120 δισ. βαρέλια φθηνού πετρελαίου «κρύβει» το Ιράκ

Το να προβλέψουμε ποιο θα είναι το αποτέλεσμα ενός πολέμου εναντίον του Ιράκ,

είναι σαν να ρίχνουμε μια ζαριά. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι, στην περίπτωση που

ο πόλεμος δεν εξελιχθεί καλά για τη Δύση, η τιμή του πετρελαίου θα «χτυπήσει»

τα 100 δολάρια το βαρέλι. Ωστόσο, ακόμη και ύστερα από μια σύντομη αναταραχή

στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί, αν στο Ιράκ

επικρατήσει ένας φιλοδυτικός διάδοχος του Σαντάμ.

Το Ιράκ κοιμάται πάνω σε μια θάλασσα 120 δισεκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου ­

σύμφωνα με τα κοιτάσματα που έχουν ήδη εντοπιστεί ­ και με βάση αυτή την

ποσότητα βρίσκεται στη δεύτερη θέση παγκοσμίως, πίσω από τη Σαουδική Αραβία, η

οποία διαθέτει 260 δισεκατομμύρια βαρέλια. «Από το 1961, μόνο τα χρόνια μεταξύ

του 1973 και του 1980 έγινε εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου», λέει ο

Φαντίλ Καλαμπί, ο οποίος ήταν κορυφαίος αξιωματούχος του ιρακινού υπουργείου

Πετρελαίου από το 1968 έως τα μέσα της δεκαετίας του ’70. «Κατά τη διάρκεια

αυτής της σύντομης περιόδου έγιναν σημαντικές ανακαλύψεις τεράστιων

κοιτασμάτων, τα οποία πλέον μπορούν να γίνουν, σχετικά εύκολα, αντικείμενο

εκμετάλλευσης».

Ο Καλαμπί είναι σήμερα επικεφαλής του Κέντρου Παγκόσμιων Ενεργειακών Μελετών,

μιας λονδρέζικης δεξαμενής εγκεφάλων που δημιουργήθηκε από τον σεΐχη Άχμεντ

Ζακί Γιαμανί, πρώην υπουργό Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Ο Καλαμπί έχει

κάποια ανησυχητικά νέα για τους συμπατριώτες τού σεΐχη: τα πραγματικά

εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα του Ιράκ μπορεί σήμερα να είναι διπλάσια από όσα

εκτιμούν οι αναλυτές. «Τελικά, τα κοιτάσματα του Ιράκ μπορεί να είναι

μεγαλύτερα από αυτά της Σαουδικής Αραβίας» υποστηρίζει.

Μια απάντηση

Σε αυτό το σημείο υπάρχει μια απάντηση για όσους εναντιώνονται σε μια επίθεση

εναντίον του Σαντάμ και υποστηρίζουν ότι το αποτέλεσμά της θα είναι να

βυθιστεί σε οικονομικό χάος το Ιράκ. Μετά το χάος, υποστηρίζουν οι

υποστηρικτές του πολέμου, θα γίνει εκμετάλλευση των ιρακινών κοιτασμάτων

πετρελαίου, η οποία θα βελτιώσει τη θέση τόσο του ιρακινού λαού όσο και των

καταναλωτών πετρελαίου παγκοσμίως.

Είναι εντυπωσιακό το ποσοστό της ιρακινής βιομηχανίας πετρελαίου που αυτή την

εποχή βρίσκεται σε αχρησία (αδρανείς πετρελαιοπηγές, κοιμώμενοι αγωγοί και

σταθμοί άντλησης που δεν έχουν συντηρηθεί την τελευταία δεκαετία). Θυμίζει μια

πόλη – φάντασμα του Κολοράντο, η οποία εγκαταλείφθηκε μετά το κλείσιμο ενός

ορυχείου ασημιού. Μόνο που, στην περίπτωση του Ιράκ, το «ασήμι» εξακολουθεί να

βρίσκεται κάτω από το έδαφος και σε απίστευτα μεγάλες ποσότητες.

Μεγάλο μέρος του ιρακινού πετρελαίου βρίσκεται σε παρθένα κοιτάσματα, τα οποία

ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του ’70, πριν ο Σαντάμ Χουσεΐν μετατρέψει το

καθεστώς σε στρατιωτικό. Από τότε, τα κοιτάσματα αυτά δεν έχουν αξιοποιηθεί.

Το κοίτασμα Μανούν, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με το Ιράν, περιέχει 11

εκατομμύρια βαρέλια εκμεταλλεύσιμου πετρελαίου. Αυτή η ποσότητα είναι περίπου

το ένα τρίτο των κοιτασμάτων που αποδεδειγμένα διαθέτουν οι Ηνωμένες

Πολιτείες. Και το Μανούν είναι μόνο ένα από τα πολλά μεγάλα ιρακινά κοιτάσματα

που περιμένουν το γεωτρύπανο και την εγκατάσταση μιας αντλίας.

Το πετρέλαιο σε αυτά τα κοιτάσματα είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε διοξείδιο

του θείου και βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους. Δεν υπάρχει καμιά

ανάγκη να διοχετευθούν νερό, αέριο ή άλλα χημικά προκειμένου να γίνει η

άντληση. Είναι πολύ εύκολη η παραγωγή του. «Το Ιράκ έχει το χαμηλότερο κόστος

εξόρυξης πετρελαίου στον κόσμο» λέει ο Καλαμπί. «Υπολογίζω ότι είναι λιγότερο

από ένα δολάριο ανά βαρέλι, ενώ στη Σαουδική Αραβία είναι περίπου 2,5

δολάρια».

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο η ιρακινή παραγωγή πετρελαίου μπορεί να αυξηθεί

σχετικά εύκολα και σύντομα, είναι ότι οι αγωγοί και οι πετρελαϊκοί σταθμοί

βρίσκονται ήδη στη θέση που πρέπει, απλώς υπολειτουργούν. Το ίδιο συμβαίνει

και με τους πολλούς εξειδικευμένους μηχανικούς και τεχνικούς του Ιράκ (η

Σαουδική Αραβία, αντίθετα, είναι υποχρεωμένη να προσλαμβάνει ξένους

τεχνικούς).

Επιπλέον, μέσω αγωγών που καταλήγουν στην Τουρκία και τη Συρία, το Ιράκ έχει

τη δυνατότητα να μεταφέρει τον μεγαλύτερο όγκο του πετρελαίου του απευθείας

στην Ανατολική Μεσόγειο, παρακάμπτοντας πλήρως τον Περσικό Κόλπο.

Η παραγωγή

Στην κορύφωσή της, το 1980, η ιρακινή παραγωγή πετρελαίου έφθανε τα 4

εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Από τότε, πληγωμένο από πολέμους, υποεπενδύσεις

και οικονομικές κυρώσεις, το Ιράκ μείωσε την παραγωγή του στα 2 εκατομμύρια

βαρέλια ημερησίως. «Το Ιράκ χρειάζεται τουλάχιστον 30 δισεκατομμύρια δολάρια

σε επενδύσεις, προκειμένου να αναπτύξει την πετρελαϊκή του βιομηχανία», λέει ο

Καλαμπί. «Με αυτές τις επενδύσεις μπορεί να αυξήσει την ημερήσια παραγωγή του

στα 7 – 8 εκατομμύρια βαρέλια, σε τέσσερα έως πέντε χρόνια».

Η ποσότητα αυτή δεν απέχει πολύ από τη σημερινή παραγωγή τής Σαουδικής

Αραβίας. Με μια τόσο μεγάλη νέα προσφορά πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά, οι

τιμές του μαύρου χρυσού μπορεί να προσγειωθούν απότομα. Η Σαουδική Αραβία

μπορεί να χάσει την κυρίαρχη θέση της στον Οργανισμό Πετρελαιοεξαγωγωγών Χωρών

(ΟΠΕΚ) και το πετρελαϊκό καρτέλ ακόμη και αυτή τη μικρή δυνατότητα που έχει να

κατευθύνει τις τιμές του μαύρου χρυσού.

«Το Ιράκ είναι μέλος του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγωγών Χωρών, αλλά δεν

πιστεύω ότι τα άλλα μέλη θα εμποδίσουν την αύξηση τής παραγωγής του, αφού η

χώρα χρειάζεται κάθε δολάριο για την ανοικοδόμησή της», λέει ο Καλαμπί, ο

οποίος υπηρέτησε και γενικός γραμματέας του ΟΠΕΚ στα μέσα της δεκαετίας του

1980. «Θα μπορούσα να δω την τιμή του πετρελαίου να μειώνεται από τα 30 στα 15

δολάρια και τον ΟΠΕΚ να μην μπορεί να κάνει τίποτε γι’ αυτό». Έτσι, η πτώση

του Σαντάμ θα είναι κακή είδηση για μερικούς από τους γείτονές του. Για την

παγκόσμια οικονομία, όμως, μπορεί να είναι ένα πολύτιμο δώρο.

(c) Forbes Global Inc.

Επιμέλεια διεθνών οικονομικών θεμάτων: Σπ. Δημητρέλης – Γ. Κανελλόπουλος