ΣEP APΘΟYP KΛAPK «Eίμαι αισιόδοξος: έχουμε 51% πιθανότητες επιβίωσης…»

Είναι από τις σημαντικότερες σύγχρονες φυσιογνωμίες της λογοτεχνίας

επιστημονικής φαντασίας (μαζί με τον Ισαάκ Ασίμοφ). Και οι δύο διέθεταν ένα

τεράστιο οπλοστάσιο επιστημονικών γνώσεων. Και οι δύο υπήρξαν προφητικοί: ο

πρώτος στη σχέση μας με το Διάστημα, ο δεύτερος στη γέννηση και ανάπτυξη της

ρομποτικής.

Ο σερ Άρθουρ Κλαρκ στο έργο του ασχολείται κυρίως με τη θέση του ανθρώπου μέσα

στο Σύμπαν. Άλλωστε, ήταν ο πρώτος που μίλησε το 1946 για ένα παγκόσμιο

δορυφορικό επικοινωνιακό δίκτυο, προάγγελο του σημερινού συστήματος

επικοινωνιών. Αλλά και η ιδέα της δημιουργίας τεχνητής ευφυΐας οφείλεται στον

ίδιο, αφού πιστεύει ότι η λύση για την ανθρωπότητα στον αιώνα που διανύουμε

δεν είναι η υπερανάπτυξη του πλανήτη, αλλά η έξοδος στο Διάστημα και ο

εποικισμός του.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δηλώνει θερμός υποστηρικτής της ιδέας του

Ελληνοαμερικανού επιχειρηματία Πίτερ Διαμαντή, που προτίθεται να ανταμείψει με

βραβείο δέκα εκατομμυρίων δολαρίων όποιον κατασκευάσει ένα ασφαλές

διαστημόπλοιο για τουρισμό στο Διάστημα. «Ο τουρισμός στο Διάστημα είναι

αναπόφευκτος και ναι, στην αρχή θα είναι επικίνδυνος, όπως ήταν και η

Αεροπορία», λέει στα «NEA» ο πατέρας της επιστημονικής φαντασίας.

Ο κόσμος σήμερα φαίνεται να συμβαδίζει με όσα οραματίστηκε και προέβλεψε σε

μια καριέρα έξι δεκαετιών και περισσότερων των εβδομήντα βιβλίων ο Άρθουρ

Κλαρκ. Ο «Τρίτος Νόμος» που έχει γράψει, άλλωστε, δηλώνει ότι «κάθε επαρκώς

προηγμένη τεχνολογία δεν διακρίνεται από τη μαγεία»… H ανθρώπινη

κλωνοποίηση, για παράδειγμα, ανήκει σ’ αυτόν τον νόμο; Είναι κάτι που θα

πρέπει να μας τρομάζει ή κάτι «μαγικό» που πρέπει ν’ αφήσουμε να συμβεί; «Δεν

βρίσκω καμιά μαγεία στην ανθρώπινη κλωνοποίηση. Είμαι σίγουρος, όμως, ότι θα

συμβεί, αν δεν έχει συμβεί ήδη! Όμως, το καλύτερο παράδειγμα για τον Τρίτο

Νόμο μου είναι το DVD. Φαίνεται μαγικό που ένας ασημένιος δίσκος που μπορείς

να κρατήσεις με το ένα χέρι μπορεί να περιέχει μια ολόκληρη ταινία ή μια

μουσική συμφωνία», απαντά.

Τον έχουν αποκαλέσει οραματιστή, καινοτόμο, προφήτη, φουτουριστή,

μυστηριώδη. Ποιον χαρακτηρισμό θα έδινε ο ίδιος στον εαυτό του; «M’ αρέσει η

λέξη φουτουριστής, αλλά θα προτιμούσα τον όρο «συνάγων»», λέει.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρο του ανθρώπου που έχει τιμηθεί από τη NASA με

τις υψηλότερες διακρίσεις, υπήρξε καθηγητής στο King΄s College και διετέλεσε

δύο φορές πρόεδρος της Βρετανικής Διαπλανητικής Εταιρείας; Να υπερβεί η

ανθρωπότητα τα όρια της βαρύτητας; «Θα ήθελα να δω την άντληση της ενέργειας

του κενού, αν στ’ αλήθεια υπάρχει. Αυτό μπορεί να είναι επικίνδυνο. Επίσης,

υπάρχουν φορές που αναρωτιέμαι αν οι αστέρες νόβα είναι βιομηχανικά

ατυχήματα», σημειώνει ο 87χρονος συγγραφέας, που παρά το γεγονός ότι βρίσκεται

καθηλωμένος σε αναπηρική πολυθρόνα, λόγω ενός συνδρόμου (πολιομυελίτιδας) που

του επιτρέπει να μιλά μόνο με μικρές φράσεις, δεν φαίνεται να χάνει το κέφι

του.

«Ίσως είναι καλύτερα να είσαι παράφρων και ευτυχής παρά σώφρων και

δυστυχής, αλλά το καλύτερο απ’ όλα είναι να είσαι σώφρων και ευτυχισμένος. Το

αν οι απόγονοί μας μπορούν να πετύχουν αυτό τον στόχο, θα είναι η μεγαλύτερη

πρόκληση του μέλλοντος. Πραγματικά, μπορεί αυτό ακριβώς να καθορίσει αν θα

έχουμε μέλλον ή όχι», γράφει ο σερ Κλαρκ στον επίλογο του «3001 – H τελική

Οδύσσεια». Πώς βλέπει ο Άρθουρ Κλαρκ το μέλλον της ανθρωπότητας; «Πριν από

αρκετά χρόνια είχα πει ότι είμαι αισιόδοξος. Νομίζω πως ο άνθρωπος έχει 51%

πιθανότητες επιβίωσης», απαντά.

