σπουδαίο ζήτημα ατομικών δικαιωμάτων, το οποίο ο κ. Γ.

Βουλγαράκης – ο σημερινός υπουργός Δημόσιας Τάξης – αποφεύγει δυστυχώς να

συζητήσει. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά:

ΤΟΝ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ Νοέμβριο, στο πλαίσιο της προετοιμασίας των Ολυμπιακών

Αγώνων, η αρμόδια Διεύθυνση της Ελληνικής Αστυνομίας ζήτησε από την Αρχή

Προστασίας Δεδομένων την άδεια να εγκαταστήσει 293 κάμερες στην Αθήνα, για την

ασφάλεια των Ολυμπιακών και τον έλεγχο της κυκλοφορίας στο ιστορικό κέντρο και

την ευρύτερη περιοχή της πόλης, κατά τη διάρκεια των Αγώνων. Αφού πήρε

ορισμένες διευκρινίσεις, η Αρχή έδωσε την άδεια που της ζητήθηκε, θέτοντας

μεταξύ άλλων ως όρους ότι δεν θα είναι δυνατή η λήψη εικόνων από την είσοδο

και το εσωτερικό κατοικιών, ούτε η ακρόαση συνομιλιών περιοίκων και

περαστικών. Το κυριότερο, ακολουθώντας οδηγία που είχε εκδώσει το 2000 για το

θέμα, η Αρχή έκρινε ότι η επί μονίμου βάσεως λειτουργία κλειστού κυκλώματος

τηλεόρασης, ακόμη και σε ανοιχτό χώρο, προσβάλλει την προσωπικότητα και την

ιδιωτική ζωή του ατόμου. Με τη σκέψη ακριβώς αυτή, έδωσε την άδεια που της

ζητήθηκε μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα και, συγκεκριμένα, για την

περίοδο από 1ης Ιουλίου έως 4 Οκτωβρίου 2004.

Οι κάμερες, όπως όλοι γνωρίζουμε, τοποθετήθηκαν. Εν τούτοις, τον περασμένο

Ιούλιο, όταν ρωτήθηκε για το πότε σκοπεύει να τις αποσύρει, ο κ. Γ.

Βουλγαράκης απέφυγε να δώσει σαφή απάντηση. Συγκεκριμένα είπε ότι προτίθεται

να συγκαλέσει τον Σεπτέμβριο σύσκεψη με εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων

ανεξάρτητων Αρχών, για να αποφασισθεί η τύχη τους. Στο κάτω κάτω της γραφής,

όπως έγραψαν τότε οι συμπολιτευόμενες εφημερίδες, «τόσα λεφτά κόστισαν». Θα

ήταν κρίμα να πεταχτούν στα σκουπίδια.

ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ είναι ότι, προ ημερών, ο κ. Βουλγαράκης συγκάλεσε

πράγματι την ως άνω σύσκεψη, στην οποία εν τούτοις δεν εκλήθη να συμμετάσχει

εκπρόσωπος της μόνης αρμόδιας και άμεσα εμπλεκόμενης Αρχής, δηλαδή της Αρχής

Προστασίας Δεδομένων. Αντίθετα, όπως γράφηκε, εκλήθησαν μεταξύ των άλλων δύο

καθηγητές Πολεοδομίας, τρεις αξιωματικοί της Αστυνομίας και μόνο ένας «καθ’

ύλην» αρμόδιος, ο Συνήγορος του Πολίτη, τον οποίο τελικά εκπροσώπησε ο βοηθός

του, επικεφαλής του Κύκλου Ατομικών Δικαιωμάτων.

Δεν έγινε γνωστό τι αποφασίσθηκε στη σύσκεψη. Γράφτηκε εν τούτοις ότι οι

συμμετέχοντες θα αναζητήσουν «τρόπους ουσιαστικής, αλλά ανώδυνης για τους

πολίτες λειτουργίας» των καμερών. Πράγμα που απλοελληνιστί σημαίνει ότι

μεθοδεύεται η παραμονή των καμερών επ’ αόριστον.

Αν αυτό αληθεύει, τα πράγματα δεν είναι ευχάριστα. Διότι, όπως άλλωστε και οι

ίδιοι οι συμμετέχοντες στη σύσκεψη είχαν την ευκαιρία να διαπιστώσουν

αυτοπροσώπως, οι επίμαχες κάμερες έχουν δυνατότητες παρακολούθησης που

υπερβαίνουν κατά πολύ τις όποιες ανάγκες ελέγχου της κυκλοφορίας και ασφάλειας

κτιρίων και εγκαταστάσεων. Όπως γράφτηκε, είναι τόσο προηγμένης τεχνολογίας,

ώστε μπορούν να ζουμάρουν σε πρόσωπα και πινακίδες κυκλοφορίας αυτοκινήτων από

απόσταση δύο χιλιομέτρων, και να καταγράφουν διαλόγους, όπως π.χ. τον καβγά

δύο ταξιτζήδων ύστερα από ένα τρακάρισμα, επίσης από μεγάλη απόσταση.

ΣΕ ΑΛΛΗ ΣΥΣΚΕΨΗ, λίγο πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, οι

άμεσα ενδιαφερόμενες μη κυβερνητικές οργανώσεις – με πρώτες την Διεθνή

Αμνηστία και την Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου – εξέδωσαν ψήφισμα για

τις κάμερες, το Ζέπελιν και τα άλλα μέτρα ασφαλείας που ελήφθησαν για τις

ανάγκες των Αγώνων. Δείχνοντας σπάνια υπευθυνότητα, αποδέχθηκαν τη σκοπιμότητα

των μέτρων που οι ειδικοί είχαν κρίνει απαραίτητα για την ομαλή διεξαγωγή των

Αγώνων. Τόνισαν ωστόσο ότι, μετά το τέλος των τελευταίων, οι κάμερες θα πρέπει

να αποσυρθούν και το Ζέπελιν να μην ξαναπετάξει. Και ότι αν οι αρμόδιοι δεν

τις αποσύρουν (για να τις τοποθετήσουν, όπως αναφέρθηκε, σε μέρη όπου θα ήταν

πολύ χρησιμότερες, όπως οι καρμανιόλες του Μαλιακού και της Κορίνθου –

Πατρών), θα αγωνισθούν οι ίδιες, με κάθε νόμιμο μέσο, για την απόσυρσή τους.

Ο κ. Γ. Βουλγαράκης ανήκει στη νεώτερη γενιά των πολιτικών της Νέας

Δημοκρατίας, που έδειχναν ότι δεν συμμερίζονται την έλλειψη ευαισθησίας, την

παραδοσιακή αδιαφορία – αν όχι και την ανοιχτή περιφρόνηση – της συντηρητικής

παράταξης στον τόπο μας απέναντι σε ζητήματα δικαιωμάτων του ανθρώπου. Από την

καίρια θέση που σήμερα κατέχει, ήρθε η ώρα να δείξει ότι δεν του αρέσουν ούτε

και οι κουτοπονηριές.

Ο N. K. Αλιβιζάτος είναι καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο

Πανεπιστήμιο Αθηνών και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα

του Ανθρώπου