Μην πυροβολείτε τον… Κολόμβο

Οι Ευρωπαίοι πρωτοέφθασαν στο Δυτικό Ημισφαίριο οπλισμένοι με όπλα, τον

σταυρό, και – αυτό δεν το γνώριζαν – με παθογενείς ιούς. Ο ντόπιος πληθυσμός

δεν είχε την παραμικρή πιθανότητα να τα βγάλει πέρα με αυτούς τους παθογενείς

ιούς. Τα ανοσοποιητικά τους συστήματα ήταν απροετοίμαστα να αντιμετωπίσουν την

ευλογιά, την ιλαρά, την ελονοσία, και τον κίτρινο πυρετό.

Οι επιδημίες που επακολούθησαν της άφιξης του Κολόμβου ανήκουν πλέον στην

ιστορία. Αυτό που δεν είχε ξεκάθαρα αναγνωρισθεί έως σήμερα όμως, είναι ότι η

γενική υγεία των Ινδιάνων κατέρρεε επί αιώνες πριν από το 1492.

Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει μία ομάδα ανθρωπολόγων,

οικονομολόγων και παλαιοπαθολόγων που ολοκλήρωσαν μία ευρύτατη μελέτη

αναφορικά με την υγεία των ανθρώπων που ζουν στο Δυτικό Ημισφαίριο τα

τελευταία 7.000 χρόνια.

Οι ερευνητές αυτοί, των οποίων η μελέτη αυτή θεωρείται ως η πιο ολοκληρωμένη

που έχει εκπονηθεί έως σήμερα, λένε ότι τα ευρήματά τους με κανένα τρόπο δεν

μειώνουν τον τρομακτικό αντίκτυπο που οι αρρώστιες του Παλαιού Κόσμου είχαν

στους ανθρώπους του Νέου Κόσμου. Αλλά η μελέτη φανερώνει επίσης ότι με κανένα

τρόπο δεν ήταν ο Νέος Κόσμος… ο Κήπος της Εδέμ που έσφυζε από υγεία!

Η μελέτη. Οι επιστήμονες ανέλυσαν περισσότερους από 12.500 σκελετούς

από 65 τοποθεσίες στη Βόρεια και Νότια Αμερική – περισσότεροι από τους μισούς

χρονολογούνται πριν από την εποχή του Κολόμβου – για να βρεθούν δείγματα

μολύνσεων, υποσιτισμού και άλλων προβλημάτων υγείας σε διάφορα κοινωνικά

στρώματα και γεωγραφικά σημεία.

«Η έρευνά μας φανερώνει ότι οι πιο υγιείς Ινδιάνοι ήταν εκείνοι που ζούσαν

περισσότερο από χίλια χρόνια πριν φθάσει ο Κολόμβος», τονίζουν οι επικεφαλής

της έρευνας, Ρίτσαρντ Στέκελ και Τζερόουμ Ρόουζ στο βιβλίο, «Η Ραχοκοκαλιά της

Ιστορίας: Υγεία και Διατροφή στο Δυτικό Ημισφαίριο», που επιμελήθηκαν και που

κυκλοφόρησε τον Αύγουστο.

Ο οικονομολόγος και ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο δρ Στέκλε, και ο

δρ Ρόουζ, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Άρκανσo τονίζουν σε συνεντεύξεις

τους ότι τα ευρήματά τους με κανένα τρόπο δεν μειώνουν την ευθύνη των

Ευρωπαίων ως φορείς ασθενειών που αποδείχθηκαν καταστροφικές για τους

ιθαγενείς. Παρ’ όλα αυτά η έρευνα, όπως είπαν, θα πρέπει να διορθώσει πλέον

μία ευρύτατη παρανόηση ότι ο Νέος Κόσμος ήταν σχεδόν ελεύθερος από αρρώστιες

πριν από το 1492.

Σε ένα επίλογο, που έγραψε στο βιβλίο ο δρ Φίλιπ Κέρτιν, καθηγητής Ιστορίας

στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, είπε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που

προμηθεύουν στους ερευνητές οι σκελετοί των προ Κολόμβου ιθαγενών της Αμερικής

«φανερώνουν ουσιαστικά ότι όσο και να κατέρρευσε η υγεία των ιθαγενών όταν

ήρθε σε επαφή με τον έξω κόσμο, η κατάστασή της δεν ήταν καθόλου καλή και

προτού φθάσουν στην Αμερική οι Ευρωπαίοι και οι Αφρικανοί».

Από τους σκελετούς που μελέτησαν, οι ειδικοί συγκέντρωσαν αποδεικτικά στοιχεία

ότι οι ιθαγενείς της εποχής προ Κολόμβου υπέφεραν από επτά τουλάχιστον χρόνιες

παθήσεις: παραμορφωτική αρθρίτιδα, κακή υγεία των δοντιών τους, χαμηλό ύψος,

αναστολή της ανάπτυξης των ιστών, αναιμία, μολύνσεις και τραύματα από

χτυπήματα.

Ως βασική αιτία, αυτής της ευρύτατης κατάρρευσης της κατάστασης υγείας των

ντόπιων πληθυσμών λίγο πριν από την εποχή του Κολόμβου, οι ερευνητές θεωρούν

την άνθηση των πόλεων και την ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτησή τους από την

γεωργία. Οι άνθρωποι στη Νότια και Κεντρική Αμερική άρχισαν να καλλιεργούν την

γη πριν από περισσότερο από 5.000 χρόνια, και η δημιουργία πόλεων στην ίδια

περιοχή είχε ξεκινήσει ήδη πριν από περισσότερα από 2.000 χρόνια.

Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου τους, οι δύο επικεφαλής ερευνητές Στέκελ

και Ρόουζ λένε ότι η έρευνά τους δείχνει ότι «έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην

κατάρρευση της κατάστασης υγείας του ντόπιου πληθυσμού οι αλλαγές στο

οικολογικό περιβάλλον όπου οι άνθρωποι αυτοί ζούσαν».

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Αμαλία Νεγρεπόντη