AΦIEPΩMA Mικρασιατική καταστροφή Σχέδια αυτονόμησης

Από το καλοκαίρι του 1921 η ηγεσία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας σε

συνεργασία και με τους αξιωματικούς, που μετά την εκλογική αποτυχία του

Βενιζέλου είχαν καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη και είχαν συγκροτήσει την

οργάνωση «Εθνική Άμυνα», επεξεργάζεται σχέδια αυτονόμησης της περιοχής της

Σμύρνης. H κίνηση μάλιστα καλεί τον αρχιστράτηγο Παπούλα να τεθεί επικεφαλής.

Το σχέδιο για την αυτονομία της Μικράς Ασίας υπό χριστιανό κυβερνήτη προέβλεπε

εκτός των άλλων να ανατεθεί η διεθνής εκπροσώπηση του «Μικρασιατικού Κράτους»

στον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Κατ’ αυτό τον τρόπο η εκκένωση άρχισε να συζητείται δημόσια και «μαζί μ’ αυτή

ο κίνδυνος για τον ελληνικό πληθυσμό της Μικράς Ασίας». Στο εσωτερικό μέτωπο ο

Τύπος που εξέφραζε την αντιβενιζελική παράταξη καλλιεργούσε εμμέσως την

εγκατάλειψη του Μικρασιατικού Μετώπου, με κορύφωση το άρθρο με τίτλο «Οίκαδε»

του ιδιοκτήτη της εφημερίδος «Καθημερινή», Γ.A. Βλάχου.

Στην Αθήνα οι εντάσεις και αλληλοϋπονομεύσεις κυριαρχούν στην αντιβενιζελική

παράταξη, ενώ η Ελλάδα έχει στερηθεί την οικονομική αρωγή των συμμάχων, ακόμη

και αυτής της Βρετανίας. Την 1η Μαΐου 1922 η κυβέρνηση Γούναρη καταψηφίζεται

στη Βουλή. Προσπαθεί να τον διαδεχθεί ο N. Στράτος, του οποίου η προσπάθεια

έχει την αυτή τύχη. Τελικά σχηματίζεται κυβέρνηση υπό την πρωθυπουργία του Π. Πρωτοπαπαδάκη.

Πηγές

Ι. Πηγές ως προς τις μαρτυρίες:

1. H Έξοδος, Τόμ. A’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες των δυτικών

παραλίων της Μικρασίας. Πρόλογος: Γ. Τενεκίδης. Εισαγωγή, επιλογή

κειμένων, επιμέλεια: Φ.Δ. Αποστολόπουλος, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών,

1980.

2. H Έξοδος, Τόμ. B’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες της

Κεντρικής και Νότιας Μικρασίας. Εισαγωγή – εποπτεία: Πασχάλης M.

Κιτρομηλίδης. Επιμέλεια: Γιάννης Μουρέλος, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών

Σπουδών, 1982.

3. H Έξοδος, Τόμ. Γ’ και Δ’: Μαρτυρίες από τις επαρχίες του

Παράλιου και Μεσογειακού Πόντου, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.

(Υπό έκδοση)

II. Πηγές ως προς τις φωτογραφίες:

1. Φωτογραφικό Αρχείο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών.

2. [OCTAVE MERLIER]

Ο τελευταίος Ελληνισμός της Μικράς Ασίας. Το έργο του Κέντρου

Μικρασιατικών Σπουδών, 1930 – 1973, Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών

Σπουδών, 1974.

3. Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Εξήντα πέντε χρόνια

επιστημονικής προσφοράς. Αποτίμηση και Προοπτική. Πρόλογος –

επιμέλεια: Πασχάλης M. Κιτρομηλίδης, Αθήνα, Κέντρο

Μικρασιατικών Σπουδών, 1996.

4. Υπουργείο Πολιτισμού / Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού – Κέντρο

Μικρασιατικών Σπουδών – Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Ο

τελευταίος Ελληνισμός της Μικράς Ασίας [Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, 2

Δεκεμβρίου 2002 – 18 Απριλίου 2003], Αθήνα, 2002.