H εύθραυστη και ετεροβαρής Συμφωνία Ζυρίχης – Λονδίνου δημιουργεί προβλήματα

από την πρώτη στιγμή, παρ’ όλο που η Κύπρος περνά δύο χρόνια ηρεμίας.

Στις 10 Απριλίου 1963, η Τουρκία απευθύνει απειλητική διακοίνωση στην κυπριακή

κυβέρνηση. Τρεις μήνες αργότερα (6.7.1963), ο αρχηγός των ένοπλων συμμοριών

των Τουρκοκυπρίων P. Ντενκτάς επαναλαμβάνει την απειλή επέμβασης της Τουρκίας.

Στις αρχές Οκτωβρίου 1963, ο Μακάριος δήλωσε ότι θέλει να αναθεωρήσει ορισμένα

άρθρα του κυπριακού Συντάγματος: Να καταργήσει το βέτο του αντιπροέδρου και

της τουρκοκυπριακής μειοψηφίας στη Βουλή. Επίσης να αναθεωρήσει την κατανομή

των θέσεων στον Στρατό, την Αστυνομία και τη Διοίκηση. Τουρκία και

Τουρκοκύπριοι απορρίπτουν αμέσως τις προτάσεις και επαναλαμβάνουν τις απειλές.

Την αυγή της 21ης Δεκεμβρίου 1963 πολυάριθμη ομάδα ένοπλων Τουρκοκυπρίων

επιτίθεται σε αστυνομική περίπολο στο χωριό Ορτάκιοϊ, κοντά στη Λευκωσία. Τις

επόμενες ημέρες τα επεισόδια πολλαπλασιάζονται. Οι Ελληνοκύπριοι ανταποδίδουν

τις επιθέσεις. H Κύπρος βυθίζεται στον εμφύλιο των δύο κοινοτήτων.

Την 1η Ιανουαρίου 1964 ο πρόεδρος της Τουρκίας δηλώνει ότι μόνη λύση είναι η

διχοτόμηση. Δέκα ημέρες αργότερα, παρόμοια δήλωση κάνει ο αντιπρόεδρος της

Κύπρου Κιουτσούκ.

Στις 7 Μαρτίου 1964 Τούρκοι ελεύθεροι σκοπευτές σκοτώνουν έξι Έλληνες στο

παζάρι, στο κτήμα Πάφου. Αργότερα, οι Τουρκοκύπριοι συλλαμβάνουν 300 Έλληνες

ομήρους. Παρεμβαίνουν οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ, οι οποίοι στις 15.4.1964 έχουν

το πρώτο θύμα τους, έναν Φινλανδό.

H κρίση συνεχίζεται, Ελλάδα και Τουρκία μετακινούν στρατεύματα στον Έβρο. H

κρίση οξύνεται στην Κύπρο, αλλά και στις σχέσεις των δύο χωρών που φθάνουν έως

τα όρια της εμπλοκής σε πόλεμο, ο οποίος αποφεύγεται την τελευταία στιγμή, τον

Αύγουστο του 1964.