«Οι επιστήμονες μετά τα 30 είναι ηλικιωμένοι»

Χάρη στη βαθιά αγάπη του για την «υιοθετημένη» Σρι Λάνκα – όπου ζει από το

1956 – και τους ανθρώπους της, ο Κλαρκ έγινε πραγματικός πολίτης του

παγκόσμιου χωριού, που ο ίδιος βοήθησε να δημιουργηθεί. H διεθνής δημοτικότητα

του έργου του ξεπερνά πολιτικά σύνορα και του επέτρεψε, κατά τη διάρκεια του

Ψυχρού Πολέμου, να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στο αμερικανικό διαστημικό

πρόγραμμα, τους Ρώσους και την πατρίδα του, την Αγγλία.

H σύγχρονη κριτική του προς την τάση κάθε χώρας να εθνικοποιεί την εξερεύνηση

του Διαστήματος, δείχνει ότι ακόμα πιστεύει πως το άλμα σε άλλους κόσμους

παραείναι σημαντική υπόθεση, για να περιορίζεται από όρους όπως το

«έθνος-κράτος»: «Ναι, το έθνος-κράτος φθίνει σταδιακά. Ένας από τους

παράγοντες που επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία είναι το e-mail. Σε λίγο καιρό,

λίγοι θα είναι οι άνθρωποι που θα γνωρίζουν σε ποια μέρη του πλανήτη

βρίσκονται οι φίλοι τους», τονίζει.

Οι τρεις «νόμοι» που έχει διατυπώσει ο Κλαρκ δεν αποτελούν μόνο βασικό μέρος

της λογοτεχνικής του κληρονομιάς, αλλά και πολύτιμη συνεισφορά στη λαϊκή σκέψη

του 20ού αιώνα. Κατά τον πρώτο νόμο, «όταν ένας διακεκριμένος, αλλά

ηλικιωμένος επιστήμονας δηλώνει ότι κάτι είναι δυνατό, το πιο πιθανό είναι ότι

έχει απόλυτο δίκιο. Όταν δηλώνει ότι είναι αδύνατο, πιθανόν κάνει λάθος». Ο

Κλαρκ ορίζει το «ηλικιωμένος» ως εξής: «Στη φυσική, τα μαθηματικά και την

αστροναυτική σημαίνει πάνω από τριάντα. Σε άλλους τομείς η γεροντική φθορά

αναβάλλεται μέχρι τα σαράντα. Υπάρχουν, βέβαια, λαμπρές εξαιρέσεις. Αλλά όπως

ξέρει κάθε ερευνητής εκτός κολεγίου, οι επιστήμονες άνω των πενήντα είναι

χρήσιμοι μόνο για συσκέψεις και θα ‘πρεπε με κάθε κόστος να τους κρατάμε έξω

από το εργαστήριο».

Τι θα έλεγε, λοιπόν, σε έναν νέο επιστήμονα με καινοτόμες – πραγματοποιήσιμες,

ωστόσο – ιδέες, που εκ πρώτης όψεως χαρακτηρίζονται «τρελές»; «Να επιμένει!», απαντά.

Περισσότερα από 70 βιβλία

Ο Άρθουρ Κλαρκ γεννήθηκε το 1917 στο Μάινχεντ της Αγγλίας και έδειξε

ενδιαφέρον για την επιστήμη από πολύ μικρός. Στα δεκατρία του κατασκεύασε το

πρώτο του τηλεσκόπιο, ενώ στο σχολείο διάβαζε φανταστικές ιστορίες, Ιούλιο

Βερν και Όρσον Ουέλς.

Στον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρετούσε στη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία, με

ειδίκευση στα ραντάρ. Το 1945 έγραψε την πρώτη του τεχνική εργασία, που

αποτέλεσε τον πρόδρομο των επικοινωνιακών δορυφόρων. Για τη διορατικότητά του

αυτή κέρδισε το βραβείο του Ιδρύματος Μαρκόνι το 1982, ενώ το 1994 ήταν

υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης.

Ο Άρθουρ Κλαρκ έχει γράψει περισσότερα από εβδομήντα βιβλία επιστημονικής

φαντασίας. Ανάμεσά τους το «Οδύσσεια του Διαστήματος 2001», για το σενάριο της

κινηματογραφικής μεταφοράς του οποίου κέρδισε Όσκαρ το 1968 μαζί με τον

Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Έχει λάβει επανειλημμένως διδακτορικά στην επιστήμη και τη

λογοτεχνία, ενώ το 1989 η βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας τού έδωσε το βραβείο

του Διοικητή του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.

INFO

Στην ελληνική γλώσσα κυκλοφορούν 27 βιβλία του. Ανάμεσά τους τα «Πηγές του

Παραδείσου», «2001 Οδύσσεια Ένα», «2010 Οδύσσεια δύο», «2061 Οδύσσεια τρία»

(όλα από τις Εκδόσεις Κάκτος), το «3001 – H τελική Οδύσσεια» (Εκδόσεις BELL